ရဟႏၱာႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္ထူးမ်ား(စာအုပ္)

ရဟႏၱာႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္ထူးမ်ား စာအုပ္ပါ။***ဒီမွာ ေဒါင္းပါ*** အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

အရိေမေတၱယ် ျမတ္စြာဘုရားသမိုင္း(စာအုပ္)

အရိေမေတၱယ် ျမတ္စြာဘုရားသမိုင္း စာအုပ္ေလးပါ။ ***ဒီမွာေဒါင္းပါ*** အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

ႏွလံုးသားမိတၱဴ(စာအုပ္)

အရွင္ဆႏၵာဓိက ရဲ႕ႏွလံုးသားမိတၱဴစာအုပ္ပါ...

***ဒီမွာေဒါင္းပါ*** အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

လူပ်ိဳဘုရားလံုးဝမရွိ(စာအုပ္)

အရွင္ဆႏၵာဓိက ရဲ႕ လူပ်ိဳဘုရားလံုးဝမရွိဆိုတဲ့ စာအုပ္ပါ...

***ဒီမွာေဒါင္းပါ*** အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

ေကာသလမင္းအိပ္မက္ ၁၆ခ်က္(စာအုပ္)

ေကာသလမင္းအိပ္မက္ ၁၆ခ်က္ စာအုပ္ပါ...

ေအာက္မွာေဒါင္းပါ
Minus အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

သိပၸံအျမင္ႏွင့္ ဗုဒၶအဘိဓမၼာ အေမးအေျဖမ်ား(စာအုပ္)

အရွင္ဇနကာဘိဝံသ၏ သိပၸံအျမင္နွင့္ ဗုဒၶအဘိဓမၼာ အေမးအေျဖမ်ားစာအုပ္ပါ...

***ဒီမွာေဒါင္းပါ***

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

ျမတ္စြာဘုရား၏ စကားေျပာနည္းလမ္းၫႊန္

အဘယမင္းသားအား ျမတ္စြာဘုရားကေအာက္ပါအတိုင္းမိန္႔ၾကား၏။

”မင္းသား၊ မဟုတ္မမွန္၊ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္ မစပ္၊ သူတစ္ပါးတို႔လဲ မႏွစ္သက္။ ထိုစကားမ်ဳိးကို ျမတ္စြာဘုရားသည္ မေျပာမဆို။ ဟုတ္မွန္၏။ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္ကားမစပ္။ သူတစ္ပါးတို႔လဲ မႏွစ္သက္။ ထုိစကားမ်ဳိးကို ျမတ္စြာဘုရားသည္ မေျပာမဆို။ ဟုတ္မွန္၏။ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္လဲစပ္၏။ သူတစ္ပါးတို႔ကား မႏွစ္သက္။ ထုိစကားမ်ဳိးကို ျမတ္စြာဘုရားသည္ အခါအားေလ်ာ္စြာေျပာဆို၏။ မဟုတ္မမွန္။ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္မစပ္။ သူတစ္ပါးတို႔ကား ႏွစ္သက္၏။ ထုိစကားမ်ဳိးကို ျမတ္စြာဘုရားသည္ မေျပာမဆို။ ဟုတ္မွန္၏။ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္မစပ္။ သူတစ္ပါးတို႔ကား ႏွစ္သက္၏။ ထိုစကားမ်ဳိးကို ျမတ္စြာဘုရားသည္ မေျပာမဆုိ။ ဟုတ္မွန္၏။ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္စပ္ ၏။ သူတစ္ပါးတို႔လဲ ႏွစ္သက္၏။ ထုိစကားမ်ဳိးကို ျမတ္ စြာဘုရားသည္ အခါအားေလ်ာ္စြာေျပာဆို၏။
(မဇၩိမနိကာယ္၊ မဇၩိမပဏၰာသ၊ အဘယရာဇကုမာရသုတ္)

ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် လူတို႔သည္ ႀကံေတြးေနၾကသည္။ ျပဳမူလုပ္ကိုင္ေနၾကသည္။ ေျပာဆိုေနၾကသည္။ ကာယကံ ၀စီကံ မေနာကံဟူေသာကံသံုးပါးရွိရာတြင္ ၀စီကံမႈသည္ အျပဳအမ်ားဆံုးေသာကံျဖစ္ပါ သည္။ နံနက္အိပ္ရာမွ ႏိုးထသည္ ႏွင့္ ညအိပ္ရာ၀င္ခ်ိန္ တစ္ေန႔တာကာလအတြင္းေျပာခဲ့ေသာစကားတို႔ကားမနည္းလွေပ။ ထုိစကားတို႔တြင္ သတိယွဥ္၍ေျပာခဲ့ ေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ သတိလက္လႊတ္ၿပီးေျပာခဲ့ေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ လိုအပ္ခ်က္အရေျပာေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ မလိုအပ္ဘဲေျပာေသာစကားေတြလဲပါမည္။ တည္တည္ ၾကည္ ၾကည္ေလးေလးနက္နက္ ေျပာေသာစကားေတြ လည္းပါမည္။ ေပါ့ ေပါ့တန္တန္ေျပာေသာစကားေတြလည္းပါ မည္။ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေျပာေသာစကားေတြလည္း ပါ မည္။ လိမ္ညာေျပာမိေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ အက်ဳိးစီးပြားရွိေစေသာစကားတုိ႔လည္းပါမည္။ အက်ဳိးစီးပြားမဲ့ေစေသာစကားတို႔လည္းပါမည္။

ေမတၱာက႐ုဏာအရင္းခံလ်က္ ေျပာေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ မနာလို၀န္တိုမႈႏွင့္ မုန္းတီးမႈ အရင္းခံလ်က္ ေျပာေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ ေလာဘေဒါသအရင္းခံလ်က္ ေျပာေသာစကားေတြ လည္းပါမည္။ မုဒိတာအရင္းခံလ်က္ ေျပာေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္းေျပာေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ ႏူးႏူးညံ့ညံ့ခ်ဳိ ခ်ဳိသာသာေျပာေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ ႏွလံုးသားမွလာေသာခံစားခ်က္ကိုအရင္းခံလ်က္ ပြင့္လင္းစြာေျပာေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ ႏွလံုးသားမွ ျမစ္ဖ်ားခံမလာမူလ်က္၊ ႏႈတ္ဖ်ားတြင္သာေပါ့ ေပါ့လွ်ံ လွ်ံေျပာေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ စိတ္ ေကာင္းေစတနာေကာင္းျဖင့္ ေျပာေသာစကားေတြ လည္းပါမည္။ မေကာင္းေသာစိတ္ေစတနာျဖင့္ ေျပာေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ ၾကားရသူတုိ႔အဖို႔ ႏွလံုး စိတ္၀မ္းခ်မ္းသာေစေသာ စကားတို႔လည္းပါ မည္။ ၾကားရသူတို႔အဖုိ႔ ႏွလံုးစိတ္၀မ္းမခ်မ္းေျမ့ေစ ေသာစကားေတြလည္းပါမည္။

အဂတိတရားေလးပါးကင္းရွင္းစြာသစၥာထိုက္ေသာစကားေတြလည္းပါ မည္။ အဂတိတရားေလးပါးႏွင့္ယွဥ္၍ သစၥာပ်က္ယြင္းေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ ႐ိုးရွင္းေျဖာင့္မတ္စြာေျပာေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ ပရိယာယ္ေ၀၀ုစ္ ျဖင့္ ေကာက္က်စ္ေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ တစ္ ဖက္သူအေပၚ တန္ဖုိးထားလ်က္ ေလးေလးစားစားေျပာေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ တစ္ဖက္သူအေပၚအေပၚစီးက ႏွိမ့္ႏွိမ့္ခ်ခ်ေမာက္ေမာက္ မာမာေျပာေသာစကားေတြလည္းပါမည္။ လူအမ်ဳိးမ်ဳိးစိတ္ အေထြေထြရွိသလိုစကားေတြလည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးရွိႏိုင္ သည္။
ေယဘုယ်အားျဖင့္မူလူအမ်ားစုသည္ ကံသံုးပါးအနက္၊ ၀စီကံကို အေရးႀကီးေသာကံဟုအသိအမွတ္မျပဳတတ္ၾက။ ၀စီကံႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ ေပါ့ေပါ့ ဆဆသေဘာထားတတ္ၾကပါသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္လည္းခ်မ္းေျမ့ရိပ္သာဆရာေတာ္ႀကီးအရွင္ဇနကာဘိ၀ံသက ”ကာယကံ ၀စီကံ မေနာကံသံုးခုအနက္က ၀စီကံဆို တဲ့ႏႈတ္ေျပာဟာမဆင္မျခင္ လႊတ္ခနဲလႊတ္ခနဲ ထြက္ ထြက္သြားတတ္လို႔ သတိထားဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္” 
ဟုသတိေပးေတာ္မူခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
 ျမတ္စြာဘုရား က သုစ႐ိုက္တရားဆယ္ပါးကိုေဟာၾကားေတာ္မူရာ၌ ကာယသုစ႐ိုက္ႏွင့္ မေနာသုစ႐ိုက္တို႔ကသံုးပါးစီသာ ပါ၀င္ၿပီး ၀စီသုစ႐ိုက္က ေလးပါးပါ၀င္သည္။ ထုိ႔အတူဒုစ႐ိုက္တရားဆယ္ပါးကိုေဟာၾကားေတာ္မူရာ၌ ကာယဒုစ႐ိုက္ႏွင့္ မေနာဒုစ႐ိုက္တို႔ကသံုးပါးစီသာ ပါ၀င္ၿပီး ၀စီဒုစ႐ိုက္က ေလးပါးပါ၀င္ပါသည္။ ဤ အခ်က္ကို ေလးေလးနက္နက္သက္၀င္ဆင္ျခင္လ်က္ ၀စီကံမႈကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္မျပဳသင့္။ လြယ္လြယ္ မျပဳသင့္။ လက္လႊတ္စပယ္ မျပဳသင့္။ ၀စီကံမႈကို အေလးအနက္ထားလ်က္ သတိယွဥ္၍ ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္ျပဳသင့္သည္။ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း ျပဳသင့္သည္။
လူအမ်ဳိးမ်ဳိးစိတ္အေထြေထြမွ ေပၚထြက္ လာေသာစကားမ်ားမည္မွ်မ်ားျပားေနေစအထက္ ပါ အဆံုးအမေတာ္အရ ျမတ္စြာဘုရားကစကားေျခာက္မ်ဳိးသာခြဲျခားေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ထုိေျခာက္မ်ဳိးတြင္ ပါ၀င္ေသာ စကား၏ အဂၤါရပ္မ်ားမွာ-
(၁) ဟုတ္မွန္ျခင္း၊ (၂) မဟုတ္မွန္ျခင္း၊ (၃) အက်ဳိးစီးပြားျဖစ္ထြန္းေစျခင္း၊ (၄) အက်ဳိးစီးပြားမဲ့ေစျခင္း၊ (၅) သူတစ္ပါးတို႔ ႏွစ္သက္ျခင္း၊ (၆) သူတစ္ပါးတုိ႔ မႏွစ္သက္ျခင္း တို႔ျဖစ္ပါ၏။

အထက္ပါအဂၤါရပ္မ်ားတြင္ ”အက်ဳိးစီးပြား ႏွင့္စပ္ျခင္း” ဟူေသာအခ်က္ကို ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ႏွစ္သက္ေတာ္မူပါသည္။ တန္ဖုိးထားေတာ္မူပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဟူမူ ျမတ္စြာဘုရားေျပာဆိုေတာ္မူေသာစကားႏွစ္မ်ဳိးစလံုး၌ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္စပ္ျခင္းဟူေသာအဂၤါရပ္ပါ၀င္ၿပီး ျမတ္စြာဘုရားမေျပာမဆိုေတာ္မူေသာစကားေလးမ်ဳိးစလံုးတြင္ ”အက်ဳိးစီးပြား ႏွင့္မစပ္ျခင္း”ဟူေသာ အခ်က္ပါ၀င္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ မိမိေျပာလိုက္ေသာစကားသည္ မိမိႏွင့္သူတစ္ပါးအက်ဳိးရွိေစမည့္ စကားဟုတ္ ၏၊ မဟုတ္၏ ဟူသည္ကို ႀကိဳတင္စိစစ္သင့္သည္။

အခ်ဳိ႕စကားတို႔သည္ မိမိေရာသူတစ္ပါးကိုပါ အက်ဳိးေက်းဇူးျဖစ္ထြန္းေစ၏။ ထုိစကားမ်ဳိးကိုေျပာအပ္ပါ၏။ အခ်ဳိ႕စကားတို႔သည္ မိမိေရာသူတစ္ ပါးကိုပါ အက်ဳိးမဲ့ကို ျဖစ္ထြန္းေစ၏။ ထုိစကားမ်ဳိးမေျပာအပ္ပါ။အခ်ဳိ႕စကားတို႔သည္ မိမိ၏အက်ဳိးစီးပြားကိုမထိခိုက္ ေစေသာ္လည္းသူတစ္ပါးအက်ဳိးစီးပြားကိုထိခိုက္ေစ ၏။ ထုိစကားမ်ဳိးကိုမေျပာသင့္ပါ။ 

 ဤသည္ႏွင့္စပ္ လ်ဥ္း၍ ခ်မ္းေျမ့ရိပ္သာဆရာေတာ္ႀကီးအရွင္ဇနကာ ဘိ၀ံသ၏ေဆာင္ပုဒ္မွာ ႏွလံုးသြင္းလိုက္နာဖြယ္ေကာင္းလွပါ၏။ ထိုေဆာင္ပုဒ္မွာေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္ပါ၏။

ေျပာမည္ႀကံလဲသင့္စိတ္ထဲအၿမဲဆင္ျခင္ပါ။
မိမိသူတစ္ပါး ႏွစ္ဦးသားဘယ္သူမ်ားထိမည္လဲ။
ထိခိုက္ႏိုင္ျငားအေျပာမ်ားမမွားေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
ေျပာဆဲမွာလဲသင့္စိတ္ထဲအၿမဲဆင္ျခင္ပါ။
မိမိသူတစ္ပါး ႏွစ္ဦးသားဘယ္သူမ်ားထိမည္လဲ။
ထိခိုက္ႏိုင္ျငားအေျပာမ်ားမမွားေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
ေျပာၿပီးျပန္လဲသင့္စိတ္ထဲအၿမဲဆင္ျခင္ပါ။
မိမိသူတစ္ပါး ႏွစ္ဦးသားဘယ္သူမ်ားထိမည္လဲ။
ထိခိုက္ႏိုင္ျငားအေျပာမ်ားမမွားေရွာင္ၾကဥ္ပါ။

ေျပာလိုက္ေသာစကားသည္ ေျပာသူ၏ အက်ဳိးကိုလည္း ျဖစ္ထြန္းေစမည္။ အျခားသူတို႔၏ အက်ဳိးကိုလည္း ျဖစ္ထြန္းေစမည္ဆိုလွ်င္ ယင္းစကားသည္ ”အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္စပ္ေသာစကား”ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားႏွစ္လိုေသာစကားျဖစ္ပါသည္။ ေယဘုယ် အားျဖင့္မူ ႏိႈင္းႏိႈင္းခ်ိန္ခ်ိန္ျဖင့္ ေမတၱာေစတနာက႐ုဏာမုဒိတာအရင္းခံလ်က္ ေျပာေသာစကားတို႔သည္ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္စပ္ေသာစကားျဖစ္ပါ၏။ သူတစ္ပါးအက်ဳိးကိုလုိလားေသာ ႏွလံုးသားမွ ျဖစ္ဖ်ားခံလာေသာစကား၌ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္စပ္ေသာဂုဏ္ရည္ ထြန္းပပါ၏။ ထုိ႔ျပင္ အသိဥာဏ္ဆင္ျခင္တံုတရားအရင္းခံလ်က္ ေျပာေသာစကား၌လည္းအက်ဳိးစီးပြား ႏွင့္စပ္ေသာ ဂုဏ္ရည္တည္ကိန္းပါ၏။

စကားတစ္ခြန္းတြင္ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္စပ္ေသာဂုဏ္အဂၤါျပည့္စံုေစရန္ ေျပာသူ၏ ႏွလံုးသားျဖဴစင္လွပဖုိ႔လိုသည္။ 
 ေတြးေခၚဆင္ျခင္ႏိုင္ေသာအသိညာဏ္လည္းရွိဖို႔လိုသည္။
ျမတ္စြာဘုရားသည္ ”အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္စပ္ ျခင္း”ဟူေသာအခ်က္အျပင္ ”မွန္ကန္ျခင္း”ကိုလည္း ႏွစ္သက္ေတာ္မူသည္။ ပဇာေၾကာင့္ဟူမူ ျမတ္စြာဘုရားေျပာေတာ္မူေသာစကားႏွစ္မ်ဳိးစလံုးတြင္ ”ဟုတ္မွန္ ျခင္း”ဟူေသာ အခ်က္ပါ၀င္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါ၏။ လူသားတို႔ နိစၥဓူ၀က်င့္သံုးေဆာက္တည္ရမည့္ ”ငါးပါးသီလ”တြင္ မုသားစကားကိုေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းဟူေသာ အခ်က္ပါ၀င္ေနျခင္းကို ေထာက္႐ႈလ်က္ မွန္ကန္စြာေျပာဆိုျခင္းကို ျမတ္စြာဘုရားမည္မွ် အေလးအနက္ သေဘာထားေတာ္မူေၾကာင္းထင္ထင္လင္းလင္းသိျမင္ႏိုင္ပါသည္။

စင္စစ္ ၀စီကံဟူသည္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ အေရးႀကီးေသာကံအမႈျဖစ္ပါ၏။ လူတစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦးဆက္ဆံရာတြင္ မွန္တာကိုေျပာဖို႔လိုပါသည္။ မွန္ တာကိုေျပာမွ ၾကားနာရသူကမွန္တာကိုသိမည္။ မွန္တာကိုသိမွလည္းယင္းအသိအမွန္အေပၚ တည္မီွ ၍ ေဆာင္ရြက္သင့္ေဆာင္ရြက္ထုိက္သည္တို႔ကိုအက်ဳိးရွိစြာေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ အမွားကိုေျပာလိုက္ ေသာ္ ၾကားနာရသူကအမွားေတြကိုသိမည္။ အမွားသိအေပၚ အေျခခံလ်က္ အမွားေတြကိုေဆာင္ရြက္ တတ္သည္။ မုသာ၀ါဒမွ ေပါက္ဖြားလာေသာအသိမွားအခ်က္အလက္မွားသည္ အက်ဳိးမဲ့ကိုသာျဖစ္ေပၚ ေစပါလိမ့္မည္။ ေက်းဇူးရွင္ကမၻာေအးေတာင္ပုကုဆရာေတာ္ႀကီးက လိမ္ညာေျပာျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။

”လိမ္ညာျခင္းသည္ လွည့္ပတ္ျခင္းပင္ျဖစ္ ပါသည္။ လွည့္ပတ္ရာတြင္ ျဖစ္ဆဲအေၾကာင္း၊ ျဖစ္ၿပီးအေၾကာင္း၊ ျဖစ္မည့္အေၾကာင္းမ်ားကိုလွည့္ပတ္ တတ္ရာမည္သည့္အေၾကာင္းျပ၍ လွည့္ပတ္သည္ ျဖစ္ေစ၊ လိမ္ညာျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းသို႔ေသာလိမ္ညာျခင္းမ်ဳိးျဖင့္ လိမ္ညာခံရ၍ လူမႈေရးဆိုင္ရာကိုယ္က်င့္တရားမ်ားပ်က္ျပားကာေနာင္တႀကီးစြာ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္လာရေသာဆင္းရဲသည္ ကမၻာေစာင့္ ငါးပါးတြင္ မုသာ၀ါဒကံ မလံုၿခံဳမႈေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ ဟုငါတုိ႔ယံုၾကည္ပါသည္။”

သို႔ျဖစ္၍ လူပုဂၢိဳလ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ျဖစ္ေစ၊ လုပ္ငန္းကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ျဖစ္ေစသတင္းအခ်က္ အလက္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ျဖစ္ေစ၊ အမွန္ကိုသာတည္တည္ၾကည္ၾကည္ေျပာဆိုသင့္သည္။ မိမိအေၾကာင္း
ကိုေျပာလွ်င္ အမွန္ေျပာသင့္သလိုသူတစ္ပါးအေၾကာင္းေျပာလွ်င္လည္းအမွန္ကိုသာေျပာသင့္ သည္။ မိမိကခ်စ္သူခင္သူအေၾကာင္းေျပာလွ်င္ အမွန္ ကိုသာေျပာသလိုမိမိကမုန္းတီးသူအေၾကာင္းေျပာ လွ်င္လည္းအမွန္ကိုသာေျပာဆိုသင့္သည္။ ႏွလံုးသားေျဖာင့္မတ္သူတို႔ကမူမည္သည့္ကိစၥ၌မဆိုအရွိကိုအရွိအတိုင္းသာေျပာေလ့ရွိပါသည္။ အမွန္ျဖစ္၊ အမွန္ရွိထက္ ထိမ္ခ်န္၍လည္းမေျပာတတ္၊ ပိုပိုမိုမုိလည္းမေျပာတတ္၊ ဤသည္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ေက်းဇူးရွင္မဟာစည္ဆရာေတာ္ႀကီး၏ မိန္႔ေတာ္မူခ်က္မွာမ်ားစြာမွတ္သားအပ္ပါ၏။

”လူပဲျဖစ္ျဖစ္ ရဟန္းပဲျဖစ္ျဖစ္ ပကတိ ႐ိုးသားေျဖာင့္မတ္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ကေတာ့ ဟုတ္သေလာက္ သာ ႐ိုးသားစြာေျပာေလ့ရွိတယ္။ အပိုအမိုပံုႀကီးခ်ဲ႕ ၿပီးေတာ့ ေျပာေလ့မရွိ။"
သို႕ေသာ္ မွန္ပင္မွန္ေစကာမူ အက်ိဳးစီးပြားနွင့္ မစပ္ေသာစကားမ်ိဳးကို မေျပာသင့္ေပ။
ဥပမာအားျဖင့္ ေရာဂါေ၀ဒနာကြၽမ္းေနေသာေၾကာင့္ အလြန္ဆံုးေျခာက္လေလာက္သာေနရေတာ့မည္ဟူေသာ ဆရာ၀န္၏ လွ်ဳိ႕၀ွက္စကားကို မွန္ပင္မွန္ေစကာမူကာယကံရွင္လူနာအားဖြင့္ဟ မေျပာသင့္ေပ။ ထုိစကားမ်ဳိးၾကားရေသာလူနာအေန ျဖင့္ စိတ္ဓာတ္အႀကီးအက်ယ္ထိခိုက္က်ဆင္းကာ ႐ုပ္ ပိုင္းဆိုင္ရာ ေ၀ဒနာကိုပါမက စိတ္ေ၀ဒနာ၏ တိုက္ ခိုက္ျခင္းကိုပါ ခံရေပလိမ့္မည္။ ထုိအခါ ဆရာ၀န္ ခန္႔ မွန္းသည္ထက္ပင္ အသက္ပို၍ တုိဖြယ္ရာသာရွိေတာ့ သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘုရားရွင္ကဟုတ္မွန္၍ သူတစ္ပါး ႏွစ္သက္ေသာ္လည္းအက်ဳိးစီးပြားႏွင့္မစပ္ေသာစကားကိုေျပာေတာ္မမူျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ျမတ္စြာဘုရားသည္ စကားေျခာက္မ်ဳိးအနက္ စကားႏွစ္မ်ဳိးကိုသာေျပာဆိုေတာ္မူရာယင္းမွာလူတို႔အတြက္ ”စကားေျပာနည္းလမ္းၫႊန္”ဟုဆို ႏိုင္ပါသည္။ ထုိစကားေျပာနည္းလမ္းၫႊန္အတိုင္းက်င့္ သံုးလိုက္နာႏိုင္ေသာ္ ၀စီကံသန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္မႈျဖစ္ပြားကာေကာင္းေသာ ၀စီကံမႈမွ သယ္ေဆာင္လာေသာလက္ေဆာင္ေကာင္းမ်ား ဘ၀တြင္ ဖူးပြင့္ေ၀ဆာလာ ေပလိမ့္မည္။

ဟင္းေလးအိုးမွကူးယူေဖာ္ျပသည္။

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ ဘုရားရွင္အေၾကာင္း

ဖြားျမင္ျခင္းႏွင္႔ေတာထြက္ျခင္း



ယေန႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔အား တရား စတင္ညႊန္ျပသူသည္ သမၼာသမၺဳဒၶဘုရားျဖစ္ သည္။ ဘုရားရွင္၏ မ်ိဳးႏြယ္မွာ ေဂါတမျဖစ္၍ ေဂါတမဗုဒၶ -ဟု အမည္တြင္သည္။ ဘုရားကို ေ႐ွးျမန္မာတို႔က (ပုသွ်) ဟု ေခၚခဲ႔ၾကသည္။ ကာလအေလ်ာက္ ပုသွ်-ပုရား-ဖုရား-ဘုရား စသည္ျဖင္႔ ေျပာင္းလဲေခၚေ၀ၚခဲ႔ျခင္းျဖစ္သည္။ ဟိႏၵဴျဗဟၼဏတို႔ က လူအမ်ားအား လမ္းညႊန္ျပေသာ ေခါင္းေဆာင္ကို (ပု႐ုသွ်)ဟု ေခၚသည္။ ပု႐ုသွ် သည္ ပါဠိလို (ပုရိသ)ျဖစ္သည္။ ျမန္မာလို ေယာက်္ား ဟုအဓိပၸါယ္ရသည္။ ပုရိသမွ ပုဂံေခတ္တြင္ ပုရဟာ၊ ပုရဟာမွ ပု႐ွာ၊ ပု႐ွာမွ ဘုရားဟု ေျပာင္းလဲလာသည္။ တရား ညႊန္ျပသူ ဘုရားသည္ လြန္ခဲ႔ေသာႏွစ္ေပါင္း ၂၅၅၀ေက်ာ္က ေပၚေပါက္ခဲ႔သူျဖစ္ သည္။ ယခု အိႏၵိယျပည္ေျမာက္ပိုင္း၊ နီေပါနယ္စပ္၌ကပိလ၀တ္ျပည္ ႐ွိခဲ႔သည္။ ယင္းျပည္သည္ အမ်ားဆႏၵျဖင္႔ အုပ္ခ်ဳပ္ၾကသည့္ “ဂဏ”တိုင္းျပည္ငယ္ ျဖစ္သည္။ ကပိလ၀တ္ျပည့္႐ွင္ ဘုရင္သုေဒၶါဒနႏွင္႔ မယ္ေတာ္ မဟာမာယာေဂါတမီေဒ၀ီတို႔မွ ဘုရားအေလာင္းလ်ာကို ေမြးဖြားခဲ႔သည္။ ငယ္မည္ သိဒၶတၳကုမာရ ျဖစ္သည္။အမ်ိဳး ႏြယ္ဟူသည္မွာ အမိဘက္ အမ်ိဳးအအမည္ျဖစ္၍ ေဂါတမအႏြယ္ ျဖစ္သည္။ အမ်ိဳး မွာ အဖဘက္အမ်ိဳးအမည္ သက်ဟုေခၚေသာ သာကိယမ်ိဳးျဖစ္သည္။ သိဒၶတၳကု မာရ ၁၆ႏွစ္သားအ႐ြယ္တြင္ ဘဒၵကဥၥနာ ငယ္မည္႐ွိေသာ ယေသာဓရာ အမည္႐ွိ မင္းသမီးႏွင္႔ ထိမ္းျမား၍ ကပိလ၀တ္ထီးနန္းကိုဆက္ခံကာ ဘုရင္ျပဳအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔သည္။ ဘုရင္အျဖစ္ ကာမဂုဏ္စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကို အသက္၂၉ႏွစ္အထိခံစားခဲ႔သည္။ အသက္၂၉ႏွစ္တြင္ တိုင္းခန္းလွည့္လည္ရင္းေလာကႀကီး၏ နိမိတ္ေလးပါး ကိုျမင္ခဲ႔သည္။



ယင္းနိမိတ္ေလးပါးမွာ-

(၁) ေလာကႀကီး၏ မ႐ွင္မသန္ေတာ႔ဘဲ အိုမင္းရင္႔ေရာ္ေနျခင္းနိမိတ္၊(သူအို)

(၂) ေလာကႀကီး၏ ပ်က္စီးယိုယြင္းေနသည့္ နိမိတ္၊(သူနာ)

(၃) ေလာကႀကီး၏ ႐ွင္သန္မႈကင္း၊ ေသဆုံးေနျခင္း နိမိတ္၊(သူေသ)

(၄) ေလာကႀကီးအတြက္ အျပစ္အနာအဆာ ကင္းမဲ႔ရာကို ႐ွာေဖြျခင္းနိမိတ္၊(ရဟန္း) ဟူ ေသာနိမိတ္ႀကီးေလးပါး ျဖစ္သည္။

ယင္းနိမိတ္ကို ေႏွာင္းလူမ်ားက သူအို၊ သူနာ၊ သူေသ၊ ရဟန္း ဟု တင္စားေျပာဆို သိနားလည္ခဲ႔ၾက၏။ ယင္းနိမိတ္မ်ားကို ဆင္ျခင္သံေ၀ဂယူခါ သိဒၶတၳကုမာရ သည္ အမိ၊ အဖတို႔ မ်က္ရည္အသြယ္သြယ္ စီးက်စဥ္၊ အမိအဖတို႔မ်က္ေမွာက္မွ ထီးနန္း ကိုစြန္႔ခါ ဖန္ရည္စြန္းအ၀တ္ကို၀တ္၍ အိုမင္းရင္႔ေရာ္ျခင္း၊ ပ်က္စီးယိုယြင္းျခင္း၊ ႐ွင္သန္မႈကင္း ေသဆုံးျခင္းတို႔မွ ေလာကႀကီးလြတ္ေျမာက္ေရး ရႏိုင္မည့္ တရား (ဥတၱရိမႏုႆဓမၼ)ကို ႐ွာေဖြခဲ႔သည္။



တရား႐ွာျခင္း

သိဒၶတၳကုမာရသည္ တရား႐ွာေဖြရန္ထြက္ခြါရာ၌-

(၁) ငါ -တရားသိသလို လူေတြအားလုံး တရားသိေစရမည္၊ (ဗုေဒၶါေဗာေဓယ်ံ)။

(၂) ငါ -တရားက်င္႔သလို လူေတြအားလုံး တရားက်င္႔ေစရမည္၊(တိေဏၰာ တာေရ ယ်ံ)။

(၃) ငါတရားရ၍ လြတ္ေျမာက္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းသလို၊လူေတြအားလုံးတရားရ၍ လြတ္ ေျမာက္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေစရမည္၊ (မုေတၱာ ေမာေစယ်ံ)-ဟု ရည္႐ြယ္ခ်က္ထား႐ွိခဲ႔ သည္။



သိဒၶတၳမင္းသားသည္ တရား႐ွာေဖြသည့္အခါ ကာမအာ႐ုံမ်ားကိုအျပစ္ျမင္ စြန္႔ခြါခဲ႔ၿပီးေနာက္၊

(၁) အာ႐ုံအမ်ားကို ၀င္စားျခင္း အေတြးစိတ္မ်ားကို ပယ္ဖ်က္၍(သညာ၀ိရာဂ)၊ တစ္ေနရာတည္းတြင္ တစ္ကိုယ္တည္း၊ တစ္အာ႐ုံတည္းမွာ တစ္စိတ္တည္းျဖင္႔ (႐ုပ္)အာ႐ုံတစ္ခုတည္းမွာစြဲၿမဲေစေသာ ႐ူပစ်ာန္အက်င္႔ကိုလည္းက်င္႔ခဲ႔သည္။ ထိုအ ခါအသိမဲ႔ခ်မ္းသာကို ခံစားရသည္။ ထိုအသိမဲ႔ခ်မ္းသာသည္ ကာမခ်မ္းသာ ထက္ ပို၍ပို၍ အလႈိင္းႀကီးခ်မ္းသာေသာ္လည္းေလာကႀကီးလြတ္ေျမာက္ေရး ရႏိုင္မည့္တရား(ဥတၱရိမႏုႆဓမၼ)ကို မရခဲ႔ေပ။

(၂) ထိုေနာက္ အာဠာရ၊ ဥဒက ဟုအမည္ရွိေသာ ရေသ႔မ်ားထံ နည္းခံ၍ ႐ုပ္အာ႐ုံ မ်ားကိုပယ္ဖ်က္ျခင္း(႐ူပ၀ိရာဂ)၊ ထိုမ႐ွိအာ႐ုံ၌စဲြၿမဲေစေသာအ႐ူပစ်ာန္အက်င္႔ကိို လည္းက်င္႔ခဲ႔သည္။ ထိုအခါ အ႐ွိမဲ႔ခ်မ္းသာကို ခံစားရသည္။ ထိုအ႐ွိမဲ႔ခ်မ္းသာသည္ ကာမခ်မ္းသာထက္ ပို၍ခ်မ္းသာေသာ၊ ႐ူပစ်ာန္(အသိမဲ႔ခ်မ္းသာ)ထက္ ပို၍ပို၍ အလႈိင္းႀကီး ခ်မ္းသာေသာ္လည္း ေလာကႀကီးလြတ္ေျမာက္ေရးရႏိုင္မည့္တရား (ဥတၱရိမႏုႆဓမၼ)ကို မရခဲ႔ေပ။ သိဒၶတၳကုမာရသည္ ဤ႐ူပစ်ာန္၊ အ႐ူပစ်ာန္မ်ားကုိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အဆင္းရဲအပင္ပန္းခံ၍ ေသလုနီးပါး ၆ႏွစ္မွ်က်င္႔ေသာ္လည္း ေလာကႀကီးလြတ္ ေျမာက္ေရး ရႏိုင္မည့္တရား (ဥတၱရိမႏုႆဓမၼ)ကို ႐ွာမေတြ႕ခဲ႔ ေပ။ အ႐ူပစ်ာန္က်င္႔ရင္း ေသလုနီးပါး ျဖစ္ေသာအခါမွ သတိျပန္လည္ကာ ယင္းအက်င္႔မ်ားသည္ ကိုယ္႔ကိုယ္စိတ္ညႇဥ္းပမ္းေရးလမ္း တစ္နည္းအားျဖင္႔ ဘ၀ ညႈိးႏြမ္းေျခာက္ခန္းေစေသာအက်င္႔(အတၱကိလမထာႏုေယာဂ)အျဖစ္ျဖင္႔တရားမရေစေသာလမ္း ဟု သိျမင္၍၊ ယင္းအက်င္႔မ်ား စြန္႔ပယ္လိုက္သည္။



သမၼာသမၺဳဒၶဘုရားျဖစ္ျခင္း

ထို႔ေနာက္ ငယ္စဥ္ပက္လက္မွ်ေနစဥ္ လူမမည္ဘ၀က၊ ဖခင္သုေဒၶါဒနဘုရင္ႀကီး လယ္ထြန္မဂၤလာဆင္းစဥ္ အထိန္းေတာ္မ်ားသည္ မိမိကိုသေျပပင္ရိပ္၌သိပ္ခါ ႏို႔ခ်ိဳ မတိုက္၊ ေရမတိုက္ဘဲနံနက္မွသည္ညေနေစာင္းသည္ထိအထီးတည္းထားခဲ႔ေသာ္ လည္း၊ မိမိ၌စိတ္ဆိုး၊ စိတ္ဆာမႈမ႐ွိဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာၾကည္ၾကည္လင္လင္ ေနထိုင္ ေသာေၾကာင္႔ ဖခင္ဘုရင္ႀကီး၏ ဂ႐ုဂါရ၀ျပဳခံရမႈ၏ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို ျပန္လည္ဆင္ျခင္ကာ၊ ယင္းေနထိုင္မႈကို ျပန္လည္က်င္႔သုံးရင္း အျမင္႔ျမတ္ဆုံးေသာ လူသား၏ ဂုဏ္ရည္သိကၡာတရား (ဥတၱရိမႏုႆဓမၼ)ကို ထိုးထြင္းသိျမင္ခဲ႔သည္။ တရားကိုသိျမင္၍ အရိယသစၥာစက္လည္ကာ သမၼာသမၺဳဒၶဘုရား ျဖစ္သည္။ ထိုေန႔ သည္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႔၏ ေနအ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ျဖစ္ သည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဘုရားဘ၀တြင္ အက်င္႔ သုံးပိုင္း႐ွိခဲ႔သည္-

(၁) ကပိလ၀တ္ ထီးနန္းစည္းစိမ္၌ အသက္၂၉ႏွစ္ထိေနထိုင္ေသာကာလ တစ္ပိုင္း၊ (ယင္းကို ကာမသုခလိကာႏုေယာဂ ဟုဆိုရသည္)။

(၂) ႐ူပစ်ာန္၊ အ႐ူပစ်ာန္ ၆ႏွစ္ၾကာ က်င္႔ႀကံေသာကာလ တစ္ပိုင္း၊(ယင္းကို အတၱ ကိလမထာႏုေယာဂဟု ဆိုရသည္)။

(၃) ဘုရားျဖစ္၍ တရားျဖင္႔ ၄၅ႏွစ္ၾကာ ေနေသာကာလတစ္ပိုင္း ျဖစ္သည္။



ဗုဒၶဘုရားသည္ ဘုရားမျဖစ္မီ ထီးနန္း၌ေနရာတြင္ သမုတိသစၥာတရား၌ မိမိကိုယ္ မိမိမပိုင္မႈ၊ လြတ္ေျမာက္ျခင္းမ႐ွိမႈတို႔ကို ၿငီးေငြ႕ရာမွ ပရမတၳသစၥာကို ေျပာင္းလဲ က်င္႔သုံးခဲ႔သည္။ တဖန္ ပရမတၳသစၥာ၌လည္း မိမိကိုယ္မိမိ မပိုင္မႈကို ထပ္မံသိျပန္ ၍၊ စြန္႔ရျပန္သည္။ ထို႔ေနာက္ စိတ္ဆိုးစိတ္ဆာမ႐ွိေအာင္ သတိျဖင္႔ က်င္႔သုံးေနထိုင္ ရာမွ အရိယသစၥာကိုေတြ႕ျမင္ၿပီး၊ မိမိကိုယ္မိမိ ပိုင္စိုးသည့္ သမၼာသမၺဳဒၶဘုရား အျဖစ္ ရေလသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဗုဒၶဘုရားသည္ ေလာကမွလြတ္ေျမာက္ေရး တရား အျဖစ္ သမၼာ တစ္လုံးကို သိျမင္သြားျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဘုရားကို တရားက ေမြးဖြားျခင္းျဖစ္သည္။



တရားေဟာျခင္း

သိဒၶတၳကုမာရကို သမၼာသမၺဳဒၶဘုရားအျဖစ္ကို ေရာက္ေစေသာ အရိယသစၥာတရား မွာလူသည္ ေကာင္းတာလုပ္လ်င္ ေကာင္းသူျဖစ္၍၊ မေကာင္းတာ လုပ္ပါက မေကာင္းသူျဖစ္သည္ ဟူေသာအခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။ ဤတရားသည္ ႐ိုးစင္းလွ သည္။ လူတိုင္းသိသည္ ဟုထင္ရဖြယ္႐ွိသည္။ သို႔ေသာ္ ဆင္းရဲႏွင္႔ခ်မ္းသာျဖစ္မႈ မ်ားဆိုင္ရာတြင္ မ႐ိုးသားေသာ အျမင္မ်ားသည္ လူတို႔၌ လက္ဦးစြဲေရာက္ေနသျဖင္႔ ဤ႐ိုးစင္းေသာ တရားကိုမျမင္ႏိုင္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ မိမိ၏ ဆင္းရဲႏွင္႔ခ်မ္းသာ ကိုတန္းခိုး႐ွင္က ျဖစ္ေစ၊ နကၡတ္တာရာကျဖစ္ေစ၊ ဓာတ္ကျဖစ္ေစ၊ နတ္ကျဖစ္ေစ၊ လူမျဖစ္မီေ႐ွးကံကျဖစ္ေစ၊ ျပဳလုပ္သည္ ဟု ခံယူၾကသည့္ အျမင္မ်ားျဖစ္သည္။ ဤအျမင္မ်ားသည္ မ႐ိုးသားေသာ အျမင္မ်ားျဖစ္၍ အမွန္မျမင္ရန္ဖုံးကြယ္ထား သည္။ ဤအျမင္မ်ားကို ခံယူထားၾကသူတို႔သည္ ကိုယ္ျပဳသမွ်ကိုယ္ခံရ၊ စံရသည္ -ဟူေသာ ဘုရား၏တရားကို အျပင္းအထန္ ျငင္းဆန္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဘုရား သည္ သိႏိုင္သူအခ်ိဳ႕ကိုသာ ေ႐ြးခ်ယ္ေဟာေျပာခဲ႔သည္။ ဘုရား၏ စား၀တ္ေန ေရးမွာ အစားအတြက္ ဆြမ္းခံစားသည္။ ဆြမ္းခံျခင္းဟူသည္ ထမင္းေတာင္းျခင္း မဟုတ္။ ထမင္းေပးျခင္းကို လက္ခံျခင္းသာျဖစ္သည္။ အ၀တ္အတြက္ ပိုင္႐ွင္မဲ႔အ ၀တ္မ်ားကို ႐ွာေဖြ၀တ္သည္။ အေနအတြက္ သစ္ပင္၊ ေတာင္ေခါင္း၊ သူတပါးလွဴ ေသာ ဇရပ္၊ ေက်ာင္းတို႔၌ေနသည္။ ဘုရားသည္ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ သီးျခား အားထုတ္၍ အလုပ္မလုပ္။ တရားဓမၼ ေဟာေျပာျပသမႈကို ျပဳႏိုင္ရန္အတြက္သာ စား၀တ္ေနမႈကိုမွီ၀ဲသည္။ ေလာကလူသားမ်ားကား အလုပ္လုပ္ဖို႔ စားျခင္းမဟုတ္၊ စားဖို႔အလုပ္လုပ္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ဘုရားသည္ တရားထိုးထြင္းသိျမင္ၿပီး ႏွစ္လ တရားမေဟာဘဲ တရားကိုသာ အဖန္ဖန္ ျပန္လည္သုံးသပ္ကာေနသည္။ ဘုရားျဖစ္ ၍ႏွစ္လတိတိအၾကာ ၀ါဆိုလျပည့္ေန႔၌ မိဂဒါေတာ(မိဂဒါ၀ုန္)၌ တရားနာသူငါးဦး အဖြဲ႕ကို ပထမဆုံး တရားေဟာသည္။ ပဥၥ၀ဂၢီဟု အသိမ်ားၾကသည္။ တရားေဟာ ၾကားရာ၌ တရား႐ွာသူမ်ား ေ႐ွာင္ရမည့္ တရားအႏၲရာယ္ႏွစ္ပါးႏွင္႔ အရိယသစၥာ ေလးပါး တရားျပခ်က္၊ တရားစက္လည္ပုံမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုတရားကို (ဓမၼစၾကာ တရားေတာ္) ဟု ယေန႔သိၾကသည္။ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္သည္ ဘုရားရွင္္ တရားရ ပုံ(ဗုဒၶ၀င္)ကို ျပန္လည္ေျပာျပေသာတရား ျဖစ္သည္။ ဘုရားရွင္ေဟာေသာတရားမွာ သိဒၶတၳကုမာရကို သမၼာသမၺဳဒၶ စင္စစ္ျဖစ္ေစေသာ (ပဋိစၥသမုပၸါဒ္တရား)ျဖစ္သည္။ ထိုတရားကိုအေျခခံ၍ အရိယသစၥာေလးပါးတရားကိုေဟာျခင္းျဖစ္သည္။



ေလာကလြတ္ေျမာက္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တရားေဟာေစလႊတ္ျခင္း

ဓမၼစၾကာတရားေဒသနာသည္ ဘုရားရွင္၏ ၄၅ႏွစ္တာကာလအတြင္း ေဟာၾကား ေသာ တရားအားလုံး၏ အုတ္ျမစ္တရားလည္း ျဖစ္သည္။ ပထမေန႔၌ တရားနာ သူငါးဦးအဖြဲ႕မွ တစ္ဦးသာ ဘုရားတရားကို နားလည္ခဲ႔သည္။ ထိုေန႔မွာပင္ ထိုတရား သိသူသည္ ဘုရားထံ တပည့္သံဃာအျဖစ္ခြင္႔ပန္ ၀င္ေရာက္ခဲ႔သည္။ ေနာက္တစ္ ရက္စီ၌ တစ္ဦးစီ တရားရၿပီး သံဃာ၀င္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ဤသို႔ျဖင္႔ ၀ါတြင္းသုံးလ ကာလ တရားေဟာခဲ႔ရာသီတင္းကြၽတ္တြင္ သံဃာဦးေရေျခာက္ဆယ္ ရ႐ွိလာ သည္။ ဘုရားရွင္သည္ ဤသံဃာ၀င္မ်ားကို လူအမ်ားအတြက္ အက်ိဳးစီးပြားျဖစ္ေစ ရန္(ဗဟုဇန ဟိတာယ)၊ လူအမ်ားအတြက္ ခ်မ္းသာသုခရေစရန္(ဗဟုဇန သုခါယ)၊ ေလာကႀကီး ၿငိမ္းခ်မ္း႐ွင္သန္ေစရန္(ေလာကာႏုကမၸါယ)- ဟူေသာ တရားရည္မွန္း ခ်က္မ်ားခ်ေပးၿပီး၊ တရားေဟာရန္အတြက္ တစ္ခရီးလ်င္ ႏွစ္ပါးမသြားဘဲ တစ္ပါး က်စီသြားၾက ဟုမိန္႔ၾကား ေစလႊတ္ခဲ႔သည္။



သံဃာ႔အဖြဲ႕၀င္မ်ား

ဘုရားရွင္သည္ တပည့္အဖြဲ႕၀င္ သံဃာကို ဘုရားျဖစ္ၿပီး ႏွစ္လအၾကာတြင္ စတင္ထူ ေထာင္ခဲ႔သည္။ ပထမဆုံး သံဃာအဖြဲ႕၀င္မွာ ပဥၥ၀ဂၢီဟူေသာ ငါးဦးအဖြဲ႕မွ “အ႐ွင္ ေကာ႑ည”ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆုံးအဖြဲ႕၀င္မွာပါ၀ါျပည္ မလႅာမင္းတို႔၏ အင္ၾကင္း ဥယ်ာဥ္၌ ဘုရားလြန္ခါနီး သံဃအဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ ခြင္႔ပန္ခဲ႔ေသာ “အ႐ွင္သုဘဒၵ”ျဖစ္ သည္။ ဘုရားသည္ တပည့္အဖြဲ႕၀င္ သံဃာကို လက္ခံထားေသာ္လည္း ပုရိမေဗာဓိ ေခၚေသာ ပထမႏွစ္၂၀တြင္ သံဃာ၀င္စည္းကမ္းဟူ၍ သတ္မွတ္မထားဘဲ တရား ႏွင္႔သာ ေနေစခဲ႔သည္။ သံဃာ၀င္မ်ားကို လျပည့္၊ လကြယ္ေန႔တိုင္း ၁၅ရက္တစ္ ႀကိမ္ ဥပုသ္ျပဳေစကာ ၾသ၀ါဒေပး၍ စစ္ေဆးခဲ႔သည္။ ၾသ၀ါဒ-ဟူသည္ကား ခံႏိုင္ရည္႐ွိျခင္း၊ ခံစားမႈေနာက္ မလိုက္ျခင္း၊ အခြင္႔လႊတ္ျခင္း၊ မေကာင္းမႈမျပဳျခင္း၊ ေကာင္းမႈျပည့္စုံေအာင္ေနျခင္း၊ စိတ္ျဖဴစင္ေအာင္ေနျခင္း၊ ဤသည္တို႔ကား ဘုရား တို႔၏အဆုံးအမပင္တည္း ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းကို “ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္”ဟု ေခၚၾကသည္။ ဥပုသ္ျပဳျခင္း- ဆိုသည္မွာ-ဘုရားထံ ဆည္းကပ္မႈျပဳ၍ စစ္ေဆးခံျခင္း ျဖစ္သည္။ စစ္ေဆးခံပုံမွာ ဘုရားေပးေသာ ၾသ၀ါဒအတိုင္း မိမိ-႐ွိ၊ မ႐ွိႏွင္႔မ႐ွိလ်င္ ႐ွိေအာင္ေနထိုင္ပါမည္ဟု ဖြင္႔ဟ၀န္ခံ၍၊ ၀န္ခံရန္ မ႐ွိပါက ဆိတ္ဆိတ္ေနျခင္းျဖစ္ပါ သည္။ ဘုရားသည္ ႏွစ္ေပါင္း၂၀ၾကာေအာင္ ဤၾသ၀ါဒကို ေပးေနခဲ႔သည္။ ႏွစ္ကာလ ႐ွည္လာေသာအခါ သံဃာလိုက္နာေသာတရား ေကာင္းမြန္ေသာေၾကာင္႔ လူအမ်ားက အားထားၾကည္ညိဳလာၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔သံဃာသည္ ပစၥည္းေလးပါး ခ်မ္းသာလာ၍ ဂုဏ္ျပဳခ်ီးမြမ္းမႈ မ်ားစြာခံရသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀ လိုေသာ၊ ဂုဏ္ျပဳမႈ ခ်ီးမြမ္းမႈ ခံယူလိုေသာအေခ်ာင္သမားမ်ား သံဃာ႔ေဘာင္သို႔၀င္ လာၾကသည္။ ထိုသူတို႔သည္ တရားကို မသိၾက၊ သိရန္လည္း အားမထုတ္ၾက။ လာဘ္မ်ား၍ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာရရန္၊ ေက်ာ္ေစာရန္၊ အခ်ီးမြမ္းအပူေဇာ္ခံရန္(လာဘ၊ သကၠာရ၊ သိေလာက)ကိုသာ ႀကိဳးစားလာၾကသျဖင္႔ သံဃာသည္ ဂုဏ္ညႈိးလာ သည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဘုရားသည္ ထိုအေၾကာင္းကိုသိ၍ သံဃာ၀င္အသက္ႏွစ္(၂၀) အၾကာတြင္ “သံဃာ႔၀ိနည္း”-ဟူေသာ သံဃာ၀င္မ်ား လိုက္နာရမည့္စည္းကမ္းကို စတင္ထုတ္ျပန္ ပညတ္ခဲ႔သည္။ ထို႔ျပင္ အမႈမျဖစ္ေပၚဘဲ ႀကိဳတင္၍စည္းကမ္းျပဳ ျခင္း (၀ါ) ၀ိနည္းပညတ္ျခင္း မျပဳခဲ႔၊ ေပၚေသာအမႈအေလ်ာက္ ၀ိနည္းကို ပညတ္ခဲ႔သည္၊ စည္းကမ္းျပဳခဲ႔သည္။



ဘုရားမေဟာေသာတရား

ဘုရားရွင္သည္ ဘုရားျဖစ္သည္မွ လြန္သည့္အခ်ိန္ထိ ၄၅ႏွစ္တာကာလ၌ သံဃာ ၀င္မ်ားႏွင္႔ ဆည္းကပ္သူ လူအမ်ားကို တရားေဟာခဲ႔သည္။ တရားမ်ား ေဟာၾကားရာ တြင္ ဘုရားသည္ လူ၊ လူ႔အသက္ႏွင္႔ လူမ႐ွိသည့္အရာမ်ားကို ျပတ္ျပတ္သားသား ျငင္းဆိုေဟာေျပာခဲ႔သည္။ လူမ်ား(ေလာက)ၿမဲသလား၊ မၿမဲသလား၊ လူမ်ား (ေလာက) အဆုံး႐ွိသလား၊ မ႐ွိသလား ျပႆနာ၊ ေသၿပီးေနာက္ ျဖစ္သလား၊ မျဖစ္သလား၊ တစ္ခ်ိဳ႕ျဖစ္၍ တစ္ခ်ိဳ႕မျဖစ္သလား၊ ျဖစ္လည္းမဟုတ္၊ မျဖစ္လည္းမဟုတ္သ လား ျပႆနာ၊ လူႏွင္႔အသက္ တူသလား၊ မတူသလား ျပႆနာ၊ ဤျပႆနာ (၁၀)ခ်က္ ျဖစ္သည္။ ဤျပႆနာ(၁၀)ခ်က္သည္ လူ႔ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ အရိယသစၥာတရား ႏွင္႔မဆိုင္ဘဲ၊ အျမင္ေမွာက္မွား စိတၱဇပြားေစသည့္ ျပႆနာမ်ား ျဖစ္ေစသည့္ တရားမ်ားသာ ျဖစ္သည္ဟု ဘုရား႐ွင္႐ွင္းျပခဲ႔သည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဘုရားေဟာေသာ တရားမ်ားသည္ လူ၏အရည္အေသြးျခင္းရာကို ေဖာ္ျပေနေသာ၊ လူ၏ဂုဏ္ရည္မ်ား ျဖစ္ေသာ လူ၏ ျပဳမူလႈပ္႐ွားမႈကံမ်ား၏ျဖစ္ရာ၊ ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင္႔ ၿငိမ္းရာ၊ ၿငိမ္းေၾကာင္း ဟူေသာ အခ်က္ေလးခ်က္သာ ျဖစ္သည္။ ယင္းကို “အရိယသစၥာေလးပါး” ဟု သိၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဘုရာ႔တပည့္သာ၀ကမ်ားက အရိယသစၥာေလးပါးမွ လြတ္ ေသာ ဘုရားတရားဟူသည္ မ႐ွိ(စတုသစၥ ၀ိနိမုေတၱာဓေမၼာနာမ နတၳိ) ဟုမွတ္တမ္း ျပဳခဲ႔ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ဘုရာရွင္သည္ သက္ေတာ္႐ွစ္ဆယ္၌ ၀မ္းေလ်ာေရာဂါျဖင္႔ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူသည္။ ပါ၀ါျပည္ မလႅာမင္းတို႔ အင္ၾကင္းဥယ်ာဥ္႐ွိ ေညာင္ေစာင္း ၌လဲေလ်ာင္းရင္း ဘုရားရွင္သည္ ပရိနိဗၺာန္ မျပဳမူမီ ေနာက္ဆုံးနာရီအနီးတိုင္ ေနာက္ဆုံးသာ၀ကျဖစ္ေသာ သုဘဒၵပရိဗိုဇ္ကို တရားေဟာေတာ္မူသည္ထိ လုံ႔လ၊ ၀ီရိယႀကီးမားစြာျဖင္႔ တရားကိုအေလးထားေတာ္မူခဲ႔သည္။ သုဘဒၵပရိဗိုဇ္ကို တရား ေဟာရာတြင္- “ငါဘုရား၏ အဆုံးအမသာသနာ၌သာ မဂၢင္႐ွစ္ပါးအက်င္႔ျမတ္တရား ႐ွိသည္၊ ထိုအက်င္႔ျမတ္ကို လိုက္နာက်င္႔ၾကံေနသမွ် ကာလပတ္လုံးလူ ေလာကတြင္ ရဟႏၲာမဆိတ္သုဥ္းေၾကာင္း” ေဟာခဲ႔သည္။



ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္္မူျခင္း

သုဘဒၵပရိဗိုဇ္ကို တရားေဟာအၿပီး ဘုရားရွင္သည္ေညာင္ေစာင္းထက္၌ ေလ်ာင္းလ်က္ပင္ တပည့္သံဃာ၀င္မ်ားအား မိမိအေပၚ၌ အျပစ္ျမင္လ်င္ ေျပာၾကရန္၊ တရား၌ ယုံမွား႐ွိလ်င္ ေမးၾကရန္ အခြင္႔ေပးရာ တပည့္သံဃာ၀င္တစ္ဦး တစ္ေယာက္ကမွ် ဘုရားအေပၚ အျပစ္စိုးစဥ္းမွ် မျမင္ၾကေၾကာင္း၊ တရား၌ ယုံမွား သကၤာ မ႐ွိၾကေၾကာင္း ျပန္ေလွ်ာက္ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ ဘုရားသည္ မွတ္သားဖြယ္ စကားေလးခြန္းေျပာခဲ႔သည္။

(၁) ဘုရားကို ဆြမ္း၊ သကၤန္း၊ ပန္း၊ ဆီမီး၊ ေရခ်မ္း အစ႐ွိေသာ အာမိသပူဇာျဖင္႔ ပူေဇာ္သကၠာရ ျပဳျခင္းထက္ တရားကို ျမတ္ႏိုးမႈကသာလြန္ေကာင္းမြန္ေၾကာင္း၊

(၂) ေျပာဆိုဆုံးမ၍ မရသူအား ေကာင္းမေကာင္း လမ္းညႊန္ဆုံးမမႈ မျပဳေတာ႔ဘဲ လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားျခင္း ျဗဟၼဒဏ္ ထားရန္၊

(၃) ဘုရားအစား တရားႏွင္႔၀ိနည္းကို ဆရာအျဖစ္ ကိုးကြယ္ရန္၊

(၄) ၀ိနည္းအငယ္မ်ားကို ျပင္ဆင္ခြင္႔အာဏာကို သံဃာ႔ထံ ေပးအပ္ေၾကာင္း တို႔ ျဖစ္သည္။ (မွတ္သားသင့္ပါသည္)။

ဘုရားလြန္ၿပီးေနာက္ ႐ုပ္ၾကြင္းကို ရက္အနည္းငယ္ထားၿပီး၊ မီးသၿဂႋဳဟ္သည္။ မီးသၿဂႋဳဟ္ေသာအခါ မီး႐ွိန္ျပင္းခိုက္ အားလုံးျပာမက်မီေရျဖင္႔ၿငႇိမ္းေသာေၾကာင္႔ အ႐ိုးဓာတ္အခ်ိဳ႕ ပကတိအတိုင္းၾကြင္း၍၊ အမ်ားအားျဖင္႔ အလုံးအခဲမ်ားအျဖစ္ၾကြင္း သည္။ ဤဓာတ္ၾကြင္းမ်ားကို ပါဠိလို “အ၀ေသသရီရ”၊ ျမန္မာလို ကိုယ္ၾကြင္းမ်ားဟု ေခၚသည္။ ယေန႔ ဓာတ္ေတာ္မ်ားဟု ေခၚၾကသည္။ ဓာတ္ေတာ္ဟူသည္မွာ ဘုရား၏ဓာတ္ေလးပါးျဖစ္၍ ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုကိုယ္ၾကြင္း ဓာတ္ေတာ္မ်ားသည္ ယေန႔ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏ ကိုးကြယ္ပူေဇာ္စရာမ်ားအျဖစ္ တည္႐ွိေနသည္။ ဓာတ္ေတာ္မ်ားႏွင္႔အျခားေသာ ဘုရားအသုံးအေဆာင္ ပစၥည္းအၾကြင္းအက်န္မ်ား ကို ေစတီ၊ ပုထိုးအျဖစ္ ဘုရားအထိမ္းအမွတ္မ်ား စိုက္ထူကိုးကြယ္ၾကသည္။ ဘုရား ႐ုပ္ထုမ်ားကိုလည္း ထုလုပ္ကိုးကြယ္ၾကသည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ ဘုရား အထိမ္းအမွတ္ႏွင္႔ ႐ုပ္တုမ်ား၊ ဓာတ္ေတာ္မ်ား အနီးအပါးသို႔ေရာက္လ်င္ ဦးညႊတ္ ႐ိုေသဂါရ၀ျပဳ (ရွိခိုး) ၾကရသည္။ ထုိသုိ႔ ရွိခိုးပူေဇာ္ရာတြင္ ဘုရားရွင္ သက္ရွိထင္ ရွားရွိသကဲ့သို႔အာရံုျပဳ၍ ပူေဇာ္ၾကရပါမည္။ ဘုရာရွင္အား ရွိခိုးပူေဇာ္ျခင္းထက္ ဘုရားရွင္ေဟာၾကားခဲ့ေသာ တရားမ်ားအတုိင္း က်င့္ၾကံေနထုိင္သြားရန္မွာ ပို၍ပင္ အေရးႀကီးပါသည္။ တရားသိလာလွ်င္ ဘုရားကို ပို၍ပင္ယံုၾကည္မႈ၊ ဘုရားရွင္၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးေတာ္မ်ားကို ပို၍သိတက္လာမႈ မ်ားျဖစ္လာပါလိမ့္မည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္စာဖတ္သူမ်ားသည္လည္း မိမိတုိ႔သိေနၾကေတာ့ တရားေတာ္မ်ားအတိုင္း သတိရွိကာ ႀကိဳးစားက်င့္ၾကံအားထုတ္ၾကပါ ရန္အေရးႀကီးပါသည္။



အဆင္းသာရွိ၍ အနံ႔မရွိေသာ တင့္တယ္လွပေသာ(ေပါက္ပန္းပြင့္စေသာ)ပန္းသည္ ပန္ဆင္သူ အားလံုး အားအနံ႔တည္းဟူေသာ အက်ိဳးကိုမေဆာင္ႏိုင္သကဲ့သို႔ ေကာင္းစြာေဟာၾကားေတာ္ မူအပ္ေသာ (ပိဋကတ္)တရားေတာ္သည္ မလုိုက္နာ မက်င့္ၾကံသူအား အက်ိဳးကိုမေဆာင္ႏိုင္။

(ဓမၼပဒ)



ထို႔ေၾကာင့္ ေအာက္တြင္ေရးသားထားပါေသာ မဂၢင္ရွစ္ပါးတရားေတာ္သည္ စာဖတ္သူတို႔ လိုက္နာက်င့္ၾကံရန္ တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းစဥ္ပင္ျဖစ္ပါေတာ့သည္။



စိရံတိ႒တု သဒၶေမၼာ

သဒၶေမၼာ- ေမြးေသလြတ္ေသာသူေတာ္ေကာင္းတရားသည္၊

စိရံ- ၾကာျမင့္စြာေသာ ကာလပတ္လံုး၊

တိ႒တု- တည္ပါေစသတည္း။

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

ေထရ၀ါဒ နွင္႔ မဟာယာန ကြာၿခားခ်က္မ်ား

မဟာယာနဘာသာကို လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား စိတ္၀င္တစားရွိေသာ္လည္း အေႀကာင္းေႀကာင္း

ေႀကာင္႔မေလ႔လာၿဖစ္ပဲ အလွမ္းေ၀းေနႀကတာကို သတိထားမိပါတယ္၊ အထူးသၿဖင္႔ ကိုယ္နဲ႔ မဆိုင္ပါဘူးေလ ဆိုၿပီး ဖာသိဖာသာေနတာလဲ ပါမွာပါ၊ သုိ႔ေသာ္လည္း တိုင္းတပါးကို ေရာက္လာ

တဲ႔အခါမွာေတာ႔ ကုိယ္႔ပတ္၀န္းက်င္မွာ ဘာသာမ်ိဳးစုံ၊ လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ၊ ေနာက္ဆုံး ဘာသာမဲ႔ ၀ါဒသမားကအစ ေတြ႔ၿမင္ေနႀကရတာေႀကာင္႔ မသိမၿဖစ္အေနနဲ႔ လိုအပ္လာတယ္၊ စာေရးသူတို႔ ဘုရားသားေတာ္ ရဟန္းေတြမွာေတာင္ ၿမန္မာၿပည္မွာတုံးက မလိုအပ္ဖူးလို႔ ထင္ခဲ႔မိတယ္၊

အခုေတာ႔ ကိုယ္႔၀န္းက်င္မွာ မဟာယာနဘုန္းႀကီးေတြ၊ သီလရွင္ေတြ ၊ တရုတ္ ကိုးရီးယား ဂ်ပန္လူမ်ိဳးေတြကို ေတြ႔လာ၇တဲ႔ အခါမွာေတာ႔ သူတို႔ဘာသာအေႀကာင္းကို မသိလို႔ မရေတာ႔ဘူူး၊ သူ႔တို႔ဘာသာကုိ အစအဆုံး ဘုရား တရားက အစ လုိက္ေမးေနရတယ္ ဆုိရင္ ကိုယ္႔ၿမန္မာလူမ်ိဳး သိကၡာေတာ္ေတာ္က်ေနၿပီ၊ သီတဂူဆရာေတာ္ႀကီး ေၿပာတဲ႔ စကားတခြန္းကို မွတ္သားမိဘူးတယ္၊ ဘယ္ဘာသာကို မဆို ေလ႔လာထားပါ၊ သူတို႔နဲ႔ စကားေၿပာလို႔ အနိုင္လိုခ်င္၇င္ သူ႔တို႔ ဘာသာရဲ႕ အားနည္းခ်က္ကို သိေနေတာ႔ ေၿပာဆိုရတာ ( ေနာက္ဆုံး ၿငင္းခုံရင္ေတာင္ ကိုယ္က အနိုင္ရမယ္ ) သိပ္လြယ္တယ္ တဲ႔။ အထူးသၿဖင္႔ စာေရးသူတို႔ ၿမန္မာနိုင္ငံမွာ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာ ဆိုတာ တရုတ္ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြမွာသာ ရွိတာမို႔ ရဟန္းသံဃာေတြေရာ ဒကာ ဒကာမေတြပါ အလွမ္းေ၀းေနခဲ႔ႀကတယ္။ ဒါေႀကာင္႔ လက္လွမ္းမီွသေလာက္ကို တင္ၿပလို္က္ပါတယ္။

ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ - မည္ပုံ



ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူေသာ မဟာသကၠရာဇ္ ( ၁၄၈ )ခုနွစ္ ကဆုန္လၿပည္႔ေန႔မွေနာက္ ၃ လလြန္ေၿမာက္ၿပီးေသာအခါ အရွင္မဟာကႆပဦးေဆာင္ေသာ ရဟႏၱာမေထရ္ ၅၀၀ ၿဖင္႔ ရာဇၿဂိဳလ္ၿမိဳ႕တြင္ဘုရားရွင္၏ တရားေတာ္တို႔ကို တလုံးတပါဒမွ် ၿပင္ဆင္ ၿဖည္႔စြက္ၿခင္း၊ ထုတ္ႏွဳတ္ပယ္ရွားၿခင္း အလ်င္းမရွိခဲ႔ပဲ ေဟာေတာ္မူခဲ႔သည္႔အတုိင္း တေသြမတိမ္း ပထမသဂၤါယနာ တင္ေတာ္မူခဲ႔ႀကသည္။

အခ်ဳပ္အားၿဖင္႔ ဘုရားေဟာေတာ္မူခဲ႔ၿပီးေသာ တရားေတာ္တို႔ကို ယေန႔အခ်ိန္အထိ တလုံးတပါဒမွ် ၿပင္ဆင္ၿဖည္႔စြက္ၿခင္းမရွိပဲ တပည္႔သား သာ၀က အစဥ္အဆက္ လက္ဆင္႔ကမ္း သယ္ေဆာင္လာေသာ ၀ါဒကုိ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ( တပည္႔သား သာ၀က မေထရ္အစဥ္အဆက္ သယ္ေဆာင္လာေသာ ဘုရား၀ါဒ ) ဟု မွတ္နို္င္ပါသည္။



ဒုတိယ သဂၤါယနာ

ၿမတ္ဗုဒၶ လြန္ေတာ္မူၿပီး သာသနာႏွစ္ေပါင္း (၁၀၀)ၾကာၿပီးေနာက္ ၀ဇၨီတိုင္းသားရဟန္းမ်ား (ေဒ၀ဒတ္

တပည့္မ်ား )မွ အဓမၼ၀တၳဳ (၁၀)ပါးကို ေတာင္းဆုိခ့ဲၾကသည္။ ဥပမာ ေနလက္တစ္သစ္လြဲသည္႔

အခ်ိန္အထိ ၀ိကာလေဘာဇန လုပ္နို္င္တယ္၊ ေသႏု(အရက္ခပ္ ေပ်ာ့ေပ်ာ့ ယခုေခတ္ ထန္းရည္လိုမ်ိဳး )ကို ေသာက္နိုင္တယ္၊ ေရႊေငြမ်ားကို လူေတြလို စိတ္ႀကိဳက္ ကိုင္တြယ္အသံုးျပဳနို္င္တယ္ -- စသျဖင့္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၿပီး ေထရ၀ါဒဗုဒၶသာသနာေတာ္အား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္လာသျဖင့္ ထုိရန္သူတို႔အား ကာကြယ္ရန္ ဒုတိယအႀကိမ္ သဂၤါယနာတင္ရၿပန္သည္။



(၂) သာသနာႏွစ္ (၁၀၀)ႏွစ္

(၃) ေနရာ ေ၀သာလီျပည္၊ ၀ါဠဳကာရာမေက်ာင္း

(၄) ေခါင္းေဆာင္ အရွင္ယသမေထရ္ ဦးေဆာင္ေသာ အရွင္ေရ၀တႏွင့္ အရွင္သဗၺကာမိ

(၅) သံဃာဦးေရ ရဟႏၲာေပါင္း (၇၀၀)

(၆) မင္း ကာလာေသာကမင္း

(၇) ၾကာျမင့္ခ်ိန္ (၈) လ

အရွင္ယသ၊ အရွင္ေရ၀တ အရွင္သဗၺကာမီ ဦးေဆာင္ေသာ ၇ဟႏၱာမ်ား ေ၀သာလီၿပည္၌ သဂၤါယနာတင္ေနစဥ္ ၀ဇၨီတိုင္းသားရဟန္းပ်က္မ်ားကို သံဃာထု၊ မင္းပရိသတ္ထု၊ ၿပည္သူလူထု ေပါင္းၿပီး နွင္ထုတ္ခဲ႔ႀကသည္၊ ထိုရဟန္းပ်က္ မ်ားကာ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ ပမာဏ ရွိခဲ႔သည္ ဟူ၏။



ထိုရဟန္းပ်က္တို႔ ကို တိုင္းျပည္မွ ႏွင္ထုတ္လုိက္ရာ ၎တို႔သည္ ဟိမ၀ႏၲာေတာင္ေျခဖက္ သို႔ သြားေရာက္

ၿပီး ရွင္ဘုရင္တစ္ပါးမွ သနားကာ ခိုလႈံခြင့္ေပးလိုက္ရာမွ ထုိရဟန္းတို႔သည္လည္း သဂၤါယနာစင္ၿပိဳင္ တင္ခဲ့ၾကသည္။



ထုိရဟန္းတို႔အား တစ္ေသာင္းေက်ာ္ဟူေသာ ႀကီးမားေသာ အင္အားရွိသျဖင့္ မဟာသံဃိကဂိုဏ္းဟု နာမည္ တြင္ခ႔ဲသည္၊ ထိုဂိုဏ္းမွ မဟာယာန၀ါဒ ၿဖစ္လာသည္။

ထုိမွတဖန္ ေ၀သာလီ၌ က်န္ရိွခဲ့ၾကေသာ ရဟႏၲာ ( ၇၀၀ )အဖြဲ႔အား ဟီနယာနဂိုဏ္း ေသးငယ္ ေသာဂိုဏ္း ( တနည္းအားၿဖင္႔ သဗၺတၳိ၀ါဒဂိုဏ္း ) ဟု ေခၚတြင္ခဲ့သည္။ ထိုဂိုဏ္းမွ ေထရ၀ါဒ ဆင္းသက္လာပါသည္။ အမွန္ကေတာ႔ ငါတို႔က ရြာရဲ႕ ေၿမာက္ပိုင္းမွာ ေနတယ္ ဆိုရင္ သူတို႔က ေတာင္ပိုင္းမွာ ေနတယ္ ဟု အလိုလို မေၿပာေသာ္လည္း ေၿပာသကဲ႔သို႔ ေထရ၀ါဒ ကိုလည္း မဟာယာန ၀ါဒီ တို႔သည္ ဟီနယာန ဟု သုံးစြဲခဲ႔ႀကေလသည္၊

အိႏိၵယ ေတာင္ပိုင္းေဒသမွ စကာ ၿပန္႔နွ႔ံခဲ႔ေသာေႀကာင္႔ ေတာင္ပိုင္းဗုဒၶဘာသာ(ေထရ၀ါဒ) ဟုလည္းအလြယ္တကူ မွတ္နို္င္ေပသည္။ ယခုအခ်ိန္အထိ သီရိလကၤာ၊ ထိုင္း၊ ၿမန္မာ၊ ကေမၻာဒီယား၊ လာအို နိုင္ငံတို႔တြင္ သာသနာထြန္းကားေနဆဲမို႔ ေထရ၀ါဒ ၅ နိုင္ငံ ဟု အမ်ားက အသိအမွတ္ၿပဳ လက္ခံထားဆဲၿဖစ္သည္။



မဟာယာနမွာေတာ႔ မဇၥ်ိမေဒသ အိႏိၵယၿပည္ ေၿမာက္ပိုင္း ဟိမ၀ႏၱာကေန ၿပန္႔ပြားခဲ႔ေသာေႀကာင္႔ ေၿမာက္ပိုင္း ဗုဒၶဘာသာ ( မဟာယာန ) ဟု မွတ္နို္င္သည္၊ဘီစီ ၁ ရာစု မွ စကာ ေအဒီ ၁ ရာစု အအေတာအတြင္း မဟာယာန ၀ါဒ စတင္ၿဖစ္ေပၚလာသည္ဟု သိရသည္၊ မဟာယာနတို႔၏ Saddharma Pundarika Sutra သဒၶမၼပု႑ရိက သုတ္တြင္မူ ေအဒီ ၂ ရာစုမွ စကာ ေခါင္းေဆာင္ၿဖစ္ေသာ Nagarjuna နာဂဇုန သည္ သူ၏ သုညတ၀ါဒကို စြဲကိုင္ကာ အင္အားႀကီးမားေစခဲ႔သည္၊ ေအဒီ ၄ ရာစုေလာက္တြင္ေတာ႔Asanga အသဂၤ နွင္႔ Vasubandhu ၀သုဗႏၶဳ တို႔ လက္ထက္တြင္ မဟာယာနဘာသာသည္ အထြတ္အထိပ္အေၿခအေနသို႔ ေရာက္ရွိေအာင္ ၿပန္႔ပြားခဲ႔သည္ဟု ဆိုရပါမည္။

( မဟာ - ၿမင္႔ၿမတ္ေသာ၊ ယာန - နိဗၺာန္သို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးေသာ အရာ၊ ယာဥ္ဟူေသာ၊ ၀ါဒ - အယူရွိသူ )

ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ေၿမာက္ပိုင္း ဗုဒၶဘာသာ ေခၚ မဟာယာန သည္ တရုတ္ၿပည္၊ တိဗက္၊ ပါကစၥတန္၊ မြန္ဂိုလီးယား၊ ဗီယက္နမ္၊ ကိုးရီးယား ဂ်ပန္ စေသာ ေတာင္ အာရွ နိုင္ငံမ်ားအထိ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေခတ္အဆက္ဆက္ ၿပန္႔ပြားခဲ႔သည္၊ ထုိနိင္ငံတို႔တြင္ ေထရ၀ါဒ ဘာသာ အားေကာင္းစြာ ပ်ံ႕နွ႔ံသည္ဟူ၍ မႀကားဖူးခဲ႔ေပ။ အနည္းစုေတာ႔ ရွိခဲ႔လိမ္႔မည္၊ ထို႔ေႀကာင္႔ တရုတ္ ဂ်ပန္ ကိုးရီးယား တုိ႔၏ ဘာသာေရး အခန္းက႑မ်ားတြင္ တုံးေခါက္ၿခင္း၊ ဖေယာင္းတိုင္ အေမႊးတိုင္ ထြန္းၿခင္း ေသသူအား ရည္စူးကာ စကၠဴမ်ားအားမီးရွိဳ႕ ၿပာခ်ၿခင္း စသည္မ်ားသည္ နိုင္ငံ ဓေလ႔ ယဥ္ေက်းမွဳ႕အရ အနည္းငယ္ ကြဲလြဲသည္မွအပ တူညီေနႀကေပသည္။



ၿပိဳက်ခါနီး အိမ္ကို က်ားကန္ ထားရသလိုၿဖစ္ေနတဲ႔ မဟာယာန ဘာသာဟာ ေနာက္ပိုင္းေခတ္မွာေတာ႔ ဂ်ပန္နိုင္ငံက စၿပီး ရဟန္းေတာ္မ်ား အိမ္ေထာင္ၿပဳသင္႔တဲ႔ဂိုဏ္း၊ မၿပဳသင္႔တဲ႔ ဂိုဏ္း ဆိုၿပီး ကြဲၿပားလာတယ္၊ တခ်ိဳ႕အရက္ေသာက္ႀကတယ္၊ တခ်ိဳ႕က မေသာက္ဘူး၊ တခ်ိဳ႕သက္သက္လြတ္စားတယ္၊ တခ်ိဳ႕က မစားႀကဘူး၊ ဒါေႀကာင္႔ ယခုအခ်ိန္မွာ ကိုးရီးယား ဂ်ပန္ ဘုန္းႀကီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ

အိမ္ေထာင္ရွိႀကတယ္၊ အရက္ေသာက္ႀကတယ္၊ ပါတီ နိုက္ကလပ္တက္ႀကတယ္ လို႔ တဆင္႔စကား ႀကားဖူးပါတယ္၊ တရုတ္၊ တိဗက္ ေဟာင္ေကာင္ ထုိင္၀မ္ စတဲ႔ နိုင္ငံေတြမွာ ရွိတဲ႔ မဟာယာနဘုန္းႀကီး ေတြကေတာ႔ အိမ္ေထာင္ၿပဳတယ္ လို႔ မႀကားမိပါဘူး၊ ဒါေႀကာင္႔ သူတို႔ကေတာ႔ နည္းနည္း သန္႔ရွင္းေသးတယ္ လို႔ ယူဆ၇မွာပါ။ သက္သက္လြတ္၀ါဒကေတာ႔ ေတာ္ေတာ္ ႀကီးစိုးေနဆဲပါပဲ၊ ဒါကလဲ ဘုရားရွင္လက္ထက္ေတာ္အခါကတည္းက အရွင္ေဒ၀ဒတ္က ေတာင္းဆု ငါးပါးထဲမွာ ရဟန္းေတာ္မ်ားသက္သက္လြတ္ စားဖို႔ သိကၡာပုဒ္ပညတ္ေတာ္မူပါဘုရား - ဆိုၿပီး ေတာင္းပန္ခဲ႔ဖူးေပမယ္႔ ဘုရားရွင္က ခြင္႔မၿပဳခဲ႔ဘူး။

အရင္းစစ္ေတာ႔ အၿမစ္ေၿမက - ဆုိသလို ေၿမာက္ပိုင္း ဗုဒၶဘာသာေခၚ မဟာယာန၀ါဒ ဟာလဲ ဒုတိယသဂၤါယနာ တင္ခ်ိန္ ကတည္းက အဓမၼ၀ါဒက ေန ဆင္းသက္လာတာမို႔ အယူ၀ါဒေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လြဲေနတာ မထူးဆန္းေတာ႔ပါဘူး။



လြတ္ေၿမာက္ရာ လမ္းမ်ား နွုိင္းယွဥ္ခ်က္

ေထရ၀ါဒ ဘာသာ တြင္ နိဗၺာန္ ပန္းတိုင္သို႔ -

၁ ။ သမၼာသမၺဳဒၶ အၿဖစ္နွင္႔ ကူးေၿမာက္ၿခင္း၊

၂ ။ ပေစၥကဗုဒၶါ ဘုရားငယ္အၿဖစ္ ကူးေၿမာက္ၿခင္း၊

၃ ။ သာ၀က ေဗာဓိ - ေခၚ ရဟႏၱာအၿဖစ္ ကူးေၿမာက္ၿခင္း ဟု သုံးမ်ိဳးရွိသည္။



မဟာယာန ဘာသာတြင္လည္း -

Bodhisattvayana, ( ေဗာဓိသတၱ ယာန ) ဘုရားအေလာင္းယာန၊

Prateka-Buddhayana, ( ပေစၥက ဗုဒၶယာန ) ပေစၥဗုဒၶါေလာင္း ယာန၊

Sravakayana ( သာ၀က ယာန ) သာ၀ကေလာင္း ယာန၊ၿဖင္႔ ကူးေၿမာက္ၿခင္း ဆိုၿပီး တူညီေသာ အမ်ိဳးအစားမ်ား ေတြ႔ရသည္။



ေထရ၀ါဒ ႏွင္႔ မဟာယာန၀ါဒတြင္ တူညီေသာ အဂၤါ ( ၆ ) ခ်က္

(၁) ျမတ္စြာဘုရားကို နွစ္ဖက္စလုံးက ဆရာ အျဖစ္လက္ခံၾကတယ္။

(၂) သစၥာ ေလးပါး တရားေတာ္ကို ႏွစ္ဖက္လံုးက အျပည္႔အ၀လက္ခံၾကတယ္။

(၃) မဂၢင္ရွစ္ပါး တရားကိုလဲ လက္ခံတာခ်င္း တူညီတယ္၊



(၄) ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ေဒသနာေတာ္ကို လက္ခံတာလဲ တူညီတယ္၊

(၅) ဖန္ဆင္းရွင္ကို ႏွစ္ဖက္လံုးမွာ လက္မခံပဲ ပယ္ၿမစ္ပါတယ္။

(၆) အနိစၥ ၊ဒုကၡ၊အနတၱ နဲ႔ သီလ၊သမာဓိ ၊ပညာေတြကို ႏွစ္ဖက္လံုးက လက္ခံၾကတယ္။



Mahayana and Theravada

Now, what is the difference between Mahayana and Theravada?

I have studied Mahayana for many years and the more I study it, the more I find there is hardly any difference between Theravada and Mahayana with regard to the fundamental teachings.



1- Both accept Sakyamuni Buddha as the Teacher.

2- The Four Noble Truths are exactly the same in both schools.

3- The Eightfold Path is exactly the same in both schools.

4- The Paticca-samuppada or the Dependent Origination is the same in both schools.

5- Both rejected the idea of a supreme being who created and governed this world.

6- Both accept Anicca, Dukkha, Anatta and Sila, Samadhi, Panna without any difference.



အနတၱကို နွစ္ဖက္စလုံးက လက္မခံႀကေပမယ္႔ ကြဲျပားခ်က္က တရားေတာ္ေတြ မဟုတ္ဘဲ ေဗာဓိသတၱ လို႔ ေခၚတဲ႔ ဘုရားေလာင္း ၊ ဘုရားက်င္႔စဥ္ အေပၚမွာ ထားတဲ႔ သေဘာထား ျဖစ္ေနတယ္။

ေထရ၀ါဒ က ဘုရားေလာင္း ကို ပုထုဇဥ္ပဲရွိေသးလို႔ မကိုးကြယ္ဘူး။ ေထရ၀ါဒဆိုတာ ရဟႏၱာ ျဖစ္ဖို႔ က်င္႔တဲ႔ ၀ါဒျဖစ္ျပီး ၊ မဟာယာနကေတာ႔ ဗုဒၶျဖစ္မယ္႔ ဘုရားေလာင္း ေဗာဓိသတၱက်င္႔စဥ္ကို လက္ခံတဲ႔ ၀ါဒပါ။

ေထရ၀ါဒမွာ ေဗာဓိသတၱကို လြတ္ေျမာက္ရာ သစၥာတရားကို မသိေသးတဲ႔ ပုထုဇဥ္မို႔ မကိုးကြယ္

ေသးေပမယ္႔ ၊ မဟာယာန မွာေတာ႔ ကိုးကြယ္စရာ ေဗာဓိသတၱေတြ မ်ားပါတယ္။ ဘုရားေလာင္း ၊ ဘုရားရဲ႔ မိခင္၊ ဖခင္ အမ်ားႀကီး ရွိပါေသးတယ္။



ဖားေအာက္ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ ဓမၼစၾကာႏွင္႔ ၀ိပႆနာ တရားေတာ္ကို နာဖူးပါတယ္၊

မဟာယာန အယူ၀ါဒမွာ - အရဟတၱဖိုလ္ရျပီးသား ရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္ဟာ ဒီဘ၀ကေန နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳလို႔ မရေသးဘူး။ ရဟႏၱာအၿဖစ္ကေန အနာဂမ္ ၊ သကဒါဂမ္ ၊ ေသာတာပန္ အထိ ျပန္ ေလွ်ာက်သြားတယ္။ ပုထုဇဥ္ျပန္ျဖစ္သြားရမယ္ ။ ျပီးမွ ဘုရားဆုပန္ျပီး ဘုရားျဖစ္ဖို႔ ျပန္ၾကိဳးစားၾကရမယ္။

ေထရ၀ါဒ မွာေတာ႔ မဟုတ္ဘူး - ပုထုဇဥ္ဘ၀ကေန ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္၊ အနာဂါမ္၊ ရဟႏၱာ အစဥ္အတိုင္းၿဖစ္ၿပီးရင္ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ၿပဳရတာပါပဲ၊ ေနာက္ဆုံးဘ၀ေပါ႔၊ သူ႔အတြက္ ဒီဘ၀ ဒီခႏၶာကိုယ္ဟာ ေနာက္ဆုံးပါပဲ၊ ဘုရားေဟာထားတဲ႔ စကားေလးတခြန္းရွိတယ္၊ ရဟႏၱာၿဖစ္တဲ႔သူ မ်ားလဲ ေၿပာေလ႔ရွိႀကတယ္၊ အထူးသၿဖင္႔ ဘုရားရွင္ကိုယ္တိုင္ပါ။



(၁) အကုပၸါ ေမ ၀ိမုတၱိ = ငါ၏ ရရွိၿပီးေသာ အရဟတၱဖိုလ္ ဥာဏ္သည္ ဘယ္လိုအေႀကာင္း

ေႀကာင္႔မွ မပ်က္စီးနိုင္ေတာ႔ေပ။

(၂) အယမႏၱိမာ ဇာတိ ၊ နတၳိ ဒါနိ ပုန ဗၻေ၀ါတိ = ဒီဘ၀သည္ ေနာက္ဆံုးဘ၀ပဲ။ ေနာက္ထပ္ ဘ၀သစ္ ဆိုတာ မရွိေတာ႔ဘူး၊

(၃) နာပရံ ဣတၳတၳာယာတိ ပဇာနာတိ - ၇ဟႏၱာ ၿဖစ္ၿပီးရင္ ေနာက္ထပ္ က်င္႔ႀကံစရာ လုံး၀ မရွိေတာ႔ဘူး - တဲ႔။



ဒါကို ေထာက္ေသာအားၿဖင္႔ ေထရ၀ါဒဟာ အားလုံး ဘုရားေဟာစကားနဲ႔ တူညီေနေသးတယ္။

မဟာယာနမွာေတာ႔ ကိုယ္မႀကိဳက္တာေတြကို ပယ္လိုက္၊ ထုတ္လိုက္ ၿပန္ထည္႔လိုက္၊ အသစ္ထပ္တိုးလိုက္နဲ႔ ေခတ္အ ဆက္ဆက္ ၿဖတ္သန္းခဲ႔တာမို႔ ဘယ္တရားက ဘုရားေဟာ တရား အစစ္အမွန္လဲ ဆိုတာ တိတိက်က် ေၿပာနိုင္ဖို႔ ခက္ခဲတဲ႔ အေၿခအေနကို ေရာက္ေနပါၿပီ။ စစ္မွန္ေသာ တရားေတာ္တို႔ သည္ မိမိတို႔ လက္ထဲမွာသာ ရွိေနေသးေသာေႀကာင္႔ အက်ိဳးရွိရွိ အသုံးခ်နိုင္ႀကပါေစ ဟုသာ တုိက္တြန္းစကားဆိုရင္း နိဂုံး ခ်ဳပ္ပါရေစ --



ေမတၱာၿဖင္႔

အရွင္သုနႏၵာလကၤာရ M A ( ပန္းကမၻာ )



ကိုးကား --

စူဠ၀ါပါဠိေတာ္

အနတၱလကၡဏသုတ္ေတာ္

ဖားေအာက္ တရားေတာ္

Theravada-Mahayana Buddhism written by Ven. Dr. W. Rahula



(Credit to အရွင္သုနႏၵာလကၤာရ M A ( ပန္းကမၻာ ))

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

အပါယ္ေလးပါးေရာက္ေၾကာင္း အလွဴဒါန(၁၀) ပါး

၁။ သမဇၨဒါန-ကေခ်အလွဴ ( အျငိမ့္ဇာတ္ပြဲ )။



၂။ မဇၨဒါန -ေသရည္ေသရက္အလွဴ။



၃။ ဣတၳိဒါန - မိန္းမအလွဴ။



၄။ ဥသဘဒါန -ႏြားလား၊ ျမင္းလား အလွဴ။



၅။ စိတၱကမၼဒါန - ကာမဂုဏ္ကို ႏိုးၾကြေစေသာ ပန္ခ်ီေဆးေရး အလွဴ။



၆။ သတၳဒါန - လက္နက္ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ အလွဴ။၇။ ၀ိသဒါန - အဆိပ္အလွဴ။



၈။ သခၤလိကဒါန - လက္ထိတ္ သံေျခခ်င္း ေႏွာင္ႀကိဳးအလွဴ။



၉။ ကုကၠဳရ သူကရ ဒါန-ၾကက္ ၀က္ သားေကာင္အလွဴ။



၁၀။ တုလာကူဋ မာနကူဋ - ခ်ိန္စဥ္းလဲ၊ တင္းစဥ္းလဲ အလွဴ။တုိ့ျဖစ္ပါတယ္။



(၁) - သမဇၨဒါနလုိ့ေခၚတဲ့ ကေခ်အလွဴ(အျငိမ့္ဇာတ္ပြဲ)ကေတာ့ ယခုေခတ္ ရွင္ျပဳ ရဟန္းခံ ပြဲေတြမွာ မ်ားစြာမွေတြ့ရပါတယ္။ဆုိင္းဝိုင္းေတြ ဇာတ္ပြဲေတြထည့္သြင္းျပီး က်င္းပၾကပါတယ္။ရင္ႏွီးသူအခ်င္းခ်င္းလည္း "သူငယ္ခ်င္း' မင္းရဲ့ ရွင္ျပဳ ရဟန္းခံ ပြဲမွာ ငါလည္း ကုသိုလ္ျဖစ္ေစဖုိ့ ဇာတ္ပြဲေလး ဆုိင္းေလးေတာ့ထည့္ဝင္လွဴဒါန္းပါရေစဆုိျပီး" အျပစ္ကင္းတဲ့အလွဴဟု ထင္မွတ္ျပီး အျပစ္မကင္းေသာ အပၸါယ္ေလးပါးေရာက္ေစတတ္ေသာ မေကာင္းေသာ အလွဴကုိေပးလွဴတတ္ၾကပါတယ္။အဲဒီအလွဴဒါနသည္ ကုသုိလ္မရသည့္အျပင္အပၸါယ္ေလးပါးကုိေရာက္ေစတတ္ပါေသာေၾကာင့္ အားလုံးေသာ ဒကာ ဒကာမ မ်ား ထုိထုိေသာ အလွဴကုိမေပးလွဴမိဖုိ့တုိက္တြန္းအပ္ပါတယ္။



(၂) - သရည္ ေသရက္(ဘီယာ ထန္းရည္ ေဆးေျခာက္စသည္)လုိ့ေခၚတဲ့ မဇၨဒါနပါ။ အဲဒီအလွဴကုိလည္းယခုေခတ္မွာ အမ်ားၾကီးေတြ့ရတတ္ပါတယ္။ မိမိရဲ့ေမြးေန့မွာေသာ္လည္းေကာင္း အလုပ္အကုိင္အဆင္ေျပလုိ့ ေသာ္လည္း သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြ မ်ားကုိ ဖိတ္ျပီး ေသရည္ ေသရက္ ဘီယာစသည့္ျဖင့္ ေပါ့ေလ ျပဳလုပ္ေကာင္း လွဴဒါန္းေကာင္း အျပစ္ကင္းသည္ဟုထင္မွတ္ျပီး ဒါနျပဳ ေက်ြးေမြးတဲ့အလွဴဒါနကုိေျပာလုိတာပါ။တကယ္ေတာ့အဲဒီဒါနဟာလည္း အျပစ္မကင္းတဲ့ဒါန ကုသုိလ္မရတဲ့ ဒါန အကုသုိလ္ျဖစ္တဲ့ဒါန အပၸါယ္ေလးပါးေရာက္ေစတတ္တဲ့ဒါနပါ။ဒါေၾကာင့္ထုိထုိေသာဒါနကုိလည္း အားလုံးေသာ ဒကာ ဒကာမမ်ားမေပးလွဴမိဖုိ့တုိက္တြန္းအပ္ပါတယ္။



(၃) - ဣတၳိဒါန ဆုိတာ မရုိေသစကား ယခုေခတ္အတုိင္းတာနဲ့ေျပာရမယ္ဆုိရင္ မိမိ၏ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္း ညီအစ္ကုိမ်ား ကာမဂုဏ္ေပ်ာ္ပါးေစဖုိ့အတြက္ မိမိက အခေၾကးေငြအကုန္က်ခံျပီး ငွားရမ္းေပးတဲ့(prostitute) အလွဴဒါန ကုိေျပာလုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။အဲဒီလုိ အခေၾကးေငြအကုန္က်ခံျပီးလုပ္လုိက္တဲ့ အလွဴဟာလည္း အျပစ္မကင္း ကုသုိလ္မရ အပၸါယ္ေလးပါးေရာက္ေစတတ္တဲ့ဒါနျဖစ္လုိ့ ထုိထုိေသာ အလွဴဒါနမ်ဳိးကုိ မေပးလွဴမိဖုိ့ တုိက္တြန္းပါတယ္။



(၄) - ကေတာ့ ႏြားတုိ့မွာ ဦးေဆာင္ႏြားလား ..ျမင္းတုိ့မွာလည္းဦးေဆာင္ျမင္းလား တုိ့ကုိေပးလွဴတဲ့အလွဴဒါနပါ။ ယခုေခတ္မွာအနည္းငယ္ရွားပါးပါတယ္။



၅။ စိတၱကမၼဒါန - ကာမဂုဏ္ကို ႏိုးၾကြေစေသာ ပန္ခ်ီေဆးေရး အလွဴ။ ဆုိတာက မိမိမိတ္ေဆြ အေပါင္းသင္းနဲ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းမ်ားသုိ့ ကာမဂုဏ္စိတ္ ကာမရာဂ စိတ္ေတြျဖစ္ေပၚေစတတ္ေသာ အမ်ဳိးသမီးဓာတ္ပုံမ်ား ။ျပကၡဒိန္မ်ား။ ပန္းခ်ီရုပ္မ်ားကုိေပးလွဴတဲ့အလွဴဒါနကုိဆုိလုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ထုိထုိအလွဴသည္လည္း အျပစ္မကင္းေသာ ကုသုိလ္မရေသာ အပၸါယ္ေလးပါးေရာက္ေစတတ္ေသာ အလွဴဒါနျဖစ္သည့္အတြက္ ထုိအလွဴဒါနကုိလည္း မေပးလွဴမိဖုိ့တုိက္တြန္းပါတယ္။



၆။ သတၳဒါန - လက္နက္ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ အလွဴ ဆုိတာက လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ ဒါမွမဟုတ္ အုပ္စုတစ္စု ဒါမွမဟုတ္အဖြဲ့တစ္ဖြဲ့စသည္ျဖင့္ေပါ့ေလ သတ္ျဖတ္ဖုိ့အတြက္ ေသေစနုိင္ေသာ လက္နက္မ်ားကုိ အခမဲ့ လုပ္ေပးျခင္း ေပးလွဴျခင္း အလွဴဒါနကုိေျပာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။





၇။ ၀ိသဒါန - အဆိပ္အလွဴ ဆုိတာက တစ္ဦးတစ္ေယာက္ ကုိေသေစလုိေသာေစတနာျဖင့္ ေသေစနုိင္ေသာ အဆိပ္ ေဆးမ်ားကုိေပးလွဴတဲ့ဒါနကုိေခၚဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။



၈။ သခၤလိကဒါန - လက္ထိတ္ သံေျခခ်င္း ေႏွာင္ႀကိဳးအလွဴ ဆုိတာက တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကုိခ်ဳပ္ေႏွာင္ဖုိ့ ဒုကၡျဖစ္ေစဖုိ့ ဆင္းရဲေစဖုိ့အတြက္ လွဴဒါန္းတဲ့အလွဴဒါနကုိဆုိလုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။



၉။ ကုကၠဳရ သူကရ ဒါန -ၾကက္ ၀က္ သားေကာင္အလွဴဆုိတာက သူတစ္ပါးအား အသက္ရွင္လ်က္ရွိေသာ ၾကက္ ဝက္ မ်ားကုိ ကုိယ္တုိင္သတ္ျပီးေတာ့၄င္း သူတစ္ပါးအားသတ္ေစျပီး ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ရန္အလုိ့ငွာ လွဴဒါန္းတဲ့အလွဴဒါနကုိေခၚဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။



၁၀။ တုလာကူဋ မာနကူဋ - ခ်ိန္စဥ္းလဲ၊ တင္းစဥ္းလဲ အလွဴဆုိတာက ေရာင္းတဲ့(အေလး)တစ္မ်ဳိး။ ဝယ္တဲ့(အေလး)ကတစ္မ်ဳိး။ (ခ်ိန္ခြင္နဲ့ေစ်းေရာင္းသူ)ထုိ့ျပင္ ေရာင္းတဲ့(ျပည္ေတာင္း)ကတစ္မ်ဳိး။ ဝယ္တဲ့ (ျပည္ေတာင္း)ကတစ္မ်ဳိး(ဆန္ေရာင္းသူမ်ား)ျဖစ္ေစဖုိ့အတြက္ အေလးခ်ိန္ခြင္ ျပည္ေတာင္းမ်ားကုိထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ျခင္း။ ဒါမွမဟုတ္ ေပးလွဴျခင္း စတဲ့အလွဴဒါနမ်ဳိးကုိဆုိလုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။



(Credit to အရွင္ဝိမလဝံသ (နာလႏၵာတကၠသုိလ္၊အိႏၵိယနုိင္ငံ))

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

“ဒုစရုိက္ (၁၀)ပါး”

မေကာင္းေသာကိုယ္မူ၊ ႏူတ္မူ၊ စိတ္မူတုိ႔ကို ဒုစရုိက္ ဟုေခၚသည္။
(ဒု = မေကာင္းေသာ၊ စရိတ = က်င့္ၾကံျပဳလုပ္ျခင္း)

ဒုစရုိက္ ကာယကံသံုးပါး
(၁) ပါဏာတိပါတ = သူ႕အသက္သတ္ျခင္း။
(၂) အဒိႏၷာဒါန = ပိုင္ရွင္သည္ ကုိယ္ႏူတ္တုိ႕ျဖင့္ မေပးအပ္ေသာ သူတပါးဥစၥာကို ခိုးယူျခင္း။
(၃) ကာေမသုမိစၦာစာရ = ကာမဂုဏ္တုိ႔၌ မွားယြင္းစြာက်င့္ျခင္း။

ဒုစရုိက္ ၀စီကံေလးပါး
(၁) မုသာ၀ါဒ = မဟုတ္မမွန္ ေျပာဆုိျခင္း။
(၂) ပိသုဏ၀ါစာ = ကုန္းတုိက္စကားေျပာဆုိျခင္း၊ ခ်စ္သူႏွစ္ဦး ကြဲသြားေအာင္ ရန္တုိက္ေပးျခင္း။
(၃) ဖရုသ၀ါစာ = ဆဲေရး တုိင္းထြာျခင္း စေသာ ၾကမ္းတမ္းေသာ စကားေျပာဆုိျခင္း။
(၄) သမၹပၸလာပ = အက်ိဳးမရွိ အႏွစ္မဲ့ေသာ စကားကို ေျပာဆုိျခင္း။

ဒုစရုိက္ မေနာကံသံုးပါး
(၁) အဘိဇၥ်ာ - သူတပါးပစၥည္းကို “ငါ့ဟာျဖစ္လွ်င္ ေကာင္းေလစြ”ဟု မတရား ၾကံစည္ျခင္း။
(၂) ဗ်ာပါဒ = သူတပါးကို ေသေၾကပ်က္စီး ေစလိုျခင္း။
(၃) မိစၦာဒိ႒ိ = အမွားယူျခင္း (ကံ - ကံ၏အက်ိဳး မယံုၾကည္ျခင္း)။

ဤဆယ္ပါးကို အပါယ္သို႔ ေရာက္ေစတတ္ေသာ လမ္းခရီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ “အကုသလကမၼပထ” ဟူ၍ ေခၚသည္။
ဤဒုစရုိက္ ၁၀-မ်ိဳး အကုသုိလ္အမ်ိဳးမ်ိဳးတုိ႔တြင္ မိစၦာဒိ႒ိ (ကံ၊ ကံ၏အက်ိဳးကို မယံုၾကည္မူ)သည္ အျပစ္အၾကီးေလးဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း ေဟာေတာ္မူသည္။
မိစၦာအယူအစြဲသန္လွ်င္ သန္သေလာက္၊ အယူသည္းလွ်င္ သည္းသေလာက္ ေသျပီးေနာက္ ငရဲသို႔ ေတာက္ေလွ်ာက္ က်ေရာက္ခံရေၾကာင္း ကမၻာပ်က္၍ သတၱ၀ါအမ်ား ျဗဟၼာဘံုသို႔ ေျပာင္းေရြ႕ၾကေသာ္လည္း မိစၦာဒိ႒ိ ငရဲသားမွာ ေျပာင္းခြင့္မရ၊ ဆက္၍ခံေနရေၾကာင္း က်မ္းဂန္တုိ႔၌ အတိအလင္း မိန္႕ဆုိထားသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ မခုိင္မာေသးေသာ အယူမွန္ရွိသူ တုိ႔သည္ မိစၦာဒိ႒ိတုိ႔ႏွင္ ့အေရာတ၀င္ မေနသင့္ေၾကာင္း ေဟာၾကားေတာ္မူထားသည္။

ေဆာင္ပုဒ္။ ။
(၁) သက္သတ္ခိုးမူ၊ ကာေမသု၊ သံုးခု ကာယကံ။
(၂) လွည့္ဖ်ားရန္တုိက္၊ မုိက္မုိက္ကန္းကန္း၊ ႏူတ္ၾကမ္းေလျခင္း၊ ျပိန္ဖ်င္းစကား၊ ေျပာဆုိျငား၊ ေလးပါး၀စီကံ။
(၃) သူ႕ဥစၥာမွန္၊ မတရားၾကံ၍၊ ေဖါက္ျပန္ေသေၾက၊ ပ်က္ေစလုိျငား၊ အယူမွား၊ သံုးပါး မေနာကံ။
(၄) ဒုစရုိက္ဆယ္ျဖာ၊ ဤကမၻာတြင္၊ မိစၦာအယူ၊ ရွိေသာသူကား၊ ေသမူမလြဲ၊ က်ငရဲတည့္၊ ေဖါက္လဲကမၻာ၊ ပ်က္ေသာအခါပင္၊ ျဗဟၼာဘံုထက္၊ အမ်ားတက္လည္း၊ တက္ခြင့္မရွိ၊ အ၀ီစိ၀ယ္၊ ကံ၏ ေစရာ၊ ခံရမွာ၊ မိစၦာအျပစ္ ၾကီးဆံုးတည္း။
(မွတ္ခ်က္။ ။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာ တရားေတာ္ အေျခံခံအဆင့္ စာအုပ္မွ ထုတ္ႏုတ္ေဖာ္ျပထားသည္။)

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

“ရတနာသံုးပါး”

'ရတနာမည္ပံု'  

စိတ္ႏွလံုး ေမြ႕ေလ်ာ္ ရႊင္ေပ်ာ္ ႏွစ္သက္ျခင္းကို ျဖစ္ေစတတ္ေသာ သက္ရွိ-သက္မဲ့ အရာ၀တၳဳဟူသမွ်သည္ ရတနာမည္၏။
စိန္ ေရႊ ေငြ ေက်ာက္သံ ပတၱျမား ရတနာတုိ႔သည္ ေလာကရွိ လူအေပါင္းတုိ႔၏ စိတ္ႏွလံုးကို ႏွစ္သက္ေစတတ္၊ ေမြ႕လ်ာ္ ေပ်ာ္ရႊင္ေစတတ္ေသာေၾကာင့္ ေလာကီရတနာဟု ေခၚဆုိရသည္။
ထုိ႕အတူ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာတုိ႔သည္ လူနတ္ျဗဟၼာ သတၱ၀ါတုိ႔၏ စိတ္ႏွလံုးကို ႏွစ္သက္ေစတတ္၊ ျမတ္ႏုိးေစတတ္ေသာေၾကာင့္ ေလာကုတၱာ ရတနာ ဟု ေခၚဆုိရပါသည္။

ရတနာ၏ လကၡဏာ သေဘာထား - - အေလးအျမတ္ျပဳ ခံရျခင္း၊ - အဖိုးမ်ားစြာ ထုိက္တန္ျခင္း၊ - အတုမရွိ အသာဆံုးျဖစ္ျခင္း၊ - ေတြ႕ခဲ၊ ၾကံဳခဲ၊ ရခဲျခင္း၊ - ဘုန္းကံရွိသူတို႔၏ အသံုးအေဆာင္၊ သို႕မဟုတ္ ကိုးကြယ္ရာ ျဖစ္ျခင္း။

ေဆာင္ပုဒ္။ ။
အေလးျပဳအပ္၊ ဖုိးမျပတ္တည့္၊
နူိင္းအပ္ျပိဳင္ဖြယ္၊ မရွိကြယ္သား၊
မလြယ္ေတြ႕ဖုိ႔၊ ေရွးကံခ်ိဳ႕သည့္၊
လူတုိ႔သံုးစရာ၊ မဟုတ္ပါသည္၊
ရတနာပစၥည္း၊ ေခၚသတည္း။

'ဗုဒၶရတနာ' -
ဗုဒၶသည္ အရဟံ စေသာ ဂုဏ္ေတာ္ကိုးပါးႏွင့္ျပည့္စံုျပီး ဗုဒၶတရားကို နာၾကားရသူတုိ႔မွာ စိတ္၏ ေအးခ်မ္းသာယာမူ၊ အသိဉာဏ္ တုိးတက္မူကို ရေသာေၾကာင့္ ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္သူတုိ႔ အေလးအျမတ္ျပဳအပ္ေသာ ရတနာျဖစ္သည္။ - စိန္ ေရႊ ေငြ ရတနာတုိ႔သည္ အဖုိးထုိက္တန္၏။ ထုိရတနာအတြက္ ဥစၥာရွင္မွာ စိတ္ခ်မ္းသာမူအက်ိဳး ခံစားရသကဲ့သို႔ ဘုရားရွင္ကို ဖူးေတြ႕ရ ကိုးကြယ္ရ ဆည္းကပ္ရေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔သည္ ေလာက၊ သံသရာ ႏွစ္ျဖာေသာ အက်ိဳးကိုရၾကသည္။ ထုိပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္ ဗုဒၶရတနာသည္ တန္ဖိုး မျဖတ္ႏုိင္ေသာ ရတနာျဖစ္သည္။ - ျပည္တန္ပတၱျမားသည္ အျခားတန္းတူ ရတနာမရွိႏုိင္သကဲ့သို႔ ဘုရားရွင္၏ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာဂုဏ္ႏွင့္တူေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ ေလာကတြင္မရွိ၊ သို႔အတြက္ ဗုဒၶသည္ အတုမရွိေသာ ရတနာျဖစ္သည္။ - ျပည္တန္ပတၱျမားကို ေတြ႕ုဖုိ႕ၾကံဳဖုိ႔ ခဲယဥ္းသကဲ့သို႔ ေလးအသေခၤ်ႏွင့္ ကမၻာတစ္သိန္းၾကာေအာင္ ပါရမီျဖည့္ျပီးမွ ဘုရားျဖစ္လာရေသာ ဗုဒၶမည္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ထူးႏွင့္ ေတြ႕ဖုိ႔၊ ၾကံဳဖုိ႔၊ ဖူးေတြ႕ဖုိ႔ အလြန္ခဲယဥ္းလွ၍ ဗုဒၶသည္ ရတနာျဖစ္သည္။ - ေလာက၌ ေက်ာက္သံပတၱျမား စိန္ ေရႊ ေငြ ရတနာတုိ႔သည္ လူသာမန္တုိ႔ မသံုးႏုိင္၊ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀သူတုိ႔သာ သံုးေဆာင္ႏုိင္သကဲ့သို႔ ဗုဒၶရတနာကိုလည္း ဘုန္းကံရွိသူတုိ႔သာ ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္ ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ရတနာမည္ေပသည္။ ေလာကတြင္ လူေနအားျဖင့္ အထက္တန္းက်က် ေနထုိင္ စားေသာက္နုိင္သည္ မွန္ေသာ္လည္း ဗုဒၶရတနာကို မယံုၾကည္၍ ကိုးကြယ္ ဆည္းကပ္ခြင့္ မရၾကေပ။

'ဓမၼရတနာ'
မဂ္ေလးတန္၊ ဖုိလ္ေလးတန္၊ နိဗၺာန္၊ ပရိယတၱိ ဤဆယ္မ်ိဳးကို ဓမၼ ဟုေခၚသည္။ - ထုိဆယ္မ်ိဳးေသာ ဓမၼကို ရုိေသေလးျမတ္စြာ နာယူမွတ္သားအပ္ က်င့္ၾကံ ပြားမ်ားအပ္၏။ - တန္ဖုိးမျဖတ္နုိင္ေလာက္ေအာင္ အဖုိးထုိက္တန္၏။ - မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္တရားေတာ္မ်ားကို မဆုိထားဘိ ပရိယတၱိ တရားေတာ္မ်ားသည္ပင္ အတုမရွိ အသာဆံုး တရားေတာ္ျဖစ္၏။ - ထုိတရားေတာ္သည္ ဘုရားပြင့္ေတာ္မူမွ ၾကားသိရေသာ တရားမ်ားျဖစ္ရကား ဘုရားရွင္ကို ဖူးေတြ႕ရဖုိ႔ မလြယ္သလုိ တရားေတာ္ကို ၾကားနာရဖုိ႔ မလြယ္ကူေခ်။ - ထုိတရားေတာ္ကို ဘုန္းကံနည္းသူမ်ား မသိနုိင္ မသံုးစြဲႏုိင္၊ ဘုန္းကံရွိေသာသူတို႔၏ အသံုးအေဆာင္ျဖစ္၏၊ ဤသို႕လွ်င္ တရားေတာ္သည္ ရတနာ၏ဂုဏ္အဂၤါငါးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာေၾကာင့္ “ဓမၼရတနာ” မည္ပါသည္။

'သံဃရတနာ'
သမၼဳတိႏွင့္ အရိယာ ႏွစ္ျဖာေသာ သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္အေပါင္းသည္ သံဃရတနာ မည္၏။ - ထုိသံဃရတနာသည္ ရုိေသေလးစားထုိက္၏။ မရုိမေသလုပ္လွ်င္ ထုိမရုိမေသလုပ္သူမွာ ေလာကၾကီး၌ ၾကီးပြားျခင္း အႏၱရာယ္ျဖစ္၏၊ ေနာင္သံသရာ၌လည္း မေကာင္းက်ိဳးကို ခံရမည္။ - သံဃာေတာ္ကို ရုိေသ ေလးျမတ္ ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္သူမွာ ေလာက သံသရာ ႏွစ္ျဖာေသာအက်ိဳးကို ရရွိႏိုင္၏။ - သံဃရတနာသည္ ဗုဒၶရတနာ ေပၚထြန္းခ်ိန္၌သာ ေတြ႕ရၾကံဳရ ဖူးျမင္ရေသာေၾကာင့္ အလြန္ေတြ႕ၾကံဳခဲေသာ ရတနာျဖစ္သည္။ - ထုိ သံဃရတနာကို ဘုန္းကံၾကီးသူ လူတို႔သာ ဖူးေတြ႕ႏုိင္ ဆည္းကပ္ ကိုးကြယ္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ သံဃရတနာသည္ ဘုန္းကံ ရွိသူတုိ႕၏သာ ကိုးကြယ္ရာျဖစ္သည္။

(မွတ္ခ်က္။ ။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာ တရားေတာ္ အေျခခံအဆင့္ စာအုပ္မွ ထုတ္ႏုတ္ေဖာ္ျပထားသည္။)

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

“စ်ာန္ မဂ္ ဖုိလ္ မရႏုိင္သူ (၅)ဦး”

ဤအခန္းတြင္ျပဆုိထားေသာ သမထ၀ိပႆနာရူပြားနည္းအတုိင္း ၾကိဳးစားအားထုတ္ပါက အားထုတ္မူႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာ သက္ဆုိင္ရာတရားထူးမ်ားကို ရရွိခံစားရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ လက္ရွိဘ၀၌ မည္မွ်ပင္ ၾကိဳးစားအားထုတ္ေစကာမူ စ်ာန္မဂ္ဖိုလ္ရေရးအတြက္ လံုး၀ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း ရွိေနေသးသည္၊ ထုိပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ -
(၁) ကံၾကီးထုိက္သူ (ကမၼႏ ၱရာယ္)၊
(၂) နိယတမိစၦာဒိ႒ိအယူရွိသူ (ကိေလသႏၱရာယ္)
(၃) အဟိတ္ပဋိသေႏၶေနသူႏွင့္ ဒြိဟိတ္ပဋိသေႏၶေနသူ (၀ိပါကႏၱရာယ္)၊
(၄) အရိယာကို ကဲ့ရဲ႕စြပ္စြဲသူ (အရိယူပ၀ါဒႏၱရာယ္)၊
(၅) ျမတ္စြာဘုရားပညတ္ထားေသာ သိကၡာပုဒ္မ်ားကို က်ဴးလြန္သူ (အာဏာ၀ီတိကၠမႏၱရာယ္)
- တုိ႔ျဖစ္သည္။

(၁) ဤ၌ မာတုဃာတကစေသာ ကံၾကီး(၅)ပါးႏွင့္ ဘိကၡဳနီမကို ကာမက်ဴးလြန္ဖ်က္ဆီးမူ ကံမ်ားသည္ အလြန္ၾကီးေလးေသာ အကုသိုလ္ကံမ်ားျဖစ္ၾက၏၊
ထုိအကုသိုလ္ကံမ်ားသည္ က်ဴးလြန္သူမ်ားကို စ်ာန္၊ မဂ္၊ ဖိုလ္တရားထူးမ်ား မရရွိေအာင္ အေႏွာင့္အယွက္(အႏၱရာယ္) ျပဳတတ္သည္။ ထုိကံမ်ားအနက္ တမ်ိဳးမ်ိဳးကို က်ဴးလြန္သူသည္ ကမၼ႒ာန္းတရားကို အားထုတ္ေသာ္လည္း စ်ာန္ မဂ္ ဖိုလ္တရားထူးမ်ားကို မရရွိႏုိင္ေခ်။
အထူးအားျဖင့္ အာနႏၱရိယ ကံၾကီးထုိက္သူသည္ စ်ာန္ မဂ္ဖုိလ္တရားထူး မရရွိရုံသာမက ေနာက္ဘ၀၌ အဆင့္ျမင့္(သုဂတိ) ဘံုဘ၀သို႔လည္း ေရာက္ခြင့္မရွိ၊ အပါယ္ငရဲသို႔သာ ဧကန္က်ေရာက္ ရမည္ျဖစ္၏၊
ဘိကၡဳနိမကို ကာမက်ဴးလြန္သူကား စ်ာန္ မဂ္ ဖုိလ္တရားထူးမ်ားကို မရႏုိင္ေသာ္လည္း ယခုဘ၀၌ ေကာင္းမြန္စြာ က်င့္ၾကံေနထုိင္ပါက သုဂတိဘံု ဘ၀မ်ားသို႔ ေရာက္ရွိနုိင္ေပသည္။
[ယခုအခါ ျမတ္စြာဘုရား သက္ေတာ္ထင္ရွား မရွိေတာ့သျဖင့္လည္းေကင္း၊ ဘိကၡဳနီမမ်ားလည္း မရွိေတာ့သျဖင့္လည္းေကာင္း ျမတ္စြာဘုရားကို ေသြးစိမ္းတည္ေအာင္ျပဳေသာ (ေလာဟိတုပၸါဒက) ကံႏွင့္ ဘိကၡဳနီမကို ကာမက်ဴးလြန္ေသာ (ဘိကၡဳနီ ဒူသက) ကံမ်ား သင့္ေရာက္ဖြယ္ မရွိေတာ့ေခ်။] 

(၂) နိယတမိစၦာဒိဟူသည္ ကိေလသာ ဆယ္ပါးတြင္ ပါ၀င္ေသာ ဒိ႒ိပင္ ျဖစ္၏၊
အဇိတ၊ မကၡလိေဂါသာလ၊ ပူရဏကႆပ ဆရာၾကီးမ်ား၏ အယူ၀ါဒမ်ားသည္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္တုိ႔ ေခ်ခြ်တ္၍ မရေလာက္ေအာင္ ခိုင္ျမဲေသာေၾကာင့္ နိယတ မိစၦာဒိ႒ိမ်ားပင္ျဖစ္သည္။
ထုိဆရာၾကီးသံုးေယာက္အနက္ အဇိတမည္ေသာ ဆရာၾကီးက ေနာက္ဘ၀မရွိ၊ ေသလွ်င္ ဘ၀ျပတ္၏ (ဥေစၦဒအယူ)၊ ေကာင္းမူ မေကာင္းမူ ျပဳလုပ္ျခင္းအတြက္ ေကာင္းက်ိဳး ဆုိးျပစ္မရွိ(နတၳိကအယူ) စသည္ျဖင့္ အယူရွိ၏၊
မကၡလိေဂါသာလသည္ အေၾကာင္းအက်ိဳးႏွစ္ပါးလံုးကို ပယ္ေသာ(အေဟတုက) အယူရွိသူျဖစ္၏၊
ပူရဏကႆပသည္ကား ေကာင္းကံ မေကာင္းကံမ်ားကို ျပဳလုပ္ေသာ္လည္း ျပဳလုပ္ရာမေရာက္ စသည္ျဖင့္ အေၾကာင္းကံကို ပယ္ေသာ(အကိရိယ) အယူရွိသူျဖစ္၏။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ထုိပုဂၢိဳလ္ၾကီးတုိ႔၏ အယူ၀ါဒသံုးမ်ိဳးလံုးသည္ ကံႏွင့္ ကံ၏အက်ိဳးကို ပယ္ေသာ ၀ါဒမ်ားပင္ျဖစ္ၾကသည္။ ထုိဆရာၾကီးတုိ႔၏ အယူ၀ါဒမ်ားကို ေတာ္ရုံသင့္ရုံ ယူဆေနရုံမွ်ျဖင့္ နိယတမိစၦာဒိ႒ိ မျဖစ္ႏုိင္ေသာ္လည္း ေလးေလးနက္နက္ လက္ခံယံုၾကည္ျခင္း၊ ၾကံစည္ေတြးေခၚျခင္း၊ အထပ္ထပ္ ေလ့လာအားထုတ္ျခင္း ျပဳသျဖင့္ ေနာက္ဆံုး၌ အခုိင္အမာ စြဲျမဲစြာ အတည္ျပဳဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်လုိက္မိသည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ နိယတမိစၦာဒိ႒ိအယူရွိသူ ျဖစ္ေလေတာ့၏။
တနည္းဆုိရလွ်င္ ထိုအယူ၀ါဒကို လက္ခံက်င့္သံုးသူသည္ ေသလြန္သည့္အခါ အပါယ္ငရဲ၌ မလြဲမုခ် က်ေရာက္ရေလ၏၊
ထုိသို႔ငရဲ၌ အက်ိဳးေပးျမဲေသာေၾကာင့္လည္း ေဖာ္ျပပါ အယူကို နိယတမိစၦာဒိ႒ိဟု ေခၚေလသည္။
ထုိ နိယတမိစၦာဒိ႒ိအယူသည္ စ်ာန္ မဂ္ ဖိုလ္ နိဗၺာန္ မရေအာင္ တားဆီးပိတ္ပင္တတ္၏၊
သို႔ျဖစ္၍ ယင္းအယူ၀ါဒသည္ ကိေလသႏၱရာယ္ ျဖစ္သည္။
ထို နိယတမိစၦာဒိ႒ိ အယူရွိသူသည္ စ်ာန္ မဂ္ ဖုိလ္ တရားထူးမ်ားကို မရႏုိင္သည့္အျပင္ ေသလြန္သည့္အခါ အ၀ီစိငရဲသို႔ က်ေရာက္ျပီး ထုိအ၀ီစိငရဲ သက္တမ္းႏွင့္အမွ် ဆင္းရဲဒုကၡမ်ားကို ခံစားရေလသည္။
ဤကံသည္ အာနႏၱရိယကံၾကီးငါးပါးတြင္ အျပစ္အၾကီးေလးဆံုးျဖစ္ေသာ သံဃေဘဒက ကံၾကီးထက္ပင္ပိုမုိ အျပစ္ၾကီးေလး၏။ အကယ္၍ ကမၻာပ်က္ခဲ့လွ်င္ ကမၻာေပၚရွိ သတၱ၀ါမွန္သမွ်သည္ ျဗဟၼာ့ဘံုသို႔ ေရာက္ရွိေနထုိင္ၾကရ၏၊
ထုိ နိယတမိစၦာဒိ႒ိ အယူရွိသူမွာမူ ကမၻာႏွင့္တကြ ယင္းက်ေရာက္ေနသည့္ မဟာအ၀ီစိငရဲၾကီးပါ ပ်က္စီးသြားေသာ္လည္း ကြ်တ္လြတ္ခြင့္မရဘဲ ပ်က္စီးေသာ ကမၻာၾကီး၏ အျပင္ဘက္ရွိ ကမၻာပ်က္ေဘးလြတ္ရာ စၾက၀ဠာတစ္ေနရာသို႔ ေျပာင္းေရြ႕လ်က္ ဆင္းရဲဒုကၡကို ဆက္လက္ခံစားရေလသည္။

(၃) အဟိတ္ပဋိသေႏၶ ၀ိပါက္စိတ္ႏွင့္ ဒြိဟိတ္ ပဋိသေႏၶ၀ိပါက္စိတ္မ်ားသည္လည္း စ်ာန္ မဂ္ ဖုိလ္ တရားထူးမ်ားကို မရရွိေအာင္ အႏၱရာယ္ျပဳတတ္၏။
“မ်ိဳးေစ့မမွန္ ပင္မသန္၊ ဖူးတံ ငံုကင္း အသီးဖ်င္း၏”ဟု ဆုိရုိးစကားရွိသည့္အတုိင္း ထုိစိတ္မ်ားႏွင့္ ပဋိသေႏၶတည္ေနခဲ့သူမ်ားသည္လည္း ပင္ကိုယ္ပဋိသေႏၶ မ်ိဳးေစ့ကညံ့သည့္အတြက္ လက္ရွိဘ၀၌ စ်ာန္ မဂ္ ဖုိလ္ တရားထူးရရွိေရးအတြက္ လံုး၀ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မရိွၾကေပ။
သို႔ေသာ ဤဘ၀၌ သမထ၀ိပႆနာ တရားမ်ားကို က်င့္ၾကံပါမူကား ေနာက္ဘ၀၌ အဆင့္ျမင့္ဘံုဘ၀မ်ားသို႕ ေရာက္ရွိျပီး ထုိဘံုဘ၀၌ တရားထူးမ်ားကို က်င့္ၾကံရရွိႏုိင္ၾကေပသည္။

(၄) ယုတ္မာျပစ္မွားလုိေသာ စိတ္မ်ိဳးျဖင့္ အရိယာမွန္းသိသည္ျဖစ္ေစ၊ မသိသည္ျဖစ္ေစ အရိယာပုဂၢိဳလ္အား မဟုတ္မတရား စြပ္စြဲကဲ့ရဲ႕လွ်င္လည္း ထုိသို႔ ကဲ့ရဲ႕သည့္အျပစ္က စ်ာန္ မဂ္ ဖိုလ္တရားထူးမ်ား မရရွိေအာင္ အႏၱရာယ္ျပဳတတ္သည္။
ထုိအျပစ္ကို အရိယူပ၀ါဒႏၱရာယ္ဟုေခၚ၏။ ဤ ကံကား စ်ာန္ မဂ္ ဖုိလ္ ကိုသာမက သုဂတိဘံုဘ၀ကို မရရွိေအာင္လည္း အႏၱရာယ္ျပဳတတ္သည္။
အရိယာမဟုတ္ေသာ္လည္း ေကာင္းမြန္စြာ က်င့္ၾကံေနထုိင္ေသာ သီလ၀ႏၱပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ျပစ္မွားမိလွ်င္လည္း အရိယာကို ျပစ္မွားေသာ ကံ နီးပါး အျပစ္ၾကီးေလးလွသည္။
သို႔ျဖစ္၍ အရိယာပုဂၢိဳလ္ႏွင့္ သီလ၀ႏၱပုဂၢိဳလ္မ်ားအား မျပစ္မွားမိေစရန္ အထူးသတိရွိအပ္ေပသည္။
ဤသို႔ အရိယာပုဂၢိဳလ္၊ သီလ၀ႏၱပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ျပစ္မွားမိသူသည္ မိမိျပစ္မွားခဲ့သည့္ ပုဂၢိဳလ္ထံ တုိက္ရုိက္ျဖစ္ေစ၊ ထုိျပစ္မွားမိသည့္ ပုဂၢိဳလ္ ေသဆံုးသြားလွ်င္ ထုိသူအား ရည္မွတ္၍ျဖစ္ေစ သြားေရာက္ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ပါက အျပစ္ကင္းလြတ္ျပီး စ်ာန္ မဂ္ ဖုိလ္တရားထူးမ်ားကိုလည္း ရခြင့္ရွိေပသည္။ 

(၅) ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ရဟန္းေယာက္်ားႏွင့္ ရဟန္းမိန္းမမ်ား လုိက္နာက်င့္သံုးရန္အတြက္ သိကၡာပုဒ္(၀ိနည္းဥပေဒ) မ်ားကို သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းထား၏။
ထုိသိကၡာပုဒ္မ်ားကို တမင္လြန္က်ဴးလုိစိတ္ျဖင့္ လြန္က်ဴးျခင္းသည္ ျမတ္စြာဘုရား၏ အာဏာ(အာဏာပါတိေမာက္) ေတာ္ကို ပစ္ပယ္ရာေရာက္၏။
ထုိသို႔ လြန္က်ဴးျခင္းေၾကာင့္ ၀ိနည္းအျပင္(အာပတ္)သင့္သည္။
ထုိအာပတ္မ်ားကို အေလးအေပါ့(ဂရုကလဟုက) အာပတ္အလုိကိ ျငိမ္ေအာင္ မကုစားသမွ် ကာလပတ္လံု သမထ ၀ိပႆနာ တရားမ်ားကို ၾကိဳးစားအားထုတ္ေသာ္လည္း စ်ာန္ မဂ္ ဖုိလ္ တရားထူးမ်ားကို မရနုိင္သည့္အျပင္ ေသဆံုးေသာအခါ၌လည္း သုဂတိဘံုဘ၀မ်ားကို ရရွိႏုိင္မည္မဟုတ္၊
အာပတ္တန္းလန္းႏွင့္ ေသဆံုးသြားပါက အပါယ္သို႔ မုခ်က်ေရာက္ရမည္ျဖစ္၏။
ေဖာ္ျပပါ အႏၱရာယ္(၅)မ်ိဳးသည္ ပစၥဳပၸန္ဘ၀၌ စ်ာန္ မဂ္ ဖုိလ္ တရားထူးမ်ားႏွင့္ တမလြန္ဘ၀၌ သုဂတိဘံုဘ၀မ်ားကို မရႏုိင္ေအာင္ တားဆီးေႏွာင့္ယွက္တတ္သျဖင့္ ေလာကီ ေလာကုတၱရာ ခ်မ္းသာသုခမ်ား ဆံုးရူံးနစ္နာရ၏၊ 

သို႔ျဖစ္၍ ထုိအႏၱရာယ္(၅)မ်ိဳးမွ ကင္းလြတ္ေအာင္ အထူးပင္ ၾကိဳးစားေရွာင္ရွားသင့္ၾကသည္။
ထုိအႏၱရာယ္မ်ားမွ ေရွာင္ရွားႏုိင္ေရးမွာလည္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔၏ ၾကည္လင္ေသာ အသိအျမင္မ်ဳိးရွိမွသာ ျဖစ္ႏုိင္မည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျဖစ္ရျခင္းသည္ အလြန္တန္ဖုိးရွိေသာ ဘ၀ရတနာကို ပိုင္ဆုိင္ရရွိႏုိင္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေပသည္။

(ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ (အဆင့္ျမင့္) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပသည္။)

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

“အနတၱလကၡဏာတရားေတာ္”

ရဟန္းတုိ႔ ----- ရုပ္သည္ အတၱမဟုတ္၊ ရုပ္မွာ အတၱမရွိ၊ ရုပ္သည္ အတၱျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ဤရုပ္သည္ နာက်င္ျခင္းငွါ မျဖစ္ရာ၊ “ငါ၏ရုပ္သည္ ဤသို႔အေကာင္ခ်ည္းျဖစ္ေစ၊ ဤသို႔အဆိုးမျဖစ္ေစႏွင့္”ဟု မိမိအလုိက်ေအာင္ ရုပ္တုိ႔၌ စီမံခန႔္ခြဲႏုိင္ရာ၏၊ ရဟန္းတုိ႔ - ရုပ္သည္ အတၱမဟုတ္ေသာေၾကာင့္သာ နာက်င္ျခင္းလည္း ျဖစ္ရ၏။ “ငါ၏ရုပ္သည္ ဤသို႔အေကာင္းခ်ည္းျဖစ္ေစ၊ ဤသို႔ အဆုိးမျဖစ္ေစႏွင့္”ဟု ရုပ္တုိ႔၌ ေတာင့္တ၍လည္း မရႏုိင္ေပ။ ရဟန္းတုိ႔ ----- ေ၀ဒနာသည္ အတၱမဟုတ္၊ ေ၀ဒနာမွာ အတၱမရွိ၊ ေ၀ဒနာသည္ အတၱျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ဤေ၀ဒနာသည္ နာက်င္ျခင္းငွါ မျဖစ္ရာ၊ “ငါ၏ေ၀ဒနာသည္ ဤသို႔အေကာင္ခ်ည္းျဖစ္ေစ၊ ဤသို႔အဆိုးမျဖစ္ေစႏွင့္”ဟု မိမိအလုိက်ေအာင္ ေ၀ဒနာတုိ႔၌ စီမံခန႔္ခြဲႏုိင္ရာ၏၊ ရဟန္းတုိ႔ - ေ၀ဒနာသည္ အတၱမဟုတ္ေသာေၾကာင့္သာ နာက်င္ျခင္းလည္း ျဖစ္ရ၏။ “ငါ၏ေ၀ဒနာသည္ ဤသို႔အေကာင္းခ်ည္းျဖစ္ေစ၊ ဤသို႔ အဆုိးမျဖစ္ေစႏွင့္”ဟု ေ၀ဒနာတုိ႔၌ ေတာင့္တ၍လည္း မရႏုိင္ေပ။ ရဟန္းတုိ႔ ----- သညာသည္ အတၱမဟုတ္၊ သညာမွာ အတၱမရွိ၊ သညာသည္ အတၱျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ဤသညာသည္ နာက်င္ျခင္းငွါ မျဖစ္ရာ၊ “ငါ၏သညာသည္ ဤသို႔အေကာင္ခ်ည္းျဖစ္ေစ၊ ဤသို႔အဆိုးမျဖစ္ေစႏွင့္”ဟု မိမိအလုိက်ေအာင္ သညာတုိ႔၌ စီမံခန႔္ခြဲႏုိင္ရာ၏၊ ရဟန္းတုိ႔ - သညာသည္ အတၱမဟုတ္ေသာေၾကာင့္သာ နာက်င္ျခင္းလည္း ျဖစ္ရ၏။ “ငါ၏သညာသည္ ဤသို႔အေကာင္းခ်ည္းျဖစ္ေစ၊ ဤသို႔ အဆုိးမျဖစ္ေစႏွင့္”ဟု သညာတုိ႔၌ ေတာင့္တ၍လည္း မရႏုိင္ေပ။ ရဟန္းတုိ႔ ----- သခၤါရသည္ အတၱမဟုတ္၊ သခၤါရမွာ အတၱမရွိ၊ သခၤါရသည္ အတၱျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ဤသခၤါရသည္ နာက်င္ျခင္းငွါ မျဖစ္ရာ၊ “ငါ၏သခၤါရသည္ ဤသို႔အေကာင္ခ်ည္းျဖစ္ေစ၊ ဤသို႔အဆိုးမျဖစ္ေစႏွင့္”ဟု မိမိအလုိက်ေအာင္ သခၤါရတုိ႔၌ စီမံခန႔္ခြဲႏုိင္ရာ၏၊ ရဟန္းတုိ႔ - သခၤါရသည္ အတၱမဟုတ္ေသာေၾကာင့္သာ နာက်င္ျခင္းလည္း ျဖစ္ရ၏။ “ငါ၏သခၤါရသည္ ဤသို႔အေကာင္းခ်ည္းျဖစ္ေစ၊ ဤသို႔ အဆုိးမျဖစ္ေစႏွင့္”ဟု သခၤါရတုိ႔၌ ေတာင့္တ၍လည္း မရႏုိင္ေပ။ ရဟန္းတုိ႔ ----- ၀ိညာဥ္သည္ အတၱမဟုတ္၊ ၀ိညာဥ္ရမွာ အတၱမရွိ၊ ၀ိညာဥ္သည္ အတၱျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ဤ၀ိညာဥ္သည္ နာက်င္ျခင္းငွါ မျဖစ္ရာ၊ “ငါ၏၀ိညာဥ္သည္ ဤသို႔အေကာင္ခ်ည္းျဖစ္ေစ၊ ဤသို႔အဆိုးမျဖစ္ေစႏွင့္”ဟု မိမိအလုိက်ေအာင္ ၀ိညာဥ္တုိ႔၌ စီမံခန႔္ခြဲႏုိင္ရာ၏၊ ရဟန္းတုိ႔ - ၀ိညာဥ္သည္ အတၱမဟုတ္ေသာေၾကာင့္သာ နာက်င္ျခင္းလည္း ျဖစ္ရ၏။ “ငါ၏၀ိညာဥ္သည္ ဤသို႔အေကာင္းခ်ည္းျဖစ္ေစ၊ ဤသို႔ အဆုိးမျဖစ္ေစႏွင့္”ဟု ၀ိညာဥ္တုိ႔၌ ေတာင့္တ၍လည္း မရႏုိင္ေပ။ ရဟန္းတုိ႔ ----- ရုပ္သည္ ျမဲသေလာ၊ မျမဲသေလာဟု ေမးေတာ္မူရာ “မျမဲပါ အရွင္ဘုရား”ဟု ေလွ်ာက္ထားၾကကုန္၏။ မျမဲေသာရုပ္သည္ ဆင္းရဲေလာ၊ ခ်မ္းသာေလာဟု ေမးေတာ္မူရာ “ဆင္းရဲျဖစ္ပါသည္ အရွင္ဘုရား”ဟု ေလွ်ာက္ထားၾကကုန္၏၊ မျမဲေသာ ဆင္းရဲေသာ ေဖာက္ျပန္ျခင္းသေဘာရွိေသာ ရုပ္ကို “ဤရုပ္သည္ ငါ၏ဥစၥာျဖစ္၏၊ ဤရုပ္သည္ ငါျဖစ္၏၊ ဤရုပ္သည္ ငါ၏အတၱတည္း”ဟု စြဲယူျခင္းငွါ သင့္ေလ်ာ္ပါမည္ေလာဟု ေမးေတာ္မူျပန္ရာ “မသင့္ေလ်ာ္ပါ အရွင္ဘုရား”ဟု ေလွ်ာက္ထားၾကကုန္၏။ ထုိ႔အတူပင္ ေ၀ဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ၀ိညာဥ္ တုိ႔ကိုလည္း အေမးအေျဖ ျပဳလုပ္ေတာ္မူသည္။ ရဟန္းတုိ႔ ----- ထို႔ေၾကာင့္ အတိတ္ရုပ္၊ အနာဂတ္ရုပ္၊ ပစၥဳပၸန္ရုပ္၊ မိမိသႏၱာန္၌ ျဖစ္ေသာရုပ္၊ သူတပါးသႏၱာန္၌ ျဖစ္ေသာရုပ္၊ ၾကမ္းတမ္းေသာရုပ္၊ ႏူးညံ့ေသာရုပ္၊ ယုတ္ညံ့ေသာရုပ္၊ ေကာင္းျမတ္ေသာရုပ္၊ အနီး၌ျဖစ္ေသာရုပ္၊ အေ၀း၌ျဖစ္ေသာရုပ္ တည္းဟူေသာ ဤရုပ္အလံုးစံုကို “ငါ၏ဥစၥာမဟုတ္၊ ငါမဟုတ္၊ ငါ၏အတၱမဟုတ္”ဟု ဟုတ္မွန္သည့္အတုိင္း ေကာင္းစြာ ပညာျဖင့္ ရူျမင္ရမည္။ ထို႔အတူပင္ အတိတ္၊ အနာဂတ္၊ ပစၥဳပၸန္၊ မိမိသႏၱာန္၊ သူတပါးသႏၱာန္၊ အၾကမ္း၊ အႏု၊ အယုတ္၊ အျမတ္၊ အနီး၊ အေ၀းျဖစ္ေသာ ေ၀ဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ၀ိညာဥ္တုိ႔ကိုလည္း “ငါ၏ ဥစၥာမဟုတ္၊ ငါမဟုတ္၊ ငါ၏အတၱမဟုတ္”ဟု ဟုတ္မွန္သည့္အတုိင္း ေကာင္းစြာ ပညာျဖင့္ ရူျမင္ရမည္။ ရဟန္းတုိ႔ ----- ဤသို႔ ရူျမင္သည္ရွိေသာ္ အၾကားအျမင္ ဗဟုသုတရွိေသာ အရိယာသာ၀ကသည္ ရုပ္၌လည္းျငီးေငြ႕၏၊ ေ၀ဒနာ၌လည္း ျငီးေငြ႕၏၊ သညာ၌လည္း ျငီးေငြ႕၏၊ သခၤါရတုိ႔၌လည္း ျငီးေငြ႕၏၊ ၀ိညာဥ္၌လည္း ျငီးေငြ႕၏၊ ျငီးေငြ႕ျခင္းေၾကာင့္ ခႏၶာငါးပါးတုိ႔၌ တပ္မက္ျခင္း ကင္း၏၊ မတပ္မက္ျခင္းေၾကာင့္ ကိေလသာတုိ႔မွ လြတ္ေျမာက္၏။ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ျပီးသည္ရွိေသာ္ “ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ျပီ”ဟု ပစၥေ၀ကၡဏာဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚလာ၏။ ေနာက္ထပ္ တဖန္ ပဋိသေႏၶေနမူကုန္ျပီ၊ ျမတ္ေသာအက်င့္ကို က်င့္သံုးအပ္ျပီးျပီ၊ မဂ္ကိစၥကို ျပဳအပ္ျပီးျပီ၊ ဤမဂ္ဉာဏ္ ရရွိေရးအတြက္ အျခားတပါး အားထုတ္ျပဳလုပ္ဖြယ္ ကိစၥ မရွိေတာ့ျပီဟု သိ၏။ ဤသို႔ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အနတၱလကၡဏသုတ္ေတာ္ကို ေဟာၾကားေတာ္မူျပီးသည္ရွိေသာ္ ပဥၥ၀ဂၢီရဟန္းတို႔သည္ လြန္စြာႏွစ္သက္ၾကကုန္၏၊ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာျဖစ္ၾကကုန္၏၊ ဤေဒသနာေတာ္ကို ေဟာၾကားျပီးဆံုးသည္ရွိေသာ္ ပဥၥ၀ဂၢီရဟန္းတုိ႔သည္ စြဲလမ္းမူမရွိဘဲ အာသေ၀ါတရားတို႔မွ လြတ္ေျမာက္ၾကေလကုန္၏။ ထိုအခါ၀ယ္ ဤေလာက၌ ဘုရားအပါအ၀င္ ရဟႏၱာေျခာက္ဆူ ျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္၍ လာကုန္၏။ 

(ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ (အဆင့္ျမင့္) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပသည္။)

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

“အနတၱလကၡဏသုတ္ေတာ္အေၾကာင္း”

ေလာဘစေသာ ကိေလသာတုိ႔သည္ အာရုံ (၆)ပါးတုိ႔ကို စြဲလမ္းတတ္ၾက၏။ ပုထုဇဥ္ပုဂၢိဳလ္တုိ႔၌ ကိေလသာတရားတုိ႔ ထူေျပာမ်ားျပားလ်က္ ရွိၾကသည္။ အစြဲတရားျပင္းထန္ၾကသည္၊ မိမိကိုယ္ခႏၶာကို အသက္၊ လိပ္ျပာ၊ ၀ိညာဥ္ေကာင္ဟု စြဲလမ္းေသာ အတၱစြဲသည္ အခြာရ အခက္ခဲဆံုး အျပင္းထန္ဆံုးေသာ အစြဲျဖစ္သည္။ သတၱ၀ါတုိ႔ကို ဒုကၡအေပးဆံုးလည္း ျဖစ္သည္။ ဘုရားမပြင့္မီက ဘုရားဟု အမည္ခံေနသူမ်ားလည္း အတၱ၀ါဒ ရွိသူခ်ည္းသာ ျဖစ္ၾက၏။ အတၱစြဲကို ခြာပစ္ႏုိင္ဖုိ႔မွာ သစၥာေလးပါးတရားကို ကိုယ္တုိင္ သိရွိမွသာ ျဖစ္ႏုိင္သည္။ သမၼာသမၺဳဒၶ ျမတ္စြာဘုရားသည္ သစၥာေလးပါး တရားကို ကိုယ္ေတာ္တုိင္လည္းထုိးထြင္း၍ သိေတာ္မူခဲ့ျပီး သူတပါးကိုလည္း သိေအာင္ ေဟာေျပာႏုိင္ေလသည္။ 

ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူျပီးေနာက္ (၂)လအၾကာ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔တြင္ သစၥာေလးပါး တရားကို ေဟာၾကား ေဖာ္ျပရာျဖစ္ေသာ ဓမၼစၾကာသုတ္ေတာ္ကို ထုတ္ေဖာ္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ရာ အရွင္ေကာ႑ညမေထရ္ႏွင့္ ျဗဟၼာ (၁၈)ကုေဋ၊ နတ္ေပါင္းမ်ားစြာတုိ႔ ေသာတာပန္ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ ၀ိစိကိစၦာႏွင့္ သကၠာယဒိ႒ိအတၱစြဲတုိ႔ ျပဳတ္သြားခဲ့ၾကသည္။ ၀ါဆိုလျပည့္ေန႔ည မဇၥ်ိမယာမ္တြင္ သာတာဂိရႏွင့္ ေဟမ၀တနတ္မင္းတုိ႔သည္ အျခံအရံ နတ္ဘီလူးတစ္ေထာင္ႏွင့္အတူ ေရာက္လာၾကကာ ပုစၦာ(၁၀)ခ်က္ကို ေမးေလွ်ာက္ၾကသည္။

 ျမတ္စြာဘုရား ေျဖၾကားေတာ္မူျပီးေသာအခါ
 ေသာတာပန္ဘ၀သို႔ ေရာက္ၾကျပန္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ က်န္ ပဥၥ၀ဂၢီတုိ႔အား ကမၼ႒ာန္းတရားအားထုတ္ေစျပီး ကိုယ္ေတာ္တုိင္ တရားျပေတာ္မူရာ ၀ါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔တြင္ အရွင္၀ပၸ၊ ၂-ရက္ေန႔တြင္ အရွင္ဘဒၵိယ၊ ၃-ရက္ေန႔တြင္ အရွင္မဟာနာမ္၊ ၄-ရက္ေန႔တြင္ အရွင္အႆဇိ မေထရ္တုိ႔ ေသာတာပန္ အသီးသီး ျဖစ္ၾကျပန္သည္။ သာသနာပကာလတြင္ ဉာဏ္အားၾကီးေသာ သူတို႔သည္ သာမာန္အားျဖင့္ အနိစၥလကၡဏာ၊ ဒုကၡလကၡဏာကို သိျမင္ႏုိင္ၾကေသာ္လည္း အနတၱလကၡဏာကိုကား ထုိးထြင္း၍ မသိႏုိင္ၾကေပ။ အနတၱတရားသည္ လြန္စြာ သိျမင္ရန္ ခက္ခဲ နက္နဲ ႏူးညံ့လွေသာ တရားျဖစ္သည္။ ဘုရားျဖစ္ရာ ကာလႏွင့္ ဘုရားသာသနာေတာ္အတြင္း၌သာ ျမင္ႏုိင္ထင္ႏုိင္ေသာ တရားျဖစ္သည္။ အနတၱအျမင္ ၾကည္လင္စြာထင္မွ အတၱျပဳတ္မည္။ အတၱကင္းကြာမွ ဘဂၤဉာဏ္ ဘယဉာဏ္ အာဒီန၀ဉာဏ္ အဆင့္ဆင့္ ရင့္သန္၍ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္ကို ရႏုိင္သည္၊ နိဗၺာန္ကို ျမင္ႏုိင္သည္။ 

အနတၱလကၡဏာသုတ္ေတာ္ကို ျမတ္စြာဘုရားသည္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခုႏွစ္၊ ၀ါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ ၅-ရက္၊ ၾကာသပေတးေန႔တြင္ ဗာရာဏသီျပည္ အနီး မိဂဒါ၀ုန္ေတာ၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူစဥ္ ေသာတာပန္အရိယာ သာ၀ကမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦး တုိ႔အား ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။ ခႏၶာငါးပါး ရုပ္နာမ္တရားတုိ႔သည္ အတၱမဟုတ္၊ အတၱမဟုတ္ျခင္းေၾကာင့္ ကိုယ့္အလုိသို႔မပါ၊ လုိရာမျဖစ္၊ အနိစၥအစစ္အမွန္ ဒုကၡအစစ္အမွန္တုိ႔သာျဖစ္ကုန္၏။ အနိစၥအစစ္ ဒုကၡအစစ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္း အႏွစ္သာရ ရွာမရႏုိင္၊ လံုး၀အစိုးမရသည့္ သေဘာတရားစုတို႔သာတည္းဟု အနတၱလကၡဏသုတၱန္ျဖင့္ ခႏၶာငါးပါးကို လကၡဏာေရး ၃-ပါးတင္၍ ေဟာညႊန္ျပသေတာ္မူခဲ့သည္။ ဤသုတ္ေတာ္ျပီးဆံုးေသာအခါ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးလံုးပင္ တဏွာ၊ မာန၊ ဒိ႒ိတည္းဟူေသာ ပပဥၥတရားမ်ားကို အၾကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္၍ ရဟႏၱာျမတ္ၾကီးမ်ားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူခဲ့ၾကသည္။ ဤသုတ္ေတာ္ေၾကာင့္ ဤေလာက၀ယ္ ဘုရားရွင္အပါအ၀င္ ရဟႏၱာေျခာက္ပါး ေပၚထြက္ခဲ့သည္။ “ရဟႏၱာ အစ အနတၱလကၡဏသုတ္ေတာ္က”ဟု မွတ္တမ္းတင္ ကမၸည္းထုိးရသည့္ သုတ္ေတာ္ျမတ္ပင္ ျဖစ္ေပသည္။ 

(ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ (အဆင့္ျမင့္) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပသည္။)

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

“ဘုရားစစ္ ဘုရားမွန္ ဟုတ္၊ မဟုတ္ နတ္မင္းတုိ႔ ေဆြးေႏြးျခင္း - ေဟမ၀တသုတ္”

ျမတ္စြာဘုရားသည္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခုႏွစ္၊ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔ ညသန္းေခါင္ယံအခ်ိန္၌ ဓမၼစၾကာ တရားေဒသနာေတာ္ကို ေဟာေျပာမူျပီးဆံုးခဲ့သည္။ ထုိတရားပြဲၾကီး၌ နတ္ ျဗဟၼာပရိသတ္ထဲတြင္ သာတာဂိရ နတ္မင္းၾကီးလည္းပါ၀င္သည္။ သာတာဂိရနတ္မင္းၾကီးသည္ မိမိ၏ အျခံအရံ နတ္ဘီလူး ပရိသတ္ငါးရာႏွင့္အတူ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူေသာ ဓမၼစၾကာေဒသနာေတာ္ကို နာၾကားရပါေသာ္လည္း တစံုတခု မဂ္ဖုိလ္ တရားထူးကို မရခဲ့ေခ်။ ထုိသို႔ မရႏုိင္ျခင္းမွာ တရားေတာ္ကို ေျဖာင့္ေျဖာင့္ မနာယူႏုိင္ဘဲ ေနာက္ဆန္တင္းနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဓမၼစၾကာေဒသနာေတာ္မွာ လြန္စြာနက္နဲဆန္းၾကယ္လွသျဖင့္ မိမိ၏သူငယ္ခ်င္း ေဟမ၀တနတ္မင္းအား တရားနာေစခ်င္လွသည္၊ ယခုအခါ သူငယ္ခ်င္း မပါလာသျဖင့္ တရားနာရန္ စိတ္မေျဖာင့္ဘဲ ရွိေနေသာေၾကာင့္ တရားထူး မရႏုိင္ခဲ့ေပ။ သာတာဂိရနတ္မင္းႏွင့္ ေဟမ၀တနတ္မင္း အေလ်ာင္းလ်ာ အမ်ိဳးသားႏွစ္ဦးတို႔သည္ ကသပဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ စံ၀င္ေတာ္မူျပီးေနာက္ သာသနာေတာ္သို႔ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ၾကသည္။ ဂႏၳဓုရတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ၾကရာ စာေပပရိယတ္ လြန္စြာတတ္ကြ်မ္းၾကသည္၊ ၀ိနည္းအရာ လြန္စြာကြ်မ္းက်င္ၾကသည္၊ ကိုယ္က်င့္သိကၡာေကာင္းမြန္ျပီး စာေပအရာ ေက်ာ္ၾကားၾကသည္။ ေတာရြာ ေက်ာင္းတုိက္တခု၌ ဓမၼ၀ါဒီရဟန္းႏွင့္ အဓမၼ၀ါဒီရဟန္း ႏွစ္ပါးတုိ႔ရွိၾကသည္။ အဓမၼ၀ါဒီရဟန္းသည္ သိကၡာပုဒ္ကို လြန္က်ဴးသည္၊ ဓမၼ၀ါဒီရဟန္းက မေလ်ာက္ပတ္ေၾကာင္း ေျပာဆုိေသာအခါ အဓမၼ၀ါဒီရဟန္းက လက္မခံဘဲ ျငင္းပယ္သျဖင့္ မေထရ္ၾကီးႏွစ္ပါးထံ အဆံုးအျဖတ္ခံရန္ ေရာက္လာၾကသည္၊ အဓမၼ၀ါဒီရဟန္းသည္ မိမိရူံးနိမ့္မွာ ေသခ်ာေၾကာင္း သိသျဖင့္ မေထရ္တုိ႔ထံ ကပ္ေရာက္ျပဳစုလုပ္ေကြ်းကာ မိမိကို အႏုိင္ေပးရန္ ေလွ်ာက္ထားေတာင္းပန္၏၊ မေထရ္ႏွစ္ပါးတုိ႔ကလည္း အၾကိမ္ၾကိမ္ေတာင္းပန္ျခငး္ေၾကာင့္ လုိက္ေလ်ာခဲ့ၾက၏၊ မေထရ္ၾကီးတုိ႔သည္ ၾကိဳတင္စီစဥ္ထားသည့္အတုိင္း အဓမၼ၀ါဒီရဟန္းကို အႏုိင္ေပးခဲ့ေလသည္။ ဓမၼ၀ါဒီရဟန္းလည္း မေထရ္ႏွစ္ပါးတုိ႔၏ အဆံုးအျဖတ္ကို ၾကားရေသာအခါ သာသနာ့မ်က္ႏွာကို မၾကည့္ဘဲ ပုဂၢိဳလ္မ်က္ႏွာကိုသာၾကည့္ကာ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသျဖင့္ ကႆပျမတ္စြာဘုရား သာသနာေတာ္ကား ပ်က္စီးျခင္းမလွ ပ်က္စီးရေခ်ျပီတကားဟု ငိုေၾကြးေျပာဆုိလ်က္ ထုိ၀ိနည္းဓိုရ္တို႔ထံမွ ထြက္ခြာသြားေလသည္။ မေထရ္ၾကီးႏွစ္ပါးတုိ႔သည္လည္း “ငါတုိ႔သည္ အလဇၨီဒုႆီလပုဂၢိဳလ္ကို ငဲ့ညွာေစာင့္ေရွာက္လ်က္ သာသနာေတာ္တည္းဟူေသာ ရတနာျမတ္ၾကီးကို ထံုးအုိင္ ေခ်ာက္ကမ္းပါး၌ ပစ္ခ်မိခဲ့ေလျပီတကား”ဟု ေနာင္တ တဖန္ ပူပန္စိတ္ျဖင့္ ေသဆံုးခဲ့ၾကရာ မေထရ္တစ္ပါးက ဟိမ၀ႏၱာေတာအတြင္း ေဟမ၀တေတာင္၌ ေဟမ၀တမည္ေသာ နတ္ဘီလူးမင္းျဖစ္ေလသည္၊ အျခားတပါးမွာ မဇၥ်ိမေဒသအတြင္း သာတမည္ေသာေတာင္၌ သာတာဂိရအမည္ရွိေသာ နတ္ဘီလူးမင္း ျဖစ္ေလ၏၊ နတ္ဘီလူးပရိသတ္ (၅၀၀)စီ အျခံအရံရွိ၏။ ထုိနတ္ဘီလူးမင္းၾကီး ႏွစ္ဦးမွာ (၂၈)ဦးေသာ နတ္စစ္သူၾကီးတုိ႔တြင္ ပါ၀င္သျဖင့္ တန္ခိုးလြန္စြာၾကီးၾက၏၊ တလလွ်င္ ရွစ္ၾကိမ္ ဟိမ၀ႏၱာေတာအတြင္း ေဆးဒန္းျမင္းသိလာေက်ာက္အျပင္၀ယ္ နာဂ၀တီအမည္ရွိသာ မ႑ပ္၌ နတ္အစည္းအေ၀း က်င္းပျမဲျဖစ္၏၊ ထုိအစည္းအေ၀းပြဲသို႔ နတ္ဘီလူးမင္းႏွစ္ဦး တက္ေရာက္လာရာ အခ်င္းခ်င္း ေတြ႕ဆံုၾကျပီး ေရွးျဖစ္ေဟာင္း ျပန္ေျပာင္း သတိရသျဖင့္ လြန္စြာရင္းႏွီးခ်စ္ခင္ၾကကုန္၏၊ တဦးႏွင့္တဦး အေၾကာင္းကိစၥထူးပါကလည္း အသိေပးၾကရန္ ကတိက၀တ္ျပဳထားၾကကုန္၏။ ျမတ္စြာဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ လူ႔ျပည္၌ ပဋိသေႏၶယူေတာ္မူေသာအခါ၊ ဖြားျမင္ေတာ္မူေသာအခါ၊ ေတာထြက္ေတာ္မူေသာအခါ၊ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူေသာအခါတုိ႔၌ ထူးျခားအံ့ၾသဖြယ္ နိမိတ္ၾကီး (၃၂)ပါးတုိ႔ ထင္ရွားစြာ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ္လည္း နတ္ဘီလူးမင္းတုိ႔သည္ မသိလုိက္ၾကကုန္၊ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ ေဟာေတာ္မူေသာအခါ၌လည္း လြန္စြာအံ့ၾသဖြယ္ နိမိတ္ၾကီး (၃၂)ပါးတုိ႔ ေပၚေပါက္လာသည္၊ ထိုအခါမွ သာတာဂိရနတ္မင္း ျမင္ေတြ႕လတ္၍ တရားပြဲသို႔ ေရာက္လာျခင္းျဖစ္ေလသည္။ မိမိသူငယ္ခ်င္းကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနသျဖင့္ တရားထူးမရလုိက္ေပ။ ဤတရားပြဲအေၾကာင္းကို ေဟမ၀တနတ္မင္းအား ေျပာျပရန္ အေျခြအရံမ်ားႏွင့္ ထြက္ခြာလာခဲ့၏။ ေဟမ၀တနတ္မင္းအဖုိ႔မွာလည္း ဤယေန႔သည္ ထူးထူးျခားျခား အံ့ဖြယ္သရဲ ျဖစ္ေပၚေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္၊ ဟိမ၀ႏၱာေတာလံုး ပင္လံုးကြ်တ္ ပြင့္ေသာ ပန္းမ်ိဳးစံုတုိ႔ျဖင့္ လွပေနသည္။ သူငယ္ခ်င္း သာတာဂိရကို ေခၚ၍ ႏွစ္ဦးသား ေပ်ာ္ျမဴးၾကမည္ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင္ ့ထြက္လာခဲ့သည္။ နတ္မင္းၾကီး ႏွစ္ဦးတုိ႔သည္ ရာဇျဂိဳဟ္ျမိဳ႕ ေကာင္းကင္ျပင္၀ယ္ ရင္ဆုိင္ေတြ႕ၾကသည္။ မိမိတုိ႔ ေတြ႕ၾကံဳရေသာ အံ့ၾသဖြယ္ရာမ်ားကို ေျပာၾကားၾကရာ သာတာဂိရနတ္မင္းက ေလာကသံုးပါးတြင္ ျမတ္စြာဘုရား ပြင့္ေတာ္မူလာ၍ ဓမၼစၾကာသုတ္ေတာ္ကို ယေန႔စတင္ ေဟာၾကားေတာ္မူျပီ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေလာကဓာတ္ တစ္ေသာင္းသို႔ “သဗၺညုဘုရားရွင္ျဖစ္ျပီ”ဟု ရဲ၀န္႔စြာ ၀န္ခံေတာ္မူေၾကာင္း ေျပာျပ၏။ ဘုရားဆုိတုိင္း လြယ္လြယ္ႏွင့္ ယံုၾကည္ေလ့မရွိေသာ ေဟမ၀နတ္မင္းႏွင့္ သာတာဂိရနတ္မင္းတုိ႔သည္ ဘုရားစစ္ ဘုရားမွန္ဆုိသည္မွာ မည္သည့္ ဂုဏ္ထူး၀ိေသသ အရည္အခ်င္းမ်ားႏွင့္ ျပည့္စံုသူ ျဖစ္ရမည္နည္းဟူေသာ စကားရပ္ကို အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးၾကကုန္၏။ 
အေဆြေတာ္ ေဟမ၀တ - ယေန႔ကား လျပည့္ဥပုသ္ေန႔တည္း၊ စၾက၀ဠာတစ္ေသာင္းမွ တရားနာလာေရာက္ၾကကုန္ေသာ နတ္ ျဗဟၼာတုိ႔၏ ကိုယ္ေရာင္၊ ၾကယ္ လ နကၡတ္တုိ႔၏အေရာင္၊ ျမတ္စြာဘုရား၏ ေရာင္ျခည္ေတာ္တုိ႔ျဖင့္ ဇမၺဴဒိပ္ကြ်န္းလံုးကို အလွဆံုးတန္ဆာဆင္ထားသည့္ပမာ အလြန္သာယာေသာ ညအခါျဖစ္၏၊ ဘုရားဟုတ္သေလာ၊ မဟုတ္သေလာဟု ေတြးေတာယံုမွား စိတ္မ်ားမေနပါလင့္၊ လာ - သြားၾကပါစို႔၊ ဂုဏ္ေက်းဇူးတုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ ေဂါတမႏြယ္ဖြား ျမတ္စြာဘုရားကို သြားေရာက္ဖူးေျမာ္ၾကပါစို႔။ 

အေဆြေတာ္ သာတာဂိရ - သင္ဖူးေတြ႕ခဲ့ရေသာ ျမတ္စြာဘုရား၏ စိတ္ေတာ္သည္ သတၱ၀ါအားလံုးတုိ႔၌ ခ်စ္ျခင္း၊ မုန္းျခင္း အလွ်င္းမရွိ၊ ပကတိေသာ တာဒိဂုဏ္ႏွင့္ ျပည့္စံုပါ၏ေလာ၊ သင္ ဖူးေတြ႕ခဲ့ရေသာ ဘုရားေဂါတမသည္ ဣ႒ာရုံ အနိ႒ာရုံတုိ႔၌ ခ်စ္ျခင္း၊ မုန္းျခင္းျဖစ္ပါေသးသေလာ၊ ကာမ၀ိတက္ ဗ်ာပါဒ၀ိတက္ ၀ိဟိ ံသာ ၀ိတက္တုိ႔ကို ပယ္ရွားႏုိင္သူ ျဖစ္ပါသေလာ၊ အျခားေသာ မည္သည့္ ဂုဏ္ထူး မ်ားႏွင့္လည္း ျပည့္စံုပါေသးသနည္း။ 

အေဆြေတာ္ ေဟမ၀တ - ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားသည္ တာဒိဂုဏ္ႏွင့္ ျပည့္စံုသူျဖစ္ပါ၏၊ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဣ႒ာရုံ၊ အနိ႒ာရုံတုိ႔၌ ခ်စ္ျခင္း၊ မုန္းျခင္း ကင္းေတာ္မူပါ၏၊ ၀ိတက္တရားတုိ႔ကို ပယ္ရွားကင္းရွင္း ႏုိင္နင္းေအာင္ ျပဳအပ္ျပီးသူ ျဖစ္ပါ၏၊ အျခားသူတုိ႔ ကိုယ္ႏူတ္ျဖင့္မေပးေသာ ပစၥည္းဥစၥာကိုလည္း ယူေတာ္မမူ၊ သတၱ၀ါတုိ႔၌ သတ္ျဖတ္ညွဥ္းဆဲျခင္း ဒုစရုိက္မူမွ ကင္းေ၀းေတာ္မူ၏၊ ငါးျဖာေသာအာရုံ ကာမဂုဏ္တုိ႔၌ ခံုမင္ျငိကပ္တြယ္တာတတ္ေသာ စိတ္လည္း မရွိ၊ နီ၀ရဏငါးပါး စြန္႔ပယ္ရွားလ်က္ စ်ာန္ သမာပတ္ကို အျမဲ၀င္စားေတာ္မူ၏၊ မဟုတ္မမွန္ေသာစကား၊ ၾကမ္းတမ္း ယုတ္မာေသာစကား၊ ကုန္းတုိက္စကားမ်ားကိုလည္း မေျပာၾကားေပ၊ အက်ိဳးရွိ မွန္ကန္ေသာ စကားကိုသာ ေျပာၾကားေတာ္မူေလ့ရွိ၏၊ ၀တၳဳအာရုံ ကာမဂုဏ္တုိ႔၌ ခံုမင္ တပ္မက္ျခင္းတည္းဟူေသာ အဘိဇၥ်ာတရားမ်ားမွလည္း လြန္ေျမာက္ျပီးသူျဖစ္၏၊ ခပ္သိမ္းေသာ တရားတို႔ကို ကိုယ္တုိင္ထုိးထြင္း သိျမင္ေတာ္မူေသာေၾကာင့္ စကၡဳငါးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူ၏၊ ေရွးေရွးက ပြင့္ေတာ္မူျပီးေသာ ဘုရားတကာ ျပည့္စံုရာေသာ ၀ိဇၨာမ်က္စိႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေတာ္မူ၏၊ နိဗၺာန္သြားေၾကာင္း ေျခေကာင္းသဖြယ္ စင္ၾကယ္ေသာ စရဏတရား တဆယ့္ငါးပါးႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေတာ္မူပါ၏၊ ျမတ္စြာဘုရား၏ သႏၱာန္ေတာ္၀ယ္ ကိေလသာ အာသေ၀ါတရား အလံုးစံု ကုန္ခန္းျပီး ျဖစ္ေတာ္မူပါ၏၊ သံသရာ၀ယ္ ေနာက္ထပ္ တဖန္ ပဋိသေႏၶေနရျခင္း ဘ၀သစ္၌ ျဖစ္ရျခင္း မရွိေတာ့ပါ။ 

အေဆြေတာ္ သာတာဂိရနတ္မင္း - သင္ ယေန႔ည ဖူးေတြ႕ရေသာ ေဂါတမႏြယ္ဖြား ျမတ္စြာဘုရားသည္ကား သင္ေျပာခဲ့ေသာ ဂုဏ္တုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စံုပါမူ ဘုရားစင္စစ္ ဧကန္ျဖစ္ေပျပီ၊ ဘုရားစစ္ ဘုရားမွန္ဟူသည္ တာဒိဂုဏ္ႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူျမဲျဖစ္၏၊ ကာယကံ၊ ၀စီကံ၊ မေနာကံ ကံသံုးပါးလံုး သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေတာ္မူျမဲ ျဖစ္၏၊ ၀ိဇၨာသံုးပါး ၀ိဇၨာရွစ္ပါး စရဏတဆယ့္ငါးပါးတုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူျမဲ ျဖစ္၏။ 

အေဆြေတာ္ သာတာဂိရနတ္မင္း - လာ သြားၾကစို႔၊ ျမတ္စြာဘုရားသည္ လကၡဏာေတာ္ၾကီးငယ္တုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူျပီး ကိုယ္တြင္းကိုယ္ပ ရန္ဟူသမွ် တုိက္ဖ်က္ျခင္းငွါ စြမ္းႏုိင္ေသာ လံု႔လ ၀ီရိယ ရွိေတာ္မူ၏၊ ခႏၶာကိုယ္ မွ်တရုံအတြက္ ဆြမ္းတထပ္တည္းကိုသာ ဘုဥ္းေပးေတာ္မူ၏၊ အစာအာဟာရ၌ ေလာလုပၸတဏွာကို ပယ္သတ္ျပီးျဖစ္၏၊ မဂ္ဉာဏ္ေလးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူကာ ဆိတ္ျငိမ္ရာေတာအရပ္၌ စ်ာန္၀င္စား၍ ေနေလ့ရွိေတာ္မူ၏၊ ေလာကဓံတရားတုိ႔ကိုလည္း ခံႏုိင္ေတာ္မူျပီး တစ္ေသာင္းေသာ ေလာကဓာတ္၌ တစ္ဆူတည္းသာ ပြင့္ေပၚေတာ္မူလာေသာ ေဂါတမႏြယ္ဖြား ျမတ္စြာဘုရားထံေမွာက္သို႔ သြားေရာက္ခ်ဥ္းကပ္ခါ ေသမင္း၏ေက်ာ့ကြင္းႏွင့္တူေသာ ေတဘူမက ၀ဋ္ဒုကၡမွ လြတ္ေျမာက္ရာအမွန္ နိဗၺာန္တရားေတာ္ျမတ္ကုိ ေလွ်ာက္ထားေမးျမန္းၾကပါကုန္စုိ႔။ 

အထက္ပါအတုိင္း နတ္မင္းၾကီးႏွစ္ဦးတုိ႔သည္ ဘုရားစစ္ဘုရားမွန္တုိ႔၏ ဂုဏ္ အဂၤါ လကၡဏာတုိ႔ကို ေဖာ္ျပဆန္းစစ္ကာ ေက်နပ္အားရလွသျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရွိရာ ဣသိပတန မိဂဒါ၀ုန္ေတာသို႔ နတ္ဘီလူးတစ္ေထာင္ ျခံရံလ်က္ ဘုရားဖူး တရားနာရန္ သန္းေခါင္ယံအခ်ိန္တြင္ ေရာက္ရွိလာၾက ေလသည္။ ထုိနတ္ဘီလူးတုိ႔ ေရာက္ရွိလာခ်ိန္တြင္ ဘုရားရွင္မွာ ဓမၼစၾကာတရား ေဟာၾကားေတာ္မူစဥ္က သီတင္းသံုးေတာ္မူသည့္ တင္ပလႅင္ကိုပင္ မဖ်က္ရေသးေခ်၊ နတ္မင္းႏွစ္ဦး တုိ႔သည္ ဘုရားရွင္အား ရွိခိုးခြင့္ပန္၍ ေဟမ၀တနတ္မင္းက အေမးပုစၦာျပႆနာရပ္မ်ားကို ေလွ်ာက္ထားသျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရားက ေဟမ၀တသုတၱန္ကို ေဟာၾကားေတာ္မူရာ အေျခြအရံနတ္သား တစ္ေထာင္ႏွင့္တကြ နတ္ဘီလူးႏွစ္ဦးလံုး ေသာတာပန္ တည္သြားၾကေလသည္။ 

(ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ (အဆင့္ျမင့္) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပသည္။)

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

ဗုဒၶဘာသာအလံေတာ္အေၾကာင္း

အျပာသဒၶါ၊ အ၀ါျမင့္ျမတ္ နီမွာပညာ၊ ျဖဴေရာင္၀င္း၀င္း စင္ၾကယ္ျခင္းတည္း တဏွာကင္းေျပာင္း လိေမၼာ္ေရာင္ႏွင့္ ေရာင္စဥ္ျဖာျဖာ သေကၤတာမွာ အရိယာ၏ ေဖာ္ညႊန္းဂုဏ္ရည္ စာသြန္းစီသည္ လ၀န္းေရာင္ျခည္ ဓမၼေစတီ။ဓမၼေစတီဆရာေတာ္ႀကီး ေဟာၾကားတဲ့တရားေတာ္ထဲက ဗုဒၶဘာသာအလံေတာ္အေၾကာင္း ဖြဲ႔ဆိုခ်က္ပါ။  
သမိုင္း အလံေတာ္ကို ၁၈၈၅ ခုႏွစ္မွာ သီရိလကၤာႏိုင္ငံ ကိုလံဘိုျမိဳ႕မွာ ကိုလံဘုိေကာ္မတီက ဒီဇိုင္းေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။ ေကာ္မတီမွာ Ven. Hikkaduwe Sri Sumangala Thera (ဥကၠဌ), Ven. Migettuwatte Gunananda Thera, Don Carolis Hewavitharana (အနာဂါရိက ဓမၼပါလအရွင္ ရဲ႕ဖခင္), Andiris Perera Dharmagunawardhana (အရွင္အနာဂါရိက ဓမၼပါလအရွင္ ရဲ႕ မိခင္ဘက္က အဖိုး), William de Abrew, Charles A. de Silva, Peter de Abrew, H. William Fernando, N. S. Fernando and Carolis Pujitha Gunawardena (အတြင္းေရးမႈး) တို႔ ပါဝင္ပါတယ္။ အလံေတာ္ကို ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၇ ရက္ေန႔ထုတ္ Sarasavi Sandaresa သတင္းစာမွာ စတင္ပံုႏွိပ္ျဖန္႔ခ်ိခဲ့ၿပီး Vesak Day (ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ ကဆုန္လျပည့္ေန႔) ျဖစ္တဲ့ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ Kotahena အရပ္မွာရွိတဲ့ Dipaduttamarama မွာ Ven. Migettuwatte Gunananda Thera က လူထုျမင္ကြင္းမွာ ပထမဆံုးလႊင့္တင္ခဲ့ပါတယ္။ 

အဲဒီေန႔ဟာ ျဗိတိသွ်တို႔အုပ္စိုးတဲ့ကာလမွာ ပထမဆံုး Vesak ျပည္သူ႔ရံုးပိတ္ရက္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ Theosophical အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ဥကၠဌျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ ဂ်ာနယ္လစ္ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဟန္နရီစတီးလ္အိုလ္ေကာ့တ္က အလံေတာ္ရဲ႕ ရွည္လ်ားတဲ့ အတန္းလိုက္ပံုသ႑ာန္ဟာ ေနရာတိုင္းမွာ အသံုးျပဳလို႔ အဆင္မေျပႏိုင္ဘူးလို႔ ထင္ျမင္တာေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္ဖို႔ အၾကံေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလံေတာ္ရဲ႕ အရြယ္အစားနဲ႔ ပံုသ႑ာန္ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အလံေတြအတိုင္း ျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ျပဳျပင္မႈေတြကို သင့္ေတာ္သလိုျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အသစ္ျပင္ဆင္ထားတဲ့ အလံေတာ္ကို ၁၈၈၆ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၈ရက္ေန႔မွာ Sarasavi Sandaresa သတင္းစာမွာပဲ ပံုႏွိပ္ျဖန္႔ေဝခဲ့ၿပီး ၁၈၈၆ ခုႏွစ္ Vesak Day (ကဆုန္လျပည့္ေန႔) မွာ လူထုျမင္ကြင္းမွာ လႊင့္တင္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ၁၈၈၉ ခုႏွစ္မွာ အနာဂါရိက ဓမၼပါလအရွင္နဲ႔ အိုလ္ေကာ့တ္တို႔က ဂ်ပန္ဘုရင္ကို အလံေတာ္ျပသၿပီး ဂ်ပန္ႏိုင္ငံနဲ႔ စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ၿပီး ေနာက္တဆက္ထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုလည္း ဆက္လက္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၅ ရက္ေန႔မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ကမာၻ႔ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား ညီလာခံ (Conference of the World Fellowship of Buddhists) ဖြင့္ပြဲမွာ တည္ေထာင္သူ ဥကၠဌ ပါေမာကၡႀကီး G P Malasekera က အလံေတာ္ကို ကမာၻတဝွမ္းမွာရွိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ အလံေတာ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္ဖို႔ အဆိုျပဳပါတယ္။ ဒီအဆိုျပဳခ်က္ကို တညီတညႊတ္ထဲ အဆင့္ဆင့္ျဖန္႔ေဝၾကၿပီး ပ်ံ႔ႏွံ႔သြားပါတယ္။ အေရာင္မ်ား အလံေတာ္မွာပါဝင္တဲ့ အေရာင္ငါးမ်ိဳးဟာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ သဗၺညဳတဥာဏ္ေတာ္ကို ရရွိခ်ိန္ ကိုယ္ေတာ္ကေန ကြန္႔ျမဴးထြက္ေပၚတဲ့ ေရာင္ျခည္ေတာ္ ေျခာက္သြယ္ကို ကိုယ္စားျပဳပါတယ္။ ျပာေသာေရာင္ျခည္ (နီလ) = ကရုဏာ၊ ျငိမ္းခ်မ္းမႈ ႏွင့္ စၾကာ၀ဠာသို႔ ျဖန္႔က်က္ေသာ ေမတၱာေတာ္။ ဝါေသာေရာင္ျခည္ (ပီတ)= အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ ~ အစြန္းေရာက္ျခင္း၊ သတိလက္လြတ္ေနျခင္းမ်ားကို ေရွာင္က်ဥ္ျခင္း။ နီေမာင္းေသာေရာင္ျခည္(ေလာဟိတ)= လက္ေတြ႕က်င့္ၾကံျခင္း၏ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား ~ ေအာင္ျမင္ျခင္း၊ အသိဥာဏ္၊ သီလ၊ ကံႏွင့္ ေစာင့္စည္းမႈ။ ျဖဴေသာေရာင္ျခည္ (ၾသဒါတ)= တရားဓမၼ၏ စင္ၾကယ္ျခင္း ~ အခ်ိန္၊ ေနရာ အကန္႔အသတ္တို႔ကို လြန္ေျမာက္၍ သံသရာဝဋ္ဆင္းရဲမွာ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ လမ္းျပျခင္း၊ လိေမၼာ္ေရာင္ျခည္ (မဥၹိ႒)= ဗုဒၶ၏ေဟာၾကားဆံုးမမႈမ်ား ~ အသိဥာဏ္ပညာ။ အလံေတာ္ေပၚက ေျခာက္ခုေျမာက္ ေဒါင္လိုက္လိုင္းကို က်န္တဲ့အေရာင္ငါးမ်ိဳးရဲ႕ ေလးေထာင့္လိုင္းေလးေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္ျပဳလုပ္ထားၿပီး အဲဒီလိုင္းဟာ ေရာင္ျခည္ေတာ္ထဲက အေရာင္ငါးမ်ိဳးေပါင္းစံုမႈကို ကိုယ္စားျပဳပါတယ္။ အဲဒီ ေပါင္းစပ္မႈအေရာင္ဟာ “ပဘႆရ” (အလင္းရဲ႕အဓိက အႏွစ္ခ်ဳပ္) ကို ရည္ညႊန္းပါတယ္။ တိဗက္မွာေတာ့ အလံေတာ္ထဲက လိုင္းေတြဟာ (ကမာၻတလႊားက) ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားရဲ႕ သကၠန္းအေရာင္မ်ိဳးစံုကို ေအာင္လံတံခြန္တစ္ခုထဲမွာ တစုတစည္းထဲ ေဖာ္ညႊန္းပါတယ္။ တိဗက္ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားရဲ႕ သကၠန္းဟာ ၾကက္ေသြးေရာင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလံေတာ္မူရင္းပံုစံထဲက လိေမၼာ္ေရာင္ကို တခါတရံ ၾကက္ေသြးေရာင္နဲ႔ အစားထိုးတတ္ၾကပါတယ္။ ဂိုဏ္းဂဏဆိုင္ရာ မူကြဲမ်ား ဂိုဏ္းဂဏခြဲျခားမႈ မရွိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာအလံေတာ္ကေတာ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ အထက္မွာ တလူလူ လြင့္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ ေဟာၾကားသင္ျပတဲ့ ပံုစံကို အသားေပး အေလးထားတဲ့အေနနဲ႔ အလံေတာ္ရဲ႕အေရာင္ေတြကို ေျပာင္းလဲထားတာေတြ ရွိပါတယ္။ ~ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ရွင္းဗုဒၶဘာသာေက်ာင္းရဲ႕ အလံေတာ္ေပၚက လိေမၼာ္ေရာင္လိုင္းကို ပန္းေရာင္လိုင္းနဲ႔ အစားထုိးပါတယ္။ ~ နိေပါႏိုင္ငံက တိဗက္ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြကေတာ့ လိေမၼာ္ေရာင္လုိင္းကို သေျပမွည့္ေရာင္နဲ႔ အစားထိုးပါတယ္။ ~ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြကေတာ့ လိေမၼာေရာင္လိုင္းကို အစိမ္းပုတ္ေရာင္နဲ႔ အစားထိုးပါတယ္။ ~ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက Soka Gakkai ကေတာ့ အျပာ၊ အဝါနဲ႔ အနီေရာင္သံုးမ်ိဳးစပ္ကို အသံုးျပဳပါတယ္။

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

“ပုညကိရိယာဝတၳဳ (၁၀)ပါး”

မေမ့မေလ်ာ့ရိွျပီး ပြားမ်ားရမည့္ ကုသိုလ္တရား (၁၀)ပါး ရိွေလ၏။
ထုိကုသိုလ္တရား (၁၀)ပါးကို စာရိတၱအက်င့္တရား-ဟုလည္း ေခၚေလသည္။
ပုညကိရိယာဝတၳဳ-ဟုလည္း ေခၚ၏။
ထုိ(၁၀)ပါးကား -  
(၁) ဒါန - စြန္႔ၾကဲေပးကမ္း လွဴဒါန္းျခင္း၊ 
(၂) သီလ - (၅)ပါး၊ (၈)ပါး အစရိွသည့္ ေရွာင္ၾကဥ္မႈမ်ားကို ေစာင့္ထိန္းျခင္း၊ 
(၃) ဘာဝနာ - သမထ၊ ဝိပႆနာ ကမၼ႒ာန္းမ်ား အားထုတ္ျခင္း၊ 
(၄) အပစာယန - ႐ိုေသ ေလးစားထုိက္သူမ်ားအား ႐ိုေသ ေလးစားျခင္း၊ 
(၅) ေဝယ်ာဝစၥ - သူတစ္ပါးတုိ႔၏ ကုသိုလ္ကိစၥမ်ား၌ ဝိုင္းဝန္းကူညီျခင္း၊ 
(၆) ပတၳိဒါန - မိမိ ကုသိုလ္ ေကာင္းမႈအဖုိ႔ကို အမွ်ေပးေဝျခင္း၊ 
(၇) ပတၱာႏုေမာဒနာ - သူတစ္ပါး ျပဳေသာ ေကာင္းမႈ ကုသုိလ္အဖို႔ကို ဝမ္းေျမာက္သာဓုေခၚျခင္း၊ 
(၈) ဓမၼသဝန - တရားနာျခင္း၊ တရားစာေပဖတ္ျခင္း၊ တရားစာေပ ေလ့လာသင္ယူျခင္း၊ 
(၉) ဓမၼေဒသနာ - တရားေဟာျခင္း၊ တရားစာေပပို႔ခ်ျခင္း၊ တရားစာေပ က်မ္းဂန္မ်ား ေရးသားျခင္း၊ 
(၁၀) ဒိ႒ိစုကမၼ - ကံ၊ ကံ၏ အက်ဳိးမွစ၍ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္တိုင္ေအာင္ ယံုၾကည္ခ်က္ ရိွစြာျဖင့္ ေကာင္းေသာ အယူကို ျဖဴစင္ ေျဖာင့္မွန္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း။

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

တရားကို ေတးလိုဆို

အဖကို သားကဆဲ၊

ေဆြမ်ိဳးထဲက ဓားျပတိုက္၊

မိုက္ရဲလွ်င္ ေသာတပန္၊

မေကာင္းၾကံက သမာဓိ၊

ေရႊရွိမွ လူလိမၼာ၊

လိမ္ႏိုင္မွ သစၥာရွင္၊

ရုိးသားသူကို အရူးလို႔ထင္၊

အက်ၤ ီပါးႏွင့္ ဥပုသ္သည္၊

ဇရပ္အလည္ ကို႔ယိုးကားယား၊

လူဆင္းရဲက သူေဌးေယာင္ေဆာင္၊

အ၀တ္ေျပာင္မွ လူရုိေသ၊


ေရႊရွိဘုရားမွ ရွိခိုးခ်င္၊

ဇာတ္သမားမွ လူေခၚခ်င္၊

အပ်ိဳငယ္က၊ လင္ေနေစာ၊

အမ်ိဳးေကာင္းသမီးက ပိုက္ဆံရွာ၊

လင္ရွိမယားက အပိ်ဳလုပ္၊

ဆယ္ႏွစ္သမီးက အိမ္ေထာင္ခ်င္၊

ဖိုးသူေတာ္က ဘိုစေတာက္ခ်၊

အပ်ိဳေပါက္စ ႏွစ္လင္ယူ၊

လူရင္းႏွီးေတာ့ အတိုးခ်၊

ခိုးဓားျပက လူလို႔ေအာ္၊

ဆယ္အိမ္ေခါင္းက စိတ္ၾကီး၀င္၊

မယ္သီလက အႏုေဆးေဖၚ၊

မေရွာင္တမ္းတိုးတာ တစ္ခုလပ္၊

အမွန္ေျပာေတာ့ အမုန္းပြား၊

ဥပုသ္ေစာင့္ရင္း အတင္းေျပာ၊

ေခတ္ၾကီးကိုေတာ့ အျပစ္ဆို၊

ကိုယ့္ကိုယ္ကိုေတာ့ျဖင့္ အေကာင္းထင္၊

အလွဴေပးရင္း ထမင္းေရာင္း၊

မသာပို႔ရင္း အပ်ိဳလွည့္၊

သူေတာ္ေကာင္းတို႔ တရားပ်က္ၾကျပီ။


(ဗန္းေမာ္ဆရာေတာ္)

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

လူခ်င္းတူပါလွ်က္ ဘာ့ေၾကာင့္ ကြဲျပားရသနည္း

လူခ်င္းတူပါလ်က္ အသက္ရွည္ျခင္း မရွည္ျခင္း၊ အနာေရာဂါ မ်ားျခင္း နည္းျခင္း၊ ရုပ္အဆင္းလွပျခင္း မလွျခင္း၊ မိတ္ေဆြ အၿခံအရံ အရွိန္အ၀ါ ရွိျခင္း မရွိျခင္း၊ ခ်မ္းသာျခင္း ဆင္းရဲျခင္း၊ အမ်ိဳးေကာင္း၌ ျဖစ္ျခင္း မျဖစ္ျခင္း၊ ပညာဉာဏ္ ေကာင္းျခင္း မေကာင္းျခင္း ဟူေသာ အခ်က္(၁၄) ခ်က္သည္ မတူညီၾကေပ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ထုိကဲ့သုိ႔ လူသားခ်င္း တူၿပီး ကြဲျပားေနၾကပါ သနည္း။(၁) သူတစ္ပါးအသတ္ကုိ မသတ္ဘဲ ေရွာင္ၾကဥ္ေသာသူသည္ ျဖစ္ေလရာဘ၀၌ အသက္ရွည္ၿပီး သူမ်ားအသတ္ကုိ သတ္ေလ့ ရွိသူသည္ အသက္တုိၾကေပသည္။

(၂) သူတစ္ပါးအား တုတ္ဓါး လက္နက္ျဖင့္ နာက်င္ေအာင္ ဒဏ္ရာရေအာင္ စိတ္ထိခုိက္ခံစားရေအာင္ ျပဳလုပ္ေသာ သူသည္ ျဖစ္ေလရာဘ၀၌ အနာေရာဂါမ်ား၍ ထုိအရာမ်ားကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ေသာသူသည္ ျဖစ္ေလရာဘ၀၌ အနာေရာဂါ နည္း ေပသည္။

(၃) ေဒါသႀကီးျခင္း၊ စိတ္ဆုိးလြယ္ျခင္းတုိ႔သည္ ျဖစ္ေလဘ၀၌ ရုပ္ေရအဆင္း မလွျခင္းတုိ႔ကုိ ျဖစ္ေစ၍ သူတစ္ပါးတုိ႔က စိတ္ ဆုိးစရာ အမ်က္ေဒါသ ျဖစ္စရာမ်ားနဲ႔ ေျပာဆုိေစကာမႈ စိတ္မဆုိး ေဒါသ မထြက္ေအာင္ ထိန္းႏုိင္ၿပီး သည္းခံေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔သည္ ျဖစ္ေလရာ ဘ၀၌ ရုပ္ရည္အဆင္း လွပ ၾက ေပသည္။

(၄) သူတစ္ပါး ခ်မ္းသာျခင္း၊ ရုပ္ေရလွပျခင္း၊ ေက်ာ္ေစာျခင္း တုိ႔ကုိ မနာလုိျဖစ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔သည္ ျဖစ္ေလရာဘ၀၌ မိတ္ေဆြ အၿခံအရံ အရွိန္အ၀ါ နည္းပါး၍ ထုိေဖာ္ျပပါ အခ်က္ မ်ားကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ ျဖစ္ေလရာ ဘ၀၌ မိတ္ေဆြ အၿခံအရံ မ်ားၿပီး အရွိန္ၾသဇာ ႀကီးမားေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မိမိ၏ စကားကုိ သားသမီ ညီအကုိ ေမာင္ႏွမ သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြ၊ တပည့္မ်ားက နားမေထာင္လွ်င္ ဤအခ်က္ကုိ လုိက္နာ က်င့္ေဆာင္ပါေလ။

(၅) သူတစ္ပါးတုိ႔အား အထူးသျဖင့္ သီလ သမာဓိ ပညာ သံုးပါးျဖင့္ ျပည့္စံုေသာ အလွဴခံ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔အား တစ္စံုတစ္ခု ေသာ ပစၥည္းကုိမွ် မေပးလွဴေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ ျဖစ္ေလရာ ဘ၀၌ ဆင္းရဲ၍ ေပးလွဴစြန္႔ႀကဲ ေပးကမ္းေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား သည္ ျဖစ္ေလရာ ဘ၀၌ ခ်မ္းသာစြာ ေနရေပသည္။

(၆) မိမိထက္ အသက္ႀကီးသူကုိ လည္းေကာင္း၊ ပညာဥာဏ္ ႀကီးမားေသာ သူကုိလည္းေကာင္း၊ သီလရွိေသာ သူကုိ လည္းေကာင္း ရုိေသ ေလးစားျခင္း၊ ဆည္းကပ္ျခင္း မရွိဘဲ မာန္မာန ေထာင္လႊားေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား သည္ ျဖစ္ေလရာ ဘ၀၌ အမ်ိဳးယုတ္၍ မိမိထက္ အသက္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ပညာေသာ္ လည္းေကာင္း၊ သီလေသာ္ လည္းေကာင္း ႀကီးမားေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔ကုိ မာန္မာန မေထာင္လႊားဘဲ မာန္ မာန ခ်၍ ရုိေသ ေလးစားေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ ျဖစ္ေလရာ ဘ၀၌ အမ်ိဳးျမတ္ေသာ ဘ၀၌ ျဖစ္ရေပသည္။

(၇) ပညာရွိ သူေတာ္ေကာင္း တုိ႔ထံ၌ ဘယ္အရာသည္ ေကာင္းေသာ ကုသုိလ္တရား ဘယ္တရားသည္ မေကာင္း ေသာ အကုသုိလ္တရား၊ ဘယ္အရာသည္ က်င့္သံုးရမည့္ အရာ၊ ဘယ္အရာသည္ မက်င့္သံုး သင့္ေသာတရား၊ မည္သုိ႔ေသာ အရာသည္ အျပစ္ရွိ၍ မည္သုိ႔ေသာ အရာသည္ အျပစ္မရွိ ပါသနည္း စသည္ျဖင့္ မိမိသိသင့္ သိထုိက္သည့္ တရားမ်ားကုိ မစူးစမ္း မေလ့လာ မေမးျမန္း မေဆြးေႏြး မက်င့္သံုးေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ ျဖစ္ေလရာ ဘ၀၌ ဉာဏ္ပညာ နည္းပါး၍ ထုိအရာမ်ားကုိ ပညာရွိ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔ထံ ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး စူးစမ္းေလ့လာ ေဆြးေႏြး ေမးျမန္းျခင္း တုိ႔ကုိ ျပဳလုပ္ေသာ သူသည္ ျဖစ္ေလရာ ဘ၀၌ ဉာဏ္ပညာ ႀကီးမား ေပသည္။

အထက္ပါ အခ်က္အလက္ မ်ားကုိ သိရွိၿပီးၿပီ ဆုိလွ်င္ မိမိ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း တစ္ပါးေသာ သူ၌ လည္းေကာင္း ထုိ အခ်က္မ်ားထဲက တစ္ခုခု ခ်ိဳ႕ယြင္းလွ်င္ လည္းေကာင္း ျပည့္စံုလွ်င္ လည္းေကာင္း တုိက္ဆုိင္ ၾကည့္ပါက မည္သည့္ အခ်က္ေၾကာင့္ မည္ကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆန္္းစစ္ ၾကည့္လိမ့္ မည္ ထင္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ လူသားမ်ားသည္ ယခု ဘ၀၌ အထက္ပါ အခ်က္မ်ားထဲမွ မေကာင္းေသာ အခ်က္မ်ား ျဖစ္ေနလွ်င္ ေနာက္ေနာင္ ဘ၀မ်ား၌ မျဖစ္ရေလ ေအာင္ ယခုကတည္းက ေရွာင္ၾကဥ္သင့္တာ ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး လုိက္နာ က်င့္သံုး သင့္တာ လုိက္နာ က်င့္သံုးရန္ လုိအပ္လွ ေပသည္။

သတၱ၀ါတုိ႔သည္ ကံသာလွ်င္ မိမိဥစၥာ ရွိကုန္သည္။ ကံ၏ အေမြခံ တုိ႔ ျဖစ္ကုန္သည္။ ကံသာလွ်င္ အေၾကာင္း ရွိကုန္ သည္။ ကံသာလွ်င္ ေဆြမ်ိဳး ရွိကုန္သည္။ ကံသာလွ်င္ မွီခုိရာ ရွိကုန္သည္။ ကံသာလွ်င္ သတၱ၀ါတုိ႔ကုိ အယုတ္အျမတ္ စသည္တုိ႔ ခဲြျခား၍ ဖန္တီး ေပးပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ကၽြႏု္ပ္ တို႕ လူသားမ်ားသည္ မိမိတုိ႔၏ အႀကံအစည္ အေျပာအဆုိ အလုပ္အကုိင္ တုိ႔ကုိ ေကာင္းေသာ အရာမ်ား ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရန္ အထူး လုိအပ္ပါေပသည္။ ထုိ မိမိ ႀကံစည္မႈ ေျပာဆုိမႈ လုပ္ကုိင္မႈတုိ႔သည္ ေကာင္းလွ်င္ ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္၍ ေကာင္းက်ိဳး ခံစားရေပမည္။ မေကာင္းလွ်င္ မေကာင္းက်ိဳး ျဖစ္၍ မေကာင္းက်ိဳးကုိ ခံစားၾကရေပမည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ မိမိသည္ မိမိကုိယ္ကုိ ခ်စ္တယ္ ႏွစ္သက္တယ္ ဆုိလွ်င္ အႀကံအစည္ (မေနာကံ) အေျပာအဆုိ (၀စီကံ) အလုပ္အကုိင္ (ကာယကံ)တုိ႔ကုိ ေကာင္ေသာ အရာမ်ား ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးဖုိ႔ရန္ လုိအပ္လွေပသည္။ သုိ႔မွသာလွ်င္ မိမိကုိယ္ကုိ ခ်စ္ရာ ေရာက္ေပမည္။ လူသားအားလံုး မိမိကုိယ္ကုိ ခ်စ္ႏုိင္ၾကပါေစလုိ႔ ဆႏၵျပဳလွ်က္............။

(မဇၥ်ိမနိကယ္၊ ဥပရိပဏၰာသပါဠိေတာ္၊ ၀ိဘဂၤ၀ဂ္၊ စူဠကမၼ၀ိဘဂၤသုတ္)
ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားဆိုင္ရာ ဗုဒြ့ဘာသာအဖြဲ႕(ဆြီဒင္ႏိုင္ငံ)(bbfse.org)

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

ဘုရားအၾကိဳက္ဆုံးပူေဇာ္နည္း

ျမတ္စြာဘုရားကို အျခားလွဴဖြယ္ပစၥည္းေတြနွင့္ ပူေဇာ္တာထက္ အခုလို ေယာဂီတို႔ တစ္ရွဴ တစ္ရိႈက္ တရားနွင့္ ပူေဇာ္တာက ပိုမြန္ျမတ္တယ္။
ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ - ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံခါနီး လူေတြ၊ နတ္ေတြ၊ ျဗဟၼာေတြက အတီးအမႈတ္ ေတြနဲ႔သီဆိုျပီး ပန္းနံ႔သာအေမႊးအၾကိဳင္ေတြနွင့္ လိုေလေသးမရိွ အခါမဲ့ပန္းေတြလဲ ပြင့္လို႔ ၊ သက္ရိွသက္မဲ့ ေတြကေတာင္ ပူေဇာ္ၾကတာ။ ဒီလိုပူေဇာ္တာေတြၾကည့္ျပီး ျမတ္စြာဘုရားက အရွင္အာနႏၵာကို ေနာက္ဆုံးမွာသြားတာက ခ်စ္သား အာနႏၵာ…… ‘ ဒီလိုပစၥည္း၀တၳဳေတြနဲ႔ ပူေဇာ္တာ ငါဘုရားကို ရိုေသေလးစားရာမေရာက္ဘူး ၊ ျမတ္နိုးေကာ္ေရာ္ ရာလဲ မေရာက္ဘူး၊ ရဟန္းျဖစ္ေစ၊ လူျဖစ္ေစ တရားနွလုံးသြင္း ရႈမွတ္ျပီး ပူေဇာ္တာကမွ အေကာင္းဆုံး ပူေဇာ္ ရာေရာက္တယ္ ’ လို႔ ေဟာထားခဲ့တာ။
ယခု ေယာဂီတို႔ ဘုရားၾကိဳက္တဲ့ ပူေဇာ္နည္းနွင့္ ပူေဇာ္ေနၾကျပီ။

ေမာင္းေထာင္ေျမဇင္းဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

ဓမၼဒါနအက်ဳိး

(သဗၺဒါနံ ဓမၼဒါနံ ဇိနာတိ)
အလွဴမွန္သမွ်တြင္ တရားအလွဴသည္ အျမတ္ဆုံးျဖစ္၏ (မဟာသုတကာရီ မဃေဒ၀ လကၤာသစ္ ဆဌမပိုင္း၂၊ နိမိရာစစရိယခန္းအပိုဒ္ ၅၀၇၊ စာမ်က္ႏွာ ၄၀၆ႏွင့္ ဓမၼပဒတြင္ပါရိွသည့္ သဗၺဒါနံ ဓမၼဒါနံ ဇိနာတိ အလံုးစံုေသာဒါနတို႔တြင္ ဓမၼဒါနသာလွ်င္ အျမတ္ဆံုးဆိုသည့္အတိုင္း)
စၾကာ၀ဠာ တစ္တိုက္လံုး ျဗဟၼာျပည္အထိ အျပည့္အက်ပ္ရိွေနသည့္ ဘုရားပေစၥက ဗုဒၶါ ရဟႏၱာအရွင္ျမတ္တို႔ကို တစ္ပါးလွ်င္ သကၤန္းတစ္စံုက်စီ လွဴဒါန္းျခင္းသည္ ေလးပါဒရိွေသာ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူသည့္ ဂါထာတစ္ပုဒ္ကို သင္ၾကားျပသ ျဖန္႔ျဖဴးရသည့္ ဓမၼဒါနကုသိုလ္၏ ၂၅၆ စိတ္ စိတ္လွ်င္ တစ္စိတ္ကိုမွ် မမွီႏိုင္ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ ဓမၼဒါနျပဳသူမ်ားသည္ အျမတ္ဆံုး ဒါနရွင္ႀကီးမ်ားျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ တရားအလွဴသည္ အလွဴအားလံုးကို ေအာင္ႏုိင္၏၊ တရားအရသာသည္ အရသာအားလံုးကို ေအာင္ႏိုင္၏၊ တရား၌ ေမြ႔ေလ်ာ္ျခင္းသည္ ေမြ႔ေလ်ာ္ျခင္းအားလံုးကို ေအာင္ႏုိင္၏၊ တဏွာကုန္ရာ အရဟတၱဖိုလ္သည္ အလံုးစံုေသာဆင္းရဲကို ေအာင္ႏုိင္၏။ 

ဓမၼမိတ္ေဆြမည္သူမဆို ကုသုိလ္ေကာင္းမႈအလို႔ငွာ ကူးယူျဖန္႔ေ၀ႏိုင္ပါသည္..။

အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ေန႔စဥ္ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူေသာပုဗၺကိစၥ ( ၅ ) မ်ဳိး

“ဗုေဒၶါ ေလာေက သမုပၸေႏၷာ၊ ဟိတာယ သဗၺပါဏိနံ။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ သတၱ၀ါအားလံုး အက်ိဳးစီးပြားမ်ားေစရန္ ပြင့္ထြန္း ေပၚေပါက္ေတာ္မူလာရသည္”

မိမိတစ္ဦးတည္းအက်ိဳးအတြက္ ဆုိရပါမူ ဘုရားရွင္သည္ ဖလသမာပတ္၀င္စား၍ ခ်မ္းသာစြာ ေနေတာ္မူႏုိင္ေသာ္လည္း ေနေတာ္မမူအား သတၱ၀ါမ်ားအတြက္ မေနမနား ၾကိဳးစားေတာ္မူသည္။ ဘုရားရွင္၏ ေန႕စဥ္ ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူျမဲျဖစ္ေသာ လုပ္ငန္းစဥ္ (ဗုဒၶကိစၥငါးပါး)ကို ေလ့လာၾကည့္လွ်င္ပင္ သတၱ၀ါမ်ားအေပၚ ထားေတာ္မူေသာ မဟာကရုဏာေတာ္ကို အလြယ္တကူပင္ ေတြ႕ျမင္ရမည္ျဖစ္၏။
တစ္ေန႕တာအခ်ိန္ကို ငါးပိုင္းပိုင္း၍ သူ႕အခ်ိန္ႏွင့္သူ မလစ္လပ္ေစရေအာင္ ေန႕စဥ္ႏွင့္အမွ် ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူသည္။ နံနက္ခင္း လုပ္ငန္း၊ ဆြမ္းစားျပီးခ်ိန္ လုပ္ငန္း၊ ညဥ္႕ဦးယံ လုပ္ငန္း၊ သန္ေခါင္ယံ လုပ္ငန္း၊ မုိးေသာက္ယံ လုပ္ငန္းဟူ၍ တစ္ေန႕တာ ေဆာင္ရြက္ဖြယ္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ငါးပိုင္း ပိုင္း၍ ေန႕စဥ္ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူသည္။

(က) ပုေရဘတၱကိစၥ = နံနက္ခင္း လုပ္ငန္းစဥ္
ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ အရုဏ္တက္ခ်ိန္ ေစာေစာ အိပ္ရာမွ ထေတာ္မူ၍ မ်က္ႏွာသစ္ျခင္း၊ ကိုယ္လက္သုတ္သင္ျခင္းကို ျပဳေတာ္မူသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ဂႏၶကုဋီတုိက္ခန္းသို႔ ျပန္လည္၀င္ေတာ္မူျပီး သမာပတ္၀င္စားကာ ခဏမွ် ခ်မ္းသာစြာေနေတာ္မူသည္။ ထုိ႕ေနာက္ ဆြမ္းခံခ်ိန္ေရာက္ေသာအခါ သကၤန္းေတာ္ကို ရုံေတာ္မူျပီး တစ္ခါတစ္ရံ ကိုယ္ေတာ္တစ္ပါးတည္း၊ တစ္ခါတရံ သံဃာေတာ္မ်ား ျခံရံလ်က္ ဆြမ္းခံၾကြေတာ္မူသည္။ ထုိသိုိ႔ ၾကြေတာ္မူေသာအခါ၌လည္း တစ္ခါတရံ တန္ခိုးအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ဖန္ဆင္း၍လည္းေကာင္း၊ တစ္ခါတရံ ပကတိသဘာ၀အတုိင္းလည္းေကာင္း ၾကြေတာ္မူသည္။

ျမတ္စြာဘုရားၾကြေတာ္မူေလရာတုိင္း ပါရမီေတာ္ေၾကာင့္ ခလုတ္တံသင္း ဆူးေျငွာင့္ ေႏွာက္ယွက္ျခင္းမရွိ၊ ကမူခ်ိဳင့္၀ွမ္း နိမ့္ျမင့္မညီျဖစ္ေနေသာ လမ္းမ်ားလည္း အလိုလို ေခ်ာေမြ႕ ေျပျပစ္၍သြားၾက၏။ ဒကာဒကာမတုိ႔လည္း ပန္းနံ႕သာလက္စြဲကာ ဘုရားရွင္ကို ဖူးေျမာ္ရန္ စုေ၀းေရာက္လာၾကကုန္၏။ မိမိတုိ႔ တက္ႏုိင္သေလာက္ သံဃာေတာ္ဆယ္ပါး၊ အပါးႏွစ္ဆယ္၊ အပါးတစ္ရာ စသည္ ေတာင္းယူ ပင့္ေဆာင္ၾကကုန္လ်က္ ျမတ္စြာဘုရား၏ သပိတ္ေတာ္ကို ယူေဆာင္ကာ ေနရာေတာ္ခင္း၍ ရုိေသစြာ ဆြမ္းလုပ္ေကြ်းၾကကုန္၏။ ဆြမ္းဘုဥ္းေပးျပီးေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ဒကာ၊ ဒကာမတုိ႔၏ စရုိက္ ဓာတ္ခံကို ဆင္ျခင္ေတာ္မူလ်က္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ အႏုေမာဒနာတရားကို ေဟာၾကားေတာ္မူ၏။

ထုိ႕ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေက်ာင္းေတာ္သို႔ ျပန္ၾကြေတာ္မူ၏။ ပန္းနံ႕သာတုိ႔ျဖင့္ ထံုမြမ္းထားေသာ စုေ၀းရာမ႑ပ္ ေနရာေတာ္၌ ထုိင္ေနေတာ္မူ၍ ဆြမ္းစားရာမွ ျပန္လာၾကေသာ ရဟန္းေတာ္တုိ႔ကို ေစာင့္လ်က္ေနေတာ္မူ၏။ ထုိ႔ေနာက္ သံဃာေတာ္မ်ား စံုလင္ေသာအခါ ဂႏၶကုဋီေက်ာင္းေဆာင္ဘက္သို႔ ၾကြေတာ္မူေလသည္။ ဤကား ေန႕စဥ္နံနက္တုိင္း ျပဳလုပ္ေလ့ရွိေသာ နံနက္ခင္း လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္ေပသည္။

(ခ) ပစၦာဘတၱကိစၥ = ေန႕လယ္ လုပ္ငန္းစဥ္
ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဆြမ္းဘုဥ္းေပးျခင္းကိစၥ ျပီးဆံုးသည့္ေနာက္ တစ္ေန႕တာ ေဆာင္ရြက္ျမဲ လုပ္ငန္းမ်ားကို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူ၏။ ဂႏၶကုဋီေက်ာင္းေတာ္အနီး အသင့္ခင္းထားေသာ ေနရာေတာ္၌ ထုိင္ေတာ္မူျပီးေနာက္ ေျခေဆးအင္းပ်ဥ္၌ ရပ္ေတာ္မူလ်က္ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ဒုလႅဘတရား ငါးပါးကို ေန႕စဥ္ပင္ ေဟာၾကားသတိေပးေတာ္မူျမဲျဖစ္သည္။

“အပၸမာေဒန ဘိကၡ၀ သမၸာေဒထ = ရဟန္းတုိ႔ မေမ့ေလ်ာ့ေသာ သတိတရားႏွင့္ ျပည့္စံုၾကပေစ။

၁။ ဗုဒၶဳပၸါေဒါ ဒုလႅေဘာ ေလာကသၼိ ံ = ရဟန္းတုိ႔ - ေလာက၌ ဘုရားရွင္ ပြင့္ထြန္းေတာ္မူျခင္း ျဖစ္ေပၚခဲ၏။

၂။ မႏုႆတၱိပဋိလာေဘာ ဒုလႅေဘာ = လူအျဖစ္ရျခင္းသည္ ခက္ခဲ၏။ (လူအျဖစ္ ရခဲ၏)။

၃။ သဒၶါသမၸတၱိ ဒုလႅဘာ = (ရတနာသံုးပါးႏွင့္ကံ ကံ၏အက်ိဳးကို ယံုၾကည္မူ) သဒၶါတရားႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္းသည္ ခက္ခဲ၏။ (သဒၶါႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္းကို ရခဲ၏)။

၄။ ပဗၺဇၨာ ဒုလႅဘာ = ရဟန္းအျဖစ္ကို ရခဲ၏။

၅။ သဒၶမၼႆ၀နံ ဒုလႅဘံ = သူေတာ္ေကာင္းတရား ၾကားနာရဖုိ႔ ခက္ခဲ၏”။

ဒုလႅဘတရား ေဟာၾကား သတိေပးျပီးလွ်င္ ကမၼ႒ာန္း ေမးေလွ်ာက္ေသာ ရဟန္းတုိ႔အား သင့္ေလ်ာ္ေသာ ကမၼ႒ာန္းကို ေပးေတာ္မူသည္။ ကမၼ႒ာန္းသင္ယူျပီးေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ား မိမိတုိ႔ႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္ ဆိတ္ျငိမ္ရာသို႔ အသီးသီး ၾကြေရာက္၍ ကမၼ႒ာန္းဘာ၀နာ တရား ပြားမ်ား အားထုတ္ၾကေလသည္။

ကမၼ႒ာန္းေပးျပီးေနာက္ ဂႏၶကုဋီေက်ာင္းေတာ္သို႔ ၀င္ေတာ္မူကာ အလုိေတာ္ရွိလွ်င္ တစ္မုဟုတ္ခန္႕ ေလ်ာင္းေတာ္မူသည္။ ေလ်ာင္းရာမွ ထေတာ္မူျပီးလွ်င္ တစ္ေလာကလံုးကို ျခံဳ၍ ေခ်ခြ်တ္ထုိက္ေသာ သတၱ၀ါေ၀ေနယ်မ်ား ရွိ-မရွိ အျမဲ ရူၾကည့္ေတာ္မူေလသည္။

ျမတ္စြာဘုရား သီတင္းသံုးရာေဒသရွိ ဒကာ ဒကာမတုိ႔သည္ ညေနခ်မ္းကာလေရာက္လွ်င္ အေဖ်ာ္ယမကာ၊ ပန္းနံ႕သာ စသည္ယူေဆာင္လ်က္ တရားနာယူရန္ ေက်ာင္းေတာ္သို႔ ေရာက္လာစည္းေ၀းၾကသည္။ ထုိအခါ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ထုိတရားမ႑ပ္ရွိ ေနရာေတာ္၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူလ်က္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ တရားကို ေဟာၾကားေတာ္မူေလသည္။ ညေနေစာင္းအခ်ိန္ေလာက္တြင္ တရားပြဲျပီးဆံုး၍ ပရိသတ္တုိ႔ ေက်ာင္းေတာ္မွ ျပန္ၾကေလသည္။

(ဂ) ပုရိမယာမကိစၥ = ညဥ္႕ဦးယံ လုပ္ငန္းစဥ္
ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ တစ္ေန႕တာ ေဆာင္ရြက္ဖြယ္လုပ္ငန္းမ်ား ျပဳလုပ္ျပီးေနာက္ ေရခ်ိဳးေတာ္မူလုိလွ်င္ ေရခ်ိဳးအိမ္သို႔ ၀င္ေတာ္မူကာ ေရသပၸါယ္ေတာ္မူသည္။ အလုပ္အေကြ်းရဟန္း ကလည္း ဘုရားရွင္ ေနရာေတာ္ကို ဂႏၶကုဋီပရိ၀ုဏ္အတြင္း၌ ခင္းထားရေလရာ ေရသံုးသပ္ေတာ္မူျပီးလွ်င္ ထုိနရာေတာ္သို႔ၾကြကာ ႏွစ္ထပ္သကၤန္းကို ၀တ္၊ ခါးပန္းၾကိဳးကို ဖြဲ႕ခ်ည္ျပီးလွ်င္ ကိုယ္ရုံလက္ကန္ေတာ့ ထိုးေတာ္မူလ်က္ တစ္မုဟုတ္ခန္႕ တစ္ပါးတည္း ကိန္းေအာင္း စံေနေတာ္မူေလသည္။

ခဏၾကာလွ်င္ ထိုထုိအရပ္မွ ရဟန္းေတာ္မ်ား လာေရာက္ ဆည္းကပ္ၾကကုန္၏။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ညဥ္႕ဦးယံတစ္ခ်ိန္လံုး ထုိရဟန္းေတာ္မ်ား ေမးေလွ်ာက္သမွ် ေျဖဆုိေတာ္မူ၍ တရားဓမၼ ေဟာျပေပးေတာ္မူ၏။ ဤသို႔ျဖင့္ ညဥ္႕ဦးယံအခ်ိန္ပိုင္း ကုန္လြန္သြား၏။

(ဃ) မဇၥ်ိမယာမကိစၥ = သန္ေခါင္ယံ လုပ္ငန္းစဥ္
ညဥ္႕ဦးယံလုပ္ငန္းျပီးဆံုး၍ ရဟန္းေတာ္မ်ား ျပန္ၾကြျပီးေသာအခါ နတ္ျဗဟၼာတုိ႔ ဆည္းကပ္ရန္ အခ်ိန္ျဖစ္ေတာ့သည္။ စၾက၀ဠာေပါင္း တုိက္တစ္ေသာင္း၌ ေနၾကကုန္ေသာ နတ္ျဗဟၼာတုိ႔သည္ မိမိတုိ႔ ဆင္ျခင္စဥ္းစားခဲ့ၾကေသာ အေမးပုစၦာ ျပႆနာမ်ားကို ေမးေလွ်ာက္ၾကကုန္၏။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ သန္ေခါင္ယံ တစ္ခ်ိန္လံုး အေမးပုစၦာ ျပႆနာအလုိက္ နတ္ျဗဟၼာတုိ႔ သံသယေျပကင္းေအာင္ ေျဖရွင္းေဟာျပေတာ္မူရေလသည္။ မဂၤလသုတ္ စေသာ သုတ္ေတာ္မ်ားသည္ နတ္ျဗဟၼာမ်ား ေမးေလွ်ာက္သျဖင့္ ဤသန္ေခါင္ယံ၌ ေဟာၾကား ေျဖရွင္းေတာ္မူခဲ့ေသာ သုတ္ေတာ္မ်ား ျဖစ္ေလသည္။

(င) ပစၦိမယာမကိစၥ = မုိးေသာက္ယံ လုပ္ငန္းစဥ္
ပစၦိမယံ ေခၚ မုိးေသာက္ယံကို သံုးပိုင္း ခြဲေ၀ေတာ္မူလ်က္ က်င့္ေဆာင္ေတာ္မူေလသည္။

တစ္ေန႕တာလံုး ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူရသျဖင့္ ကိုယ္လက္ ပင္ပန္း ႏြမ္းနယ္မူ ေျပေပ်ာက္ေစရန္ ပထမပိုင္းတစ္ခ်ိန္ စၾကၤ ံၾကြျခင္းျဖင့္ ကုန္လြန္ေစသည္။

ဒုတိယပုိင္း တစ္ခ်ိန္မွာမူ ဂႏၶကုဋီေက်ာင္းေတာ္သို႔ ၀င္၍ လက္ယာနံေတာင္းျဖင့္ ေလ်ာင္းစက္ေတာ္မူသည္။

တတိယပုိင္းအခ်ိန္ ေလ်ာင္းေတာ္မူရာမွ ထေတာ္မူျပီးလွ်င္ ထက္၀ယ္ဖြဲ႕ေခြ ထုိင္ေနေတာ္မူကာ ေရွးေရွး ဘုရားရွင္တုိ႔ အထံ၌ ဒါန သီလ စသည္ ျပဳခဲ့ဖူးေသာ ကုသုိလ္ပါရမီထူး ရွိသူမ်ား ရွိ-မရွိ တစ္ေလာကလံုးကို ျခံဳငံု၍ ၾကည့္ရူေတာ္မူေလသည္။


အရွင္ဝိစကၡဏ(ဇယရံသီ) အျပည့္အစံုဖတ္ရန္

ဗုဒၶ၏ ထူးၿခားခ်က္မ်ား

ဗုဒၶသည္ မိုးရာသီတြင္ နားေန၍ အၿခားအခါကာလမ်ားတြင္ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို ့ ခရီးလွည့္လည္ၿပီးလွ်င္ တရားေဟာေတာ္မူေလ့ရိွ၏။ တစ္ခါတစ္ခါရံတြင္မူ သာသတၱိ၊ ေ၀သာလီစေသာၿမိဳ ့ၾကီးမ်ားတြင္ သီတင္းသံုးေတာ္မူ၏။ မဇၨိမနိကယ္ အရိယပရိေသသနသုတ၏ နိဒါန္းတြင္ ဗုဒၶသည္ သာ၀တၱိၿမိဳ ့တြင္ သီတင္းသံုးေနေတာ္မူစဥ္ တစ္ေန ့တာ မည္သို ့ကုန္လြန္ေစပံုကို ေဖာ္ၿပထား၏။

တေန ့ေသာ နံနက္ေစာေစာတြင္ ဗုဒၶသည္ သင္းပို္င္ကိုၿပင္၀တ္၍ သပိတ္သကၤန္းကို ယူၿပီးလွ်င္ ၿမိဳ ့တြင္းသို ့ ဆြမ္းအလို ့ငွာ ၾကြသြား၏။ ထိုအခါ ရဟန္းတို ့သည္ အရွင္အာနႏၵာအား ဘုရားရွင္၏ တရားစကားကို မိမိတို ့ မၾကားနာရသည္မွာ ၾကာၿပီၿဖစ္၍ ၾကားနာလို ေၾကာင္း ေလွ်ာက္ၾက၏။ အရွင္အာနႏၵာက ရဟန္းတို ့အား ဒမၼကပုဏၰား၏ ေက်ာင္းသခၤမ္းသို ့သြား၍ ေနၾကရန္ေၿပာ၏။ ရဟန္းတို ့သည္ ထိုေက်ာင္းသို ့သြားၾက၏။ ဗုဒၶသည္ ဆြမ္းစားၿပီးလွ်င္ အရွင္အာနႏၵာကိုေခၚ၍ ပုဗၺာရံုေက်ာင္းသို ့ၾကြသြားေတာ္မူ၏။ ထိုေက်ာင္းတြင္ တစ္ေနကုန္ ေနေတာ္မူၿပီးေသာ အရွင္အာနႏၵာႏွင့္အတူ ေရခ်ိဳးဆိပ္သို ့ ၾကြသြား၍ေရသပၸာယ္ေတာ္မူ၏။ ေရသပၸာယ္ၿပီးေသာအခါ အရွင္အာနႏၵာက ဘုရားရွင္အား ဒမၼကပုဏၰား၏ေက်ာင္းသို ့ ၾကြေတာ္မူရန္ ပန္ၾကား၏။ ဗုဒၶသည္ ထိုေက်ာင္းသို ့ ၾကြသြား၏။
ရဟန္းတို ့သည္ တရားစကားၿဖင့္ စည္းေ၀းေနၾက၏။ ဗုဒၶသည္ တံခါးမုခ္ အၿပင္ဘက္တြင္ရပ္လွ်က္ စကားအဆံုးကိုဆိုင္းငံ့ေနေတာ္မူ၏။ စကားဆံုးလတ္ေသာ္ ေခ်ာင္းဟန္ ့၍ တခါးရြက္ကို ေခါက္၏။ ရဟန္းတို ့က တံခါးကိုဖြင့္၍ ဗုဒၶသည္ ခင္းထားအပ္ေသာေနရာတြင္ ထိုင္ၿပီးလွ်င္ "ရဟန္းတို ့၊ ယခု ငါဘုရား ၾကြလာေသာအခါ အဘယ္စကားၿဖင့္ သင္တို ့စည္းေ၀း၍ ေဟာေၿပာေနၾကကုန္သနည္း" ဟု ေမး၏။ ရဟန္းတို ့က ၿမတ္စြာဘုရားအေၾကာင္းကို ေၿပာဆိုေနၾကပါသည္ဟု ေလွ်ာက္ထားၾကေသာ္ ဗုဒၶသည္ မိမိ ဘုရားမၿဖစ္မီက ၾကံဳေတြ ့ခဲ့ရပံုမ်ားကို ေၿပာၿပလို၍ အရိယပရိေယသနသုတ္ကို ေဟာေတာ္မူ၏။

ထိုတရားပြဲမ်ားတြင္ တခါတရံ ရဟန္းတပါးသည္ ေနရာမွထ၍ လက္အုပ္ခ်ီကာ ဗုဒၶား အခြင့္ပန္ၾကားၿပီးေနာက္ မိမိသိလိုေသာ အခ်က္ကို ေမးေလွ်ာက္ေလ့ရိွ၏။ တရားပြဲမ်ားသည္ အေတာ္ညဥ့္နက္မွ ၿပီးဆံုး၏။ ဘုရားရွင္ ပင္ပန္းေညာင္းညာေသာအခါ အရွင္အာနႏၵာ၊ အရွင္သာရိပုတၱရာစေသာ တပည့္မေထရ္ၾကီးမ်ားက ဆက္လက္၍ ေဟာေၿပာၾက၏။

ဗုဒၶႏွင့္ ရဟန္းသံဃာတို ့၏ စည္းေ၀းပြဲမ်ားသည္ အလြန္တိတ္ဆိတ္ေသာ စည္းေ၀းပြဲမ်ားၿဖစ္၏။ သာမညဖလသုတ္တြင္ အဇာတသတ္မင္းသည္ ဘုရားရွင္အားဖူးေၿမွာ္ရန္ ဆရာဇီ၀ကႏွင့္အတူ ေက်ာင္းေတာ္သို ့သြား၏။ အခ်ိန္ကား ညခ်မ္းအခ်ိန္ၿဖစ္၏။ ဘုရင္သည္ ေက်ာင္းအနီးသို ့ေရာက္ေသာအခါ ၾကက္သီးေမြးညင္းထ၍ ထိတ္လန္ ့သြား၏။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဗုဒၶသည္ ရဟန္းသံဃာ ၁၅၀၀ ႏွင့္အတူ ေက်ာင္းတိုက္ထဲတြင္ သီတင္းသံုးေနေတာ္မူေသာ္လည္း ေခ်ာင္းဆိုသံ၊ ေခ်သံ တစ္ခ်က္မွ်မၾကားရပဲ အလြန္တိတ္ဆိတ္ေနေသာေၾကာင့္ၿဖစ္၏။ ဇီ၀ကက အားေပးႏွစ္သိမ့္မွ အဇာတသတ္မင္းသည္ ေၾကာက္စိတ္ေၿပ၍ ေက်ာင္းထဲသို ့၀င္ၿပီးေနာက္ ဗုဒၶကို ဖူးေၿမာ္ေလသည္။

ဗုဒၶသည္ တိတ္ဆိတ္မွဳကို ႏွစ္သက္၏။ တစ္ခါတစ္ရံ ဆြမ္းစားၿပီးလွ်င္ ေတာ္ထဲသို ့ၾကြသြား၍ သစ္ပင္မ်ားေအာက္တြင္ ေနေတာ္မူေလ့ရိွ၏။ ရဟန္းတို ့အား စကားေၿပာလွ်င္ တရားစကားကို သာေၿပာၾကရန္၊ သို ့မဟုတ္ ဆိတ္ဆိတ္ေနရန္ မၾကခဏ သတိေပး၏။ တခါေသာ္ ဗုဒၶကိုဖူးေၿမွာက္ရန္ ေရာက္လာၾကေသာ ရဟန္းတို ့သည္ အခ်င္းအခ်င္း ေအာ္ဟစ္ေၿပာဆို၍ ဆူညံလွသၿဖင့္ ေက်ာင္းမွ ႏွင္ထုတ္ခံၾကရ၏။ (မဇၨိမ နိကာယ္ ၊ စာတုမသုတ္)။ တိတ္ဆိတ္မွဳကို ဗုဒၶ ႏွစ္သက္ေၾကာင္း လူအမ်ားသိၾက၏။ ပရိဗိုဇ္တို ့သည္ ဆူညံစြာ စကားေၿပာေနၾကစဥ္ အေ၀းမွလာေသာ ဗုဒၶ၀ါဒီတစ္ဦးကိုၿမင္ေသာ္ အခ်င္းတို ့အသံမၿပဳၾကကုန္လင့္၊ ဗုဒၶ၏ တပည့္သည္ လာေန၏။ သူတို ့သည္ တိတ္ဆိတ္မွဳကို ႏွစ္သက္၏ဟု အခ်င္းအခ်င္း သတိေပး၍ ဆိတ္ဆိတ္ေနၾက၏။ (အဂၤုတၱရ-ကိ ံဒိဠိကသုတ္)

ဗုဒၶ၏ ရုပ္သြင္ၿပင္ လကၡဏာကို ယခုေခတ္ လူတို ့စိတ္ကူးၿဖင့္ ခန္ ့မွန္းၾကည့္ရန္ ခဲယဥ္း၏။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေရွးအက်ဆံုး ဗုဒၶရုပ္ဆင္းတုမ်ားသည္ ဂရိ(ေခါမ) လက္ရားမ်ားကို အေၿခၿပဳထား၍ ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ၿပဳၿပီးသည့္ေနာက္ ႏွစ္ေပါင္းအေတာ္ၾကာသည့္ တိုင္ေအာင္ ဗုဒၶရုပ္တုမ်ား ထုလုပ္ကိုးကြယ္ေသာ အေလ့အထ မရိွခဲ့ေခ်။ အဂၤလိပ္ပညာရွင္ ဆာခ်ားစအဲလီး၏ ထင္ၿမင္ခ်က္ကို ေဖာ္ၿပရမည္ဆိုေသာ္ "သူေတာ္သူၿမတ္အသြင္ ၿပထားေသာ ဗုဒၶ၏ ရုပ္လကၡဏာသြင္ၿပင္ကို အမွန္အတိုင္း စိတ္ထဲတြင္ ၿမင္လာႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ကၽြႏ္ုပ္ မထင္ပါ။ အိႏိၵယၿပည္ ဘားနတ္အရပ္တြင္ ေတြ ့ရေသာ လုလင္ပ်ိဳအသြင္ ထုလုပ္ထားသည့္ ဗုဒၶရုပ္ထုမာ်းသည္သာလ်ွင္ ဗုဒၶ၏ နဂိုဥပဓိရုပ္ကို အေတာ္အတန္မွန္ကန္စြာ ေဖာ္ၿပထားသည္ဟု ကၽြႏ္ုပ္ထင္ပါသည္။ ထိုရုပ္ထုမ်ားသည္ ေဂါတမဗုဒၶ၏ ရုပ္အဂၤါလကၡဏာမ်ားကို တိက်မွန္ကန္စြာ ေဖာ္ၿပထားသည္ဟု မဆိုႏိုင္ေစကာမူ သန္မာေတာင္တင္းေသာ ကိုယ္လံုးကိုယ္ေပါက္ႏွင္ အာဇာနည္စိတ္ဓာတ္ရိွေသာ နိေပါမင္းသားပ်ိဳ၏ ရုပ္လကၡဏာ ေပၚထင္လ်က္ ရိွပါသည္။ ေဂါတမသည္ ဗုဒၶ သို ့မဟုတ္ စၾက၀ေတးမင္းၿဖစ္ရန္ ဇာတာပါသည္ဆိုေသာ စကားမွ ယုတၱရိွ၏။ အကယ္၍ သူသည္ ရဟန္းမၿပဳခဲ့ပါက နာမည္ေက်ာ္ စစ္သူၾကီးၿဖစ္မည္ အမွန္ၿဖစ္၏။"

ဗုဒၶသည္ က်န္းမာေတာင္တင္းေသာ ပုဂၢိဳလ္ၿဖစ္ေၾကာင္း ပိ႗ိကတ္စာေပတြင္ ထင္ရွား၏။ ဘုရားမၿဖစ္မီက ေၿခာက္ႏွစ္တိုင္တိုင္ ၿပင္းထန္ေသာအက်င့္ကို ဆင္းရဲၿငိဳၿငင္စြာ က်င့္ႏိုင္ခဲ့ၿခင္း၊ အသက္ ၈၀ အထိ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို ့ ေၿခလ်င္ခရီးလွည့္လည္၍ တရားေဟာေၿပာၿခင္း၊ အိုမင္းေသာအရြယ္တြင္ေရာဂါေ၀ဒနာအၿပင္းအထန္ ခံစားရၿပီးသည့္ေနာက္ပင္ မိုင္ေပါင္းမ်ားစြာေ၀းေသာ ကုသိနာရံုသို ့ ေၿခလ်င္ၾကြသြားၿခင္း စသည္တို ့ကို ေထာက္ခ်င့္၍ ဗုဒၶသည္ ကိုယ္ခႏၶာ အထူးၾကံ့ခိုင္ေတာင့္တင္းေၾကာင္း ယံုမွားဖြယ္ရာ မရိွေခ်။

ထိုမ်ွ ထူးထူးၿခားၿခား ကိုယ္လက္က်န္းမာေတာင့္တင္းမွဳသည္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ၿဖစ္၏။ ဗုဒၶသည္ အစားေသာက္တြင္ မယုတ္မလြန္ ၿခိဳးၿခံ၏။ " ရဟန္းတို ့၊ ငါသည္ ညစာမစားေသာေၾကာင့္ က်န္းမာ၍ အနာေရာဂါကင္း၏၊ ကိုယ္လက္ၾကံ့ခိုင္၍ ခ်မ္းသာစြာေနရ၏၊" (မဇၨိမနိကာယ္၊ ကိ႗ာဂီရိသုတ္)။ ေလာကတြင္ က်န္းမာ၍ အသက္ရွည္ေသာသူတို ့သည္ အမ်ားအားၿဖင့္ ဘ၀ရည္ရြယ္ခ်က္ တစ္ခုခုရိွ၍ မနားမေန အလုပ္လုပ္ေသာသူမ်ား ၿဖစ္၏။ ဗုဒၶသည္ လူသတၱ၀ါတို ့ကို သံသရာ၀႗္ဆင္းရဲ မွ ကယ္ခြ်တ္ရန္ ရည္ရြယ္၍ ပရိနိဗၺာန္ၿပဳခါနီးေသာအခါတြင္ပင္ သုဘဒ္ရဟန္းအား ေဟာေၿပာဆံုးမေတာ္မူခဲ့ေသးသည္ မဟုတ္ပါေလာ။

ဗုဒၶအား အထူးက်န္မာ အသက္ရွည္ေစေသာ အဓိကအေၾကာင္းအရာမွာ ကိေလသာမီးအားလံုး ၿငိမ္းသတ္ၿပီး၍ ထာ၀ရ စိတ္ၿငိမ္းခ်မ္းမွဳၿဖစ္၏။ တခါေသာ္ ဗုဒၶသည္ အာဠ၀ီၿပည္ ႏြားတို ့သြားရာၿဖစ္ေသာ လမ္းနံေဘးရိွ ရင္းတိုက္ေတာအတြင္း သစ္ရြက္အခင္းႏွင့္ သီတင္းသံုးေနေတာ္မူ၏။ ဟတၱားအာဠ၀က မင္းသားသည္ လွည့္လည္သြားလာရင္း ဗုဒၶကိုၿမင္ေလေသာ္ အနီးသို ့ ခ်ဥ္းကပ္ၿပီးလွ်င္ "ၿမတ္စြာဘုရား၊ အရွင္ဘုရားသည္ ခ်မ္းသာစြာ အိပ္စက္ေတာ္ မူရပါ၏ေလာ" ဟု ေမးေလ်ွာက္၏။ ဗုဒၶက "မင္းသား၊ ငါသည္ ခ်မ္းသာစြာ အိပ္ရေပသည္" ဟုၿပန္ေၿပာ၏။

ထိုအခါ မင္းသားသည္ မ်ားစြာအံ့ၾအ၍ "အရွင္ဘုရား၊ ယုခုအခ်ိန္သည္ ေဆာင္းဥတုၿဖစ္၍ အလြန္ေအးခ်မ္းလွပါ၏။ ေၿမသည္ ႏြားခြာရာတို ့ၿဖင့္ ၾကမ္းတမ္းလွပါ၏။ သစ္ရြက္အခင္းသည္ ပါးလြန္းလွပါ၏။ သစ္ပင္မွ သစ္ရြက္တို ့သည္ က်ဲရရဲ ရိွၾကပါကုန္၏။ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာမွ ေအးၿမေသာေလတိုက္ခတ္ေန၍ ဆီးႏွင္းတုိ ့သည္ တဖြဲဖြဲက်လ်က္ရိွပါ၏။ သို ့ၿဖစ္ပါလ်က္ ငါသည္ ခ်မ္းသာစြာ အိပ္ရသည္ဟု အရွင္ဘုရားမိန္ ့ေတာ္မူဘိ၏" ဟုေလွ်ာက္၏။ ထိုအခါ ဗုဒၶက ေလာကတြင္ ကာမဂုဏ္ခံစား၍ ႏူးညံ့ေသာေနရာ အိပ္ရာတြင္ အိပ္ရေသာ္လည္း ကိေလသာမီး ေတာက္ေလာင္ေနေသာသူသည္ ခ်မ္းသာစြာ အိပ္ရမည္မဟုတ္ေၾကာင္း၊ မိမိမွာ ကိေလသာရာဂမီး ပယ္သတ္ၿပီးၿပီးၿဖစ္၍ မည္သည့္ေနရာမ်ိဳးတြင္မဆို ခ်မ္းသာစြာ အိပ္စက္ရေၾကာင္း မိန္ ့ေတာ္မူေလသည္။ (အဂုၤတၱရနိကာယ္၊ တိကဒဟတၱာဠ၀ကသုတ္)

ဗုဒၶ၏ စိတ္ၿငိမ္းေအးခ်မ္းသာမွဳသည္ ရုပ္လကၡဏာအဆင္းသ႑ာန္တြင္ အၿမဲထင္ဟပ္ေပၚလြင္ေနမည္ၿဖစ္၏။ သို ့ၿဖစ္၍ ဗုဒၶကို ပထမအၾကိမ္ေတြ ့ၿမင္ရေသာ ဥပက တကၠတြန္းက "ငါရွင္၊ သင္သည္ မည္သူၿဖစ္သနည္း၊ သင္၏ ေၿႏၵတို ့သည္ ၾကည္လင္လွ၏ ၊ အေရအဆင္းသည္ စင္ၾကယ္၍ ၿပိဳးၿပိဳးၿပက္ၿပက္ရိွ၏ " ဟု ဆို၏။ ဗုဒၶကို ေဆးေဖာ္ေၾကာဖက္ မလုပ္ဘဲေနရန္ဆံုးၿဖတ္ထားေသာ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးသည္ ဗုဒၶကိုၿမင္ရံုႏွင့္ပင္ မိမိတို ့၏ ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ကို ေမ့ေလ်ာ့၍ ခရီးဦးၾကိဳ ၿပဳၾက၏။

ဗုဒၶ၏ တင့္တယ္ခန္ ့ညားေသာ ဥပဓိရုပ္ေၾကာင့္ တစ္ၾကိမ္ၿမင္ကာမ်ွႏွင့္ ၾကည္ညိဳေသာသူမ်ား ရိွသည္နည္းတူ ဗုဒၶ၏ သီလဂုဏ္၊ သမာဓိဂုဏ္သတင္းကို ၾကားကာမ်ွႏွင့္ ၾကည္ညိဳေသာသူမ်ားမွာလည္း မနည္းလွေခ်။ ေပါကၡရသာတီ၊ ေသာဏဒႏၱ ေစေသာအလြန္ဇာတ္ၾကီး၊ မာနာၾကီးသည့္ ၿဗဟၼာဏေခါင္းေဆာင္တုိ ့သည္ပင္ ဗုဒၶ၏ ဂုဏ္သတင္းကို ၾကားရံုမ်ွႏွင့္ သြားေရာက္ ဖူးေတြ ့လိုေသာ ဆႏၵၿဖစ္ေပၚလာၾက၏။ ပါဠိပိ႗ကတ္၌ ဗုဒၶအား အထူးလိွဳက္လွိဳက္လွဲလွဲ ၾကည္ညိဳေသာ ပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ဦးမွာ ၿဗဟၼာယုအမည္ရိွ ဇာတ္ၾကီး ၿဗဟၼာဏတစ္ဦးႏွင့္ ပေသနဒီေကာသလမင္းတို ့ၿဖစ္၏။ သူတုိ ့သည္ ဗုဒၶထံ သို ့လာ၍ ဖူးေၿမာ္ေသာအခါ၌ ဗုဒၶ၏ ေၿခတို ့ကို လက္ၿဖင့္ဆုပ္နယ္ပြတ္သပ္၍ ပါးစပ္ၿဖင့္ အထပ္ထပ္ နမ္းရွဳပ္ၾကေလသည္။ (မဇၨိမနိကာယ္၊ ၿဗဟၼာယုသုတ္ႏွင့္ ဓမၼ ေစတီယသုတ္)

ေကာသလမင္းသည္ ဓမၼေစတီယသုတ္၌ ဗုဒၶကို လူတုိ ့မည္မ်ွၾကည္ညိဳေလးစားေၾကာင္း ေလွ်ာက္ၾကား၏။ ဗုဒၶ၏တရားပြဲ၌ တရားနာပရိသတ္မွာ ဗုဒၶကို အလြန္ေလးစား၍ တိတ္ဆိတ္စြာ တရားနာၾကားေသာေၾကာင့္ တစ္စံုတေယာက္ေခ်ာင္းဟန္ ့သံ၊ တံေတြးေထြးသံကို ဘယ္အခါမွ် မၾကားရပါ။ တခါေသာ္ မိမိသည္ မွဴးမတ္ဗိုလ္ပါမ်ားႏွင့္ ခရီးထြက္သြား၍ ညစခန္းခ်ေသာအခါ ကၠုသိဒတၱ ႏွင့္ ပုရာဏအမည္ရိွ အမတ္ၾကီးႏွစ္ဦးသည္ မိမိတို ့၏ အရွင္သခင္ ဘုရင္ရိွရာဘက္ကိုေၿခၿပဳ၍ ဗုဒၶရိွရာအရပ္ကိုကား ေခါင္းၿပဳလ်က္ အိပ္ၾကပါသည္ဟု ေလွွ်ာက္ထား၏။

ပရိဗိုလ္တစ္ဦးကလည္း ရဟန္းေဂါတမသည္ အရာမကမ်ားစြာေသာ ပရိသတ္အား တရားေဟာေနစဥ္ တစ္စံုတေယာက္ေသာသူမွ် ေခ်ဆတ္ၿခင္း၊ ေခ်ာင္းဟန္ ့ၿခင္း မၿပဳပဲ ရိုေသစြာ တရားၾကားနာၾကပါသည္။ သိကၡာခ်၍ လူထြက္ကုန္ေသာတပည့္တုိ ့သည္ ရဟန္းေဂါတမ၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးကို သာလွ်င္ဆိုေလ့ရိွသည္။ သူတပါးကို မကဲ့ရဲ ့ပဲ မိမိတို ့ကိုယ္ကိုသာ ကဲ့ရဲ ့ၾကပါသည္ ဆို၏။ (မဇိၹမနိကာယ္၊ မဟာသကုလုဒါယီသုတ္)
ႊႊႊႊႊႊ
ဤသို ့မ်ားစြာေသာ လူတို ့၏ ၾကည့္ညိဳေလးစားၿခင္းကိုခံရေသာ္လည္း ဗုဒၶသည္ မိမိအား လြန္လြန္ကဲကဲ ပုဂၢိဳလ္စြဲၾကည္ညိဳမွဳကို လံုး၀မလိုလားေခ်။ မိမိအား အလြန္အမင္းၾကည္ညိဳေသာ ၀ကၠလိရဟန္းအား မိန္ ့ၾကားခ်က္သည္ ရွင္လင္းၿပတ္သား၏။ "၀ကၠလိ၊ ဤအပုပ္ေကာင္ကို ဖူးၿမင္ၿခင္းၿဖင့္ အဘယ္အက်ိဳးရိွမည္နည္း။ ၀ကၠလိ၊ တရားကိုၿမင္ေသာသူသည္ ငါဘုရားကို ၿမင္သည္မည္၏။ " (သံယုတၱနိကာယ္၊ ခႏၶသံယုတ္၊ ၀ကၠလိသုတ္)

စင္စစ္ဗုဒၶသည္ ကမၻာ့သမိုင္း၌ အာဏာရွင္၊ ႏိုင္ငံေရး ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား အားေပးေလ့ရိွေသာ ပုဂၢိဳလ္ကိုးကြယ္မွဳကို အတိအလင္း ဆန္ ့က်င္သည့္ ေရွးဦးပထမ ပုဂၢိဳလ္ၿဖစ္သည္ဆိုက မွားမည္မဟုတ္ေခ်။ ဤအေၾကာင္းႏွင့္ပတ္သတ္ေသာ ဗုဒၶမိန္ ့ၾကားခ်က္မ်ားကို ေရွ ့၌ဆိုၿပပါအံ့။

ဗုဒၶသည္ မိမိအား အလြန္အမင္း ခ်ီးက်ဳးပူေဇာ္မွဳကိုလည္း မႏွစ္သက္ေခ်။ တခါေသာ္ ေဗာဓိမင္းသားသည္ ဗုဒၶအား နန္းေတာ္သို ့ဆြမ္းစားရန္ ပင့္ဖိတ္၍ ဗုဒၶ ၾကြလာမည့္လမ္း၌ အဖိုးတန္ ကမၺလာပုဆိုးၿဖဴကို ခင္းထား၏။ ဗုဒၶသည္ ၾကြလာ၍ ပုဆိုးၿဖဴခင္းထားသည္ကို ၿမင္ေသာ္ ေရွ ့ဆက္မသြားပဲ ရပ္တန္ ့၍ေန၏။ မင္းသားက ပုဆိုးၿဖဴကိုအခင္းအားလံုးကို ရုပ္သိမ္းၿပီးေသာအခါမွ နန္းတြင္းသို ့ ၀င္ေတာ္မူ၏။ (မဇၨိမနိကာယ္၊ ေဗာဓိရာဇကုမာရသုတ္)

လူအမ်ား၏ ခ်ီးက်ဴးပူေဇာ္ၿခင္း ခံရေသာ္လည္း တစ္ခါတစ္ရံ ဗုဒၶသည္ မိမိကုိယ္ကို ႏွိမ့္ခ်၍ ေၿပာေလ့ရိွ၏။ ပရဗုိဇ္တစ္ဦးက ဗုဒၶသည္ အစစအရာရာ၌ ၿခိဳးၿခံစြာ က်င့္ႏိုင္ပါေပသည္ဟု ခ်ီးက်ဴး၏။ ထိုအခါ ဗုဒၶက မိမိ၏ ၿခိဳးၿခံမွဳမွာ အခ်ိဳ ့ေသာ တပည့္ရဟန္းတို ၏ ၿခိဳးၿခံစြာက်င့္မွဳႏွင့္စာေသာ္ ဘာမွ်မေၿပာပေလာက္ပါ။ ထိုတပည့္ ရဟန္းတုိ ့က မိမိထက္သာလြန္၍ ၿခိဳးၿခံစြာ ေနထိုင္စားေသာက္ၾကပါသည္ဟု မိန္ ့ၾကား၏။ (မဇၨိမနိကာယ္၊ မဟာသကုလုဒါယီသုတ္)
တစ္ေန ့ေသာညေနခ်မ္း၌ ဗုဒၶသည္ ရဟန္းမ်ားႏွင့္အတူ ထိုင္လ်က္ရိွစဥ္ "ရဟန္းတို ့၊ သင္တို ့သည္ အကယ္၍ ငါ၌ ကိုယ္ႏွင့္ ႏွဳတ္ႏွင့္ စပ္ေသာ အၿပစ္တစံုတရာေတြ ့ၿမင္ခဲ့ပါက ငါအား ေလွ်ာက္ထားၾကကုန္ေလာ့" ဟု မိန္ ့ေတာ္မူ၏။ (သဂါထာသဂၢသံယုတ္၊ ၀ ၤဂီသသုတ္)

ပိဋကတ္စာေပ၌ ဗုဒၶ၏ စိတ္သေဘာထားၿမင့္ၿမတ္မွဳ၊ သနားၾကင္နာမွဳ၊ ေထာက္ထားစာနာမွဳစေသာ ဂုဏ္မ်ားကိုအထူး ေပၚလြင္ထင္ရွားေစေသာ ပါဠိေတာ္မွာ ဒိဃနိကာယ္မွ မဟာ ပရိနိဗၺာနသုတ္ၿဖစ္၏၊ ဤေနရာ၌ ဗုဒၶ၏ စိတ္ဓာတ္ၿမင့္ၿမတ္မွဳကို ထင္ဟပ္ေနေသာ ေနာက္ဆံုးမိန္ ့ၾကားခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ၿပပါအံ့။

ဗုဒၶသည္ ေရႊပန္းထိမ္သည္သား စုႏၵ၏ ၀က္သားဟင္းကို ဘုဥ္းေပးၿပီးေနာက္ ၀မ္းေသြးသြန္ေရာဂါ အၿပင္းအထန္ ခံစားရ၏။ သုိ ့ရာတြင္ ဥႏၵအား စိတ္မေကာင္းမၿဖစ္ေစလိုေသာေၾကာင့္ ဘုရားရွင္ ေနာက္ဆံုးဘုဥ္းေပးေသာဆြမ္းသည္ အၿခားဆြမ္းတို ့ထက္ အက်ိဳးအာနိသင္ ၾကီးမားသည္ဟု ဘုရားရွင္၏ မ်က္ေမွာက္မွ ၾကားလိုက္ရေၾကာင္း ေၿပာၿပ၍ စုႏၵ၏ ႏွလံုးမသာၿခင္းကို ေၿဖေဖ်ာက္ရန္ အရွင္အာနႏၵာအား မွာၾကားေတာ္မူခဲ့၏။

အရွင္အာနႏၵာက ဗုဒၶသည္ ပရိနိဗၺာန္ မစံ၀င္မီ တပည့္သံဃာတို ့အတြက္ တစ္စံုတစ္ရာ မွာၾကားေတာ္မူခဲ့လိမ့္မည္ဟု မိမိ ယံုၾကည္ပါေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထား၏။ ထိုအခါ ဗုဒၶမိန္ ့ၾကားေသာ စကားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းၿဖစ္၏။

"အာနႏၵာ၊ ငါဘုရားအား သင္တို ့အဘယ္ေၾကာင့္ ဤမ်ွေလာက္ ေတာင့္တေန ဘိသနည္း။ ငါသည္ တရားဓမၼကို အၾကြင္းမဲ့ ေဟာၾကားခဲ့ေပၿပီ။ သင္တိုသည္ ငါ၏ ေနာက္လိုက္ၿဖစ္သည္၊ ငါသည္ သင္တို ့၏ ေခါင္းေဆာင္ၿဖစ္သည္ဟု ငါမယူဆခဲ့ေခ်။ အာနႏၵာ၊ ငါသည္ ယခု အိုမင္း၍ ဘ၀ခရီး၏ အဆံုးပိုင္းသို ့ေရာက္ရိွေနေပၿပီ၊ ထို ့ေၾကာင့္ သင္တို ့သည္ မိမိကိုယ္သာ မီွခိုကိုးကြယ္ရာၿပဳ၍ ေနၾကကုန္ေလာ့။ တရားမွတပါး မီွခုိကိုးကြယ္ရာမရိွဘဲ တရားသာလ်င္ မီွခို ကိုးကြယ္ရာ ရိွသည္ၿဖစ္၍ ေနၾကကုန္ေလာ "

တစ္ေနရာ၍ အရွင္သာရိပုတၱရာက သဗၺညဳတဉာဏ္အရာ၌ ၿမတ္စြာဘုရားထက္ သာလြန္၍သိေသာ သမဏၿဗာဟၼဏသည္ ေရွးကမရိွခဲ့၊ ေနာင္ရိွမည္လည္း မဟုတ္၊ ယခုလည္းမရိွဟု ကၽြႏိုပ္ ယံုၾကည္ပါသည္ဟု ေလွ်ာက္၏။ ထိုအခါ ဗုဒၶက " သာရိပုတၱရာ၊ သင္သည္ ပြင့္ၿပီး၊ ပြင့္ဆဲ၊ ပြင့္လတၱံ ့ေသာ ဘုရားရွင္တို ့၏ စိတ္ကို သင္၏ ညဏ္ၿဖင့္ ပိုင္းၿခား၍ မသိပါဘဲလ်က္ အဘယ္ေၾကာင့္ ဤသို ့ၾကီးက်ယ္ခန္ ့ညားလွေသာ၊ တိက်လွေသာ စကားကို ဆိုဘိသနည္း" ဟု မိန္ ့ေတာ္မူ၏။

ကုသိနာရံုဥယ်ာဥ္၌ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ခါနီးတြင္ နတ္ၿဗဟၼာမ်ားစြာတုိ ့သည္ လာေရာက္၍ ဗုဒၶအား ပူေဇာ္ၾက၏။ ထိုအခါ ဗုဒၶက "အာနႏၵာ၊ နတ္ၿဗဟၼာတို ့သည္ ဤသို ့ပူေဇာ္ကာမ်ွၿဖင့္ ငါဘုရားအား ၿမတ္ႏိုးသည္ မမည္ေသး၊ အၾကင္ဥပါသကာ ဥပါသိကာမ တို ့သည္လည္းေကာင္း၊ ရဟန္းေယာက်ၤား၊ ရဟန္းမိန္းမတို ့သည္ လည္းေကာင္း ငါေဟာၾကားအပ္ေသာတရားႏွင့္အညီ က်င္ၾကံေနထိုင္ၾက၏။ ထိုသူတို ့သည္သာလ်င္ ငါဘုရားကို ခ်စ္ၾကည္ၿမတ္ႏိုး ရိွခိုးပူေဇာ္ၾကသည္မည္၏" ဟု မိန္ ့ေတာ္မူသည္။ အရွင္အာနႏၵာက "အရွင္ဘုရား၊ ကိုယ္ေတာ္ၿမတ္နိဗၺာန္လားခဲ့ေသာ္ အေလာင္းေတာ္အား ကၽြႏ္ုပ္တို ့ ၿပဳဖြယ္ကိစၥကို အဘယ္သို ့ ၿပဳရပါအံ့နည္း " ဟု ေမးေလွ်ာက္၏။ ထိုအခါ ဗုဒၶက " အာနႏၵာ ၊ ငါဘုရား၏ အေလာင္းေတာ္ကို မီးပူေဇာ္ၿခင္းစသည္တို ့၌ သင္တို ့ မေၾကာင့္ၾကကုန္လင့္။ မိမိ၏ အစီးအပြားၿဖစ္ေသာ အရဟတၱဖိုလ္ရၿခင္းငွာသာ မ်ားစြာလံု ့လၿပဳၾကကုန္ေလာ " ဟု မိန္ ့ေတာ္မူ၏။

ပရိနိဗၺာန္ စံ၀င္ခါနီး၌ ဗုဒၶသည္ အရွင္အာနႏၵာအား "အာနႏၵာ၊ ငါ၏ တပည့္ ရဟန္းသံဃာတို ့သည္ ငါ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေသာအခါ ငါဘုရားမရိွၿပီ၊ ငါလြန္ၿပီဟု ထင္မွတ္ၾကေပလိမ့္မည္။ ထိုသို ့ မထင္မွတ္သင့္။ ငါေဟာေသာတရားသည္ ငါလြန္ေသာအခါ သင္တုိ ့ဆရာၿဖစ္လတၱံ ့။ ထို ့ေၾကာင့္ ငါလြန္ေသာအခါ ငါရိွသည္ ဟုသာ ေကာင္းစြာမွတ္အပ္၏" ဟု မိန္ ့ၾကား၍ ရဟန္းတို ့အား မိမိ၏ တရား၍ တစ္စုံတစ္ရာယံုမွားရိွလွွ်င္ မိမိမလြန္မီ ေမးေလွ်ာက္ၾကရန္၊ သတိေပး၏။ သို ့ရာတြင္ ရဟန္းတို ့က မည္သို မ်ွ မေမးေလွ်ာက္ၾကေခ်။ ထို ့ေနာက္ ဗုဒၶသည္ "ရဟန္းတုိ ့၊ သခၤါရတရားတို ့သည္ပ်က္စီးတက္ေသာ သေဘာရိွၾကကုန္၏။ သင္တုိ ့သည္ မေမ့မေလ်ာ့ေသာ သတိၿဖင့္ က်င့္ၾကံအားထုတ္ ၾကကုန္ေလာ" ဟုေနာက္ဆံုး မိန္ ့ၾကားၿပီးလွ်င္ ပရိနိဗၺာန္ၿပဳေတာ္မူ၏။

ဗုဒၶ၏ ေနာက္ဆံုးဘ၀ ၿဖစ္စဥ္မ်ားကို ေဖာ္ၿပေသာ မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္သည္ အၿခားသုတ္မ်ားထက္ ရွည္လွ်ား၍ အလြန္ထူးၿခား မွတ္သားဖြယ္ေကာင္းေသာသုတ္ၿဖစ္၏။ ေလာက၌ နဂိုမူလက စိတ္ေကာင္းႏွလံုးေကာင္းရိွေသာ သူတို ့သည္ပင္ အုိမင္းေသာအရြယ္၌ က်န္းမာေရး မ်ားစြာယိုယြင္းပ်က္ၿပားမွဳ မရိွေစကာမူ အမ်ားအားၿဖင့္ စိတ္ဓာတ္ယိုယြင္း ဆုတ္ယုတ္လာၾက၏။ ငါစြဲၾကီးမား၍ သူတပါးအေပၚ ဆရာလုပ္လိုၿခင္း၊ သူတပါးကို အၿပစ္ၿမင္၊ အထင္ေသးၿခင္း၊ စာနာေထာက္ထားမွဳ မရိွၿခင္း သူတပါး၏ ဂရုစိုက္ေၿမွာက္စားမွဳကို လိုလားၿခင္း၊ စေသာ စရိုက္လကၡဏာမ်ားကို ၿပတက္ၾက၏။ ဗုဒၶသည္ကား ေရာဂါေ၀ဒနာ ခံစား႐၍ မက်န္းမမာၿဖစ္ေနေသာ အသက္ ၈၀ အရြယ္၌ပင္ မိမိအား အေၾကာင္းၿပဳ၍ သူတစ္ပါး စိတ္မေကာင္းမၿဖစ္ ေစလိုၿခင္း၊ သူတစ္ပါးကို အထင္အၿမင္မေသးေစလိုၿခင္း၊ (အရွင္သာရိပုတၱရာအား မိန္ ့ၾကားခ်က္) ပုဂၢိဳလ္ကိုးကြယ္မွဳ မၿဖစ္ေစလိုၿခင္း၊ စေသာလကၡဏာမ်ားၿဖင့္ ၿမင့္မားေသာ အာဇာနည္စိတ္ဓာတ္ကို အထင္အရွား ၿပသေတာ္မူခဲ့ေပသည္။

သို ့ၿဖစ္၍ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ ပညာရွင္တစ္ဦးက မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္မွာ ကမၻာ့စာေပ၌ အခံ့ညားဆံုး စိတ္အား တက္ၾကြဖြယ္အေကာင္းဆံုးစာေပတစ္ခု ၿဖစ္ပါေပသည္ (၁) ဟု ေရးသားခဲ့၏။ စင္စစ္ မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္၌ ဗုဒၶသည္ ေႏွာင္းလူတို ့က လြန္ကဲေသာ သဒၵါယံုၾကည္စိတ္ၿဖင့္ ဖန္တီးထားေသာ အနႏၱဘုန္းေတာ္ရွင္ မဟုတ္ေတာ့ပဲ အလြန္ စိတ္ဓာတ္ၿမင့္ၿမတ္၍ၾကည္ညိဳဖြယ္ေကာင္းေသာ ကမၻာ့ စံၿပ အာဇာနည္ပုဂၢိဳလ္သူၿမတ္အၿဖစ္ ေပၚလြင္ထင္ရွားလ်က္ ရိွေပသည္။


(၁) Bryan de Krester, "Man in Buddhism and Christianity' P-67
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
အျပည့္အစံုဖတ္ရန္